Zębowce
Z Wikipedii
| Zębowce | |
 Kaszalot - największy przedstawiciel zębowców |
|
| Systematyka | |
| Domena | eukarioty |
| Królestwo | zwierzęta |
| Typ | strunowce |
| Podtyp | kręgowce |
| Gromada | ssaki |
| Podgromada | ssaki żyworodne |
| Szczep | łożyskowce |
| Rząd | walenie |
| Podrząd | zębowce |
| Nazwa systematyczna | |
| Odontoceti | |
| Flower, 1867 | |
 Systematyka w Wikispecies |
|
 Galeria zdjęć w Wikimedia Commons |
|
Zębowce (Odontoceti) - jeden z dwóch podrzędów waleni. Ich przedstawiciele posiadają zęby, czym odróżniają się od fiszbinowców. Zębowce polują na ryby, głowonogi, a niektóre także na ssaki morskie.
Spis treści |
[edytuj] Anatomia
Z wyjątkiem kaszalota, największego zwierzęcia tej grupy, są to walenie małej lub średniej wielkości. Zębowce posiadają pojedynczy otwór nosowy na szczycie głowy (w przeciwieństwie do fiszbinowców z dwoma otworami). W kształcie zębów istnieją wielkie różnice pomiędzy gatunkami. Podczas gdy większość ma dużą ilość identycznych zębów, do 100 u niektórych delfinów, istnieją też walenie jak narwal, u którego jedyny ząb tworzy długi róg, lub prawie bezzębne wale dziobogłowe z niezwykle ukształtowanymi zębami u samców.
[edytuj] Zachowanie
[edytuj] Poruszanie się
Większość zębowców potrafi pływać z dużą prędkością. Mniejsze rodzaje czasami towarzyszą statkom, dając się nosić falom. Najczęściej można obserwować przy tej czynności delfiny, słynące także z akrobatycznych skoków.
[edytuj] Głos
Wydawanie dźwięków gra ważną rolę dla zębowców. Obok różnych gwizdów i krzyków służących do komunikacji, są w stanie używać dźwięków o wysokiej częstotliwości aby orientować się za pomocą echolokacji. Ten zmysł stanowi wielką pomoc przy polowaniu.
[edytuj] Życie stadne
Z reguły zębowce żyją w grupach składających się z kilku do tuzina waleni. Zdarza się, że grupy te złączają się, tworząc zbiorowiska do tysiąca zwierząt. Wysokie umiejętności komunikacyjne zębowców objawiają się np. w skoordynowanym polowaniu na stada ryb. W niewoli niektóre gatunki okazują duże zdolności do nauki; z tego powodu zoolodzy zaliczają je do najbardziej inteligentnych zwierząt.
[edytuj] Systematyka
Zębowce podzielone są na siedem rodzin:
- delfiny oceaniczne (Delphinidae)
- delfiny słodkowodne (Platanistidae)
- morświnowate (Phocoenidae)
- narwalowate (Monodontidae)
- wale dziobogłowe (Ziphiidae)
- kaszalotowate (Physeteridae)
- kaszaloty małe (Kogiidae)
Ponieważ gatunki delfinów słodkowodnych nie są blisko spokrewnione, niektórzy zoolodzy rozdzielają tę grupę na cztery rodziny po jednym gatunku:
- Iniidae - Inia geoffrensis - inia
- Lipotidae - Lipotes vexillifer - delfin chiński
- Platanistidae - Platanista gangetica - suzu
- Pontoporiidae - Pontoporia blainvillei - delfin mały
W niektórych systematykach kaszaloty małe są wcielane w rodzinę kaszalotowatych.
[edytuj] Wpływ człowieka
Kaszalot przez długi czas był celem przemysłu wielorybniczego. Dzisiaj na niektóre małe walenie (np. pilota) nadal trwają polowania, jednak największe zagrożenie dla większości gatunków stanowi rybactwo. Zwłaszcza przy połowie tuńczyków, co roku giną w sieciach tysiące delfinów.
Trzymanie małych waleni stanowi wielką atrakcję dla oceanariów i ogrodów zoologicznych, gdzie najczęściej występują butlonosy, orki i białuchy. Ze względu na duże zapotrzebowanie miejsca, niewola tych ssaków morskich jest kontrowersyjna.
