Zgwałcenie

Z Wikipedii

Niektóre informacje zawarte w artykule wymagają weryfikacji.
Zajrzyj na stronę dyskusji, by dowiedzieć się, jakie informacje budzą wątpliwości.

Zgwałcenie
ciężar gatunkowy	występek
przepis karny	art. 197 § 1. K.k.
grożąca kara	pozbawienia wolności od lat 2 do 12
forma winy	umyślna w zamiarze bezpośrednim
typ kwalifikowany / uprzywilejowany: tak / nie

uwagi: -

Uwiedzenie Sabinek - przykład gwałtu w czasie wojny

Zgwałcenie - w szerokim tego słowa znaczeniu jest to zmuszenie drugiej osoby do obcowania płciowego, poddania się innej czynności seksualnej lub wykonania takiej czynności:

przy użyciu przemocy, groźby bezprawnej lub podstępu (przestępstwa z art. 197 K.k.)
przy wykorzystaniu bezradności lub wynikających z upośledzenia umysłowego lub choroby psychicznej braku zdolności tej osoby do rozpoznania znaczenia czynu lub pokierowania swoim postępowaniem (przestępstwo z art. 198 K.k.)
przez nadużycie stosunku zależności lub wykorzystanie krytycznego położenia tej osoby (przestępstwa z art. 199 § 1 i 2 K.k.)

Zgwałcenie jako przestępstwo

Tycjan, Tarkwiniusz Pyszny i Lukrecja

O przestępstwie zgwałcenia w znaczeniu ścisłym, jakie nadaje mu język prawniczy, mowa jest w art. 197 § 1 Kodeksu karnego, który określa zgwałcenie jako doprowadzenie przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem drugiej osoby do obcowania płciowego. Pozostałe przepisy penalizujące wykorzystywanie seksualne - art. 197 § 2-4, 198 i 199 K.k. określają bądź typ kwalifikowany przestępstwa zgwałcenia (art. 197 § 3 i 4), bądź tworzą odrębne typy przestępstw.

Pojęcie gwałtu zbiorowego

Do gwałtów zbiorowych dochodzi często w czasie wojen i konfliktów zbrojnych

Z gwałtem zbiorowym w rozumieniu 197 § 3 K.K. mamy do czynienia wtedy, kiedy sprawców jest co najmniej dwóch, przy czym wystarczy, że obcowania płciowego lub innej czynności seksualnej dopuszcza się tylko jeden z nich, czyli np. w sytuacji, gdy z czterech sprawców stosunek z ofiarą odbył jeden z nich, a pozostałych 3 ją tylko trzymało, za gwałt zbiorowy odpowiedzą wszyscy czterej.

Uwagi odnośnie małoletnich

Przykład próba gwałtu na osobie małoletniej

W polskim Kodeksie karnym gwałt na osobie poniżej piętnastego roku życia zawsze wypełnia znamiona przestępstwa z art. 197 par. 4 K.k (typ kwalifikowany przez znamię szczególnego okrucieństwa). W niektórych systemach prawnych doprowadzenie osoby poniżej pewnej granicy wieku do obcowania płciowego, poddania się innej czynności seksualnej lub wykonania takiej czynności uznaje się za zgwałcenie bez względu na fakt, że czynność seksualna odbywa się za zgodą obydwu stron. W Kodeksie karnym z 1997 r. obcowanie z małoletnim poniżej 15 roku życia, nawet przy jego zgodzie, penalizuje art. 200. Typ ten błędnie nazywany jest w języku potocznym pedofilią.

Płeć ofiar i sprawców

Zdecydowana większość zgłaszanych zgwałceń to sytuacje, kiedy ofiarą jest kobieta a sprawcą mężczyzna. Zgwałcenia, kiedy sprawca i ofiara są mężczyznami, prawie wyłącznie dotyczą zdarzeń w więzieniach lub sytuacji, kiedy ofiara jest osobą małoletnią. Zgwałcenia, kiedy ofiara i sprawca są kobietami, to prawie wyłącznie zgwałcenia zbiorowe, podczas których sprawczyni pomagała przełamać opór ofiary lub też przytrzymywała ją, kiedy sprawca mężczyzna odbywał stosunek z nią — zdarzają się jednak przypadki, kiedy taka sprawczyni jest inicjatorką gwałtu i także dokonuje innej czynności seksualnej na ofierze (dochodzi do tego w sytuacji, kiedy np. gwałt ma być "karą" dla znienawidzonej koleżanki). Sytuacje, kiedy ofiarą jest mężczyzna a sprawcą kobieta dotyczą przede wszystkim kontaktów kobiety z małoletnim chłopcem lub wykorzystania stosunku zależności; zasadniczo takie sytuacje (zgwałcenie mężczyzny przez kobietę) nie są zgłaszane, bo taki mężczyzna jest ośmieszany w swoim środowisku.

Zgwałcenie małżonka

Przestępstwo zgwałcenia może również popełnić jeden małżonek na szkodę drugiego. Żona nie musi utrzymywać kontaktów seksualnych z mężem i na odwrót. Obowiązek wspólnego pożycia małżonków określony w art. 23 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w żadnym wypadku nie uprawnia małżonka do jego egzekwowania w jakikolwiek sposób. Niedochowywanie tego obowiązku przez jednego małżonka może jedynie uprawniać drugiego do żądania rozwiązania małżeństwa przez rozwód.

Zgwałcenie prostytutki

Prostytutki podlegają takiej samej ochronie prawnej jak inne osoby, czyli kontakt seksualny z taką osobą wbrew jej woli jest takim samym przestępstwem jak zgwałcenie osoby nie świadczącej usług seksualnych. Zgwałceniem natomiast nie jest sytuacja, jeśli do samego kontaktu dojdzie przy zgodzie prostytutki, a następnie klient nie zapłaci lub zapłaci mniej niż zadeklarował (lucrum cessans). W zależności od zamiaru sprawcy taką sytuacje można rozpatrywać w kategorii oszustwa (prawo karne) lub nie wywiązania się z umowy (prawo cywilne).

Gwałt na randce

Termin gwałt na randce (ang. date rape) opisuje wymuszony kontakt seksualny, do którego dochodzi pomiędzy osobami, które dobrze się znają, przyjaźnią się lub darzą się uczuciem. Dochodzi zwykle do niego podczas spotkań towarzyskich, niekiedy z użyciem substancji psychotropowych lub alkoholu. Wymuszenie kontaktu seksualnego może być planowane lub dochodzi do niego spontanicznie. Oskarżenia o gwałt na randce są często trudne do udowodnienia.

Prowokacja i przyzwolenie impulsowe

Żadne zachowanie ofiary (nawet skrajnie prowokujące) nie może służyć jako próba usprawiedliwienia zgwałcenia. Natomiast zgwałceniem nie jest sytuacja, kiedy do kontaktu seksualnego doszło za pełną zgodą, ale potem (np. po kilku dniach) dana osoba zaczyna uważać, że popełniła błąd zgadzając się wtedy — dotyczy to także sytuacji, kiedy po kontakcie seksualnym, który nastąpił za pełną zgodą, partner zachowuje się w stosunku do danej osoby niegrzecznie, nieelegancko etc.

Gwałt więzienny

Ta sekcja może zawierać twórczość własną lub niezweryfikowane dane.
Pomóż Wikipedii, dodając przypisy.

Niektóre informacje zawarte w artykule wymagają weryfikacji.
Zajrzyj na stronę dyskusji, by dowiedzieć się, jakie informacje budzą wątpliwości.

