Zdzisław Rauszer

Z Wikipedii

Zdzisław Erazm Rauszer (ur. 16 czerwca 1877 w Warszawie, zm. 20 października 1952 w Warszawie), polski metrolog, działacz państwowy, dyrektor Głównego Urzędu Miar, członek Towarzystwa Naukowego Warszawskiego.

Był synem Juliana (notariusza) i Julii z Fijałkowskich. Uczęszczał do gimnazjum realnego w Warszawie, w latach 1896-1903 studiował mechanikę i technologię w Instytucie Technologicznym w Petersburgu. Od 1903 był asystentem w Głównej Izbie Wag i Miar w Petersburgu. W 1916 powrócił do Warszawy, gdzie organizował Urząd Miar miasta stołecznego Warszawy i stanął na jego czele; w 1919 instytucję przekształcono w Główny Urząd Miar, którego dyrektorem Rauszer pozostał aż do 1940. Powrócił na stanowisko po II wojnie światowej i pełnił funkcję dyrektora do 1949. W latach 1949-1951 był p.o. kierownika Zakładu Słownictwa Technicznego w Polskim Komitecie Normalizacyjnym w Warszawie. Przez trzy lata (1916-1919) wykładał mechanikę cieplną i zasady budowy parowozów w Technicznej Szkole Kolejowej w Warszawie.

Zorganizował w Głównym Urzędzie Miar laboratoria badawcze, warsztaty mechaniki precyzyjnej oraz bibliotekę metrologiczną, przygotował do pracy zawodowej wielu metrologów. Przyczynił się do przystąpienia Polski do Międzynarodowej Konwencji Metrologicznej (1925). Brał udział w Centralnych Konferencjach Miar (1927, 1933, 1948). Od 1903 współpracował z pismem "Kolejarz". W 1951 został powołany na członka zwyczajnego Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, od 1950 brał udział w pracach Komisji Nauk Technicznych PAU. Był członkiem-założycielem Polskiego Towarzystwa Fizycznego (1919), prezesem Komitetu dla Opracowania Międzynarodowej Konwencji Metrologii Prawnej (1937-1950), członkiem Instytutu Naukowego Organizacji i Kierownictwa oraz Międzynarodowego Komitetu Miar. Został odznaczony m.in. Krzyżem Komandorskim Orderu Polonia Restituta (1923) oraz Medalem X-lecia Odzyskania Niepodległości (1928), w 1936 otrzymał doktorat honoris causa Politechniki Lwowskiej.

Był uznanym znawcą metrologii historycznej, metrologii prawnej oraz słownictwa mierniczego. Badał m.in. system metryczny Królestwa Polskiego. W pracy Zasady prawodawstwa miar w Polsce i ich związek z potrzebami techniki (1917) uznał jednolitość miar za jedną z podstaw rozwoju polskiego przemysłu i techniki. Był autorem projektu ustawy o miarach w Polsce (1918), wprowadzonej w życie w 1919. Pracował nad ujednoliceniem polskiego słownictwa mierniczego. Ogłosił wiele prac, m.in.:

• Jednostki miar używanych w Królestwie Kongresowym w dobie poprzedzającej wydanie dekretu o miarach z dnia 8 lutego 1919 (1920)
• Wprowadzenie systemu metrycznego w Królestwie Polskim (1922)
• Rzut oka na rozwój polskiej legalizacji miar (1928)
• Pierwsze dziesięciolecia polskiej administracji miar i narzędzi mierniczych (1929)
• La progres du systeme metrique en Pologne (1929)
• Legalizacja wag w rolnictwie (1930)
• Błędy i poprawki narzędzi mierniczych (1933)
• Die eindeutige Bestimmung der Fehlbegriffs der Nessinstrumenten (1936)
• Mierzenie pod względem prawnym (1939)

Źródła:

• Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, zeszyt 3: P-Z, Wrocław 1985