Zęby

Z Wikipedii

Zęby (łac. dentes) - złożone, twarde twory anatomiczne zlokalizowane u zwierząt kręgowych w jamie ustnej, służące do chwytania i rozdrabniania pożywienia, a ponadto u wielu gatunków zwierząt również do obrony, przenoszenia młodych, usuwania pasożytów skórnych, czyszczenia futra, a u aktywnych drapieżników przede wszystkim do zabijania ofiary. Są narządami stanowiącymi element układu trawienia. Zęby są bardzo zróżnicowane pod względem budowy, kształtu, liczby oraz pełnionych funkcji. Występują w jamie gębowej większości kręgowców, jednak najbardziej zróżnicowane są u ssaków. Nauka zajmująca się budową, rozwojem, fizjologią i patologią zębów to odontologia.

Zespół wszystkich zębów występujących u jednego osobnika nazywany jest uzębieniem.

U większości ssaków występuje zjawisko difiodontyzmu polegające na wymianie niektórych zębów mlecznych na zęby stałe. Zęby jednopokoleniowe, czyli nie ulegające wymianie określane są jako monofiodontyczne. Gady charakteryzują się polifiodontyzmem. Zęby ssaków dzielone są na dwie grupy ze względu na tempo wzrostu: brachydontyczne, czyli o ograniczonym procesie wzrostu oraz hypselodontyczne, tzn. stale rosnące.

[edytuj] Funkcjonalne typy zębów

W uzębieniu heterodontycznym wyróżniane są cztery podstawowe typy funkcjonalne zębów:

• zęby sieczne, czyli siekacze - są najbardziej wysunięte do przodu
• kły służące do chwytania pokarmu i rozrywaniu go na mniejsze kawałki
• wykorzystywane do miażdżenia i rozcierania pokarmu zęby boczne, zwane również policzkowymi, do których zaliczane są:
  • przedtrzonowce
  • trzonowce

Rozmieszczenie i stosunki ilościowe zębów w uzębieniu danego taksonu określa tzw. wzór zębowy.

U drapieżnych (Carnivora) występują wyspecjalizowane zęby boczne, tzw. łamacze.

[edytuj] Zęby ludzkie

Dokładny opis zębów człowieka przedstawiono w odrębnym artykule.

[edytuj] Bibliografia