Gwałty więzienne (tzw. „przecwelenie”) z natury homoseksualne, rzadko służą zaspokojeniu potrzeby seksualnej, mają zwykle charakter rytualny. Celem gwałtu więziennego może być chęć zdominowania współwięźnia, chęć zdegradowania go, ukarania (np. za donosicielstwo) lub chęć rozładowania agresji. Gwałty w więzieniu to przeważnie gwałty zbiorowe, często połączone z pobiciem. Polegają na zmuszeniu ofiary do odbycia stosunku analnego, często także oralnego. Na gwałty więzienne narażeni są głównie mężczyźni słabi fizycznie i psychicznie lub odsiadujący wyroki za określone przestępstwa (najczęściej przestępstwa seksualne wobec dzieci). Gwałt więzienny pozbawia mężczyznę poczucia męskiej tożsamości — taki więzień od tej pory otrzymuje kobiece imię, przy pomocy którego zwracają się doń współwięźniowie. Więzień taki („cwel”) od tej pory jest zmuszany do świadczenia usług seksualnych współwięźniom oraz wykonywania różnych „brudnych” prac (np. mycia muszli klozetowych), ponadto współwięźniowie mogą się nad nim znęcać w inny sposób. Status „cwela” jest w zasadzie statusem dożywotnim i utrzymuje się on w sytuacji przeniesienia więźnia do innego więzienia lub rozpoczęcia po pobycie na wolności odbywania nowej kary (nawet po upływie lat) — współwięźniowie bowiem starają się „sprawdzić” więźnia przeniesionego lub ponownie skazanego i przesyłają grypsy do innych więzień z prośbą o informacje o statusie takiej osoby, a po ich otrzymaniu traktują go stosownie do ich treści. Zjawisko „przecwelenia” w zasadzie nie występuje w więzieniach kobiecych.

Gwałt oralny

Termin gwałt oralny opisuje przestępstwo zgwałcenia, w którym:

narzędziem zaspokojenia popędu płciowego sprawcy są usta ofiary (polega najczęściej na zmuszeniu ofiary do wykonania fellatio)
rzadziej; sprawca stymuluje oralnie narządy płciowe ofiary wbrew jej woli (np. 23-letnia Norweżka skazana na 9 m-cy za gwałt. Wykonała ona pewnemu mężczyźnie fellatio bez jego zgody).

Gwałty oralne zwykle dotyczą gwałtów więziennych lub pedofilnych, ale bywa, że dorosłe kobiety są gwałcone oralnie.

Fałszywe oskarżenia

Zdarzają się sytuacje, kiedy albo konkretna osoba jest oskarżana nieprawdziwie o zgwałcenie, albo też jakaś osoba zaczyna twierdzić, że została zgwałcona (bez wyszczególniania podejrzanego), kiedy takie zdarzenie nie miało miejsca w ogóle. Przyczyny to przede wszystkim:

chęć zwrócenia na siebie uwagi lub uzyskania od otoczenia współczucia dla "ofiary" albo też traktowanie śledztwa jako "rozrywki" dla zgłaszającej – takie sytuacje najłatwiej są demaskowane, ponieważ taka osoba widząc, że uzyskała uwagę, współczucie czy rozpoczęcie śledztwa, przeważnie zaczyna tak "wzbogacać" opowieść, że staje się ona kompletnie niewiarygodna;
chęć uniknięcia negatywnych konsekwencji swego postępowania — dotyczyć to może np. nastolatki, która chcąc uniknąć gniewu rodziców za zbyt późny powrót wymyśla opowieść, że została zgwałcona, lub też takiej nastolatki, która chcąc uniknąć wyrzutów obecnego chłopaka z powodu braku dziewictwa oskarża poprzedniego przed obecnym o gwałt;
chęć zmuszenia innej osoby do określonych zachowań, czyli szantaż — oskarżenie jest skutkiem sytuacji, kiedy osoba szantażowana odmawia spełnienia żądań osoby szantażującej i w rezultacie ta osoba realizuje swoją groźbę wniesienia oskarżenia;
chęć "ukarania" innej osoby np. za zerwanie znajomości.
chęć dokonania legalnego przerwania ciąży np. przez nastolatkę, która zaszła w nieplanowaną ciