Zdegenerowane państwo robotnicze
Z Wikipedii
W teorii politycznej trockizmu, termin zdegenerowane państwo robotnicze używany był od lat 30. XX wieku w celu opisania sytuacji Związku Radzieckiego po przejęciu władzy przez Józefa Stalina ok. 1924 roku. Termin został użyty po raz pierwszy przez Lwa Trockiego w jego książce pt. Zdradzona Rewolucja [1], a później i w innych jego pracach [2] [3], ale miało swoje korzenie w twierdzeniu Włodzimierza Lenina, iż ZSRR było państwem robotniczym o biurokratycznych deformacjach.
[edytuj] Definicja trockistowska
Związek Radziecki w określonym powyżej czasie było państwem robotniczym, ponieważ klasa burżuazyjna została odsunięta od władzy, a ekonomiczną bazę państwa stanowiła własność znacjonalizowana. Jednakże, zdaniem trockistów, zachodziła również deformacja, ponieważ klasa robotnicza została tej władzy pozbawiona. Warstwa rządząca Związkiem Radzieckim została nazwana przez nich kastą biurokratyczną, sprawującą kontrolę polityczną. Teoria, iż ZSRR był zdegenerowanym państwem robotniczym jest blisko związana z apelem Trockiego o wszczęcie tam rewolucji politycznej, jak również z jego wezwaniami do obrony Związku Radzieckiego przed powrotem kapitalizmu.
Pojęcie to początkowo odnoszone było tylko do ZSRR. Później używane było przez członków trockistowskiej Czwartej Międzynarodówki w celu opisania państw, gdzie własność została zmonopolizowana, ale gdzie klasa robotnicza nigdy nie sprawowała bezpośrednio władzy, lub też musiała oddać ją w ręce monopartii ze względu na zagrożenia zewnętrzne. Współcześnie terminem tym trockiści określają Kubę.
[edytuj] Krytyka
Poza zwolennikami ZSRR, którzy wierzyli iż państwo to było rzeczywistym państwem robotniczym, termin ten był krytykowany także wewnątrz ruchu trockistowskiego, jak również przez innych socjalistycznych przeciwników ZSRR. Część z nich przyznaje, iż Związek Radziecki tylko początkowo nosił znamiona państwa robotniczego, a później stał się czymś zupełnie innym. Jeszcze inni wskazują na to, iż nie można twierdzić, iż kiedykolwiek było to państwo należące do klasy robotniczej. Pośród samych trockistów pojawiają się także takie określenia jak państwowy kapitalizm i biurokratyczny kolektywizm.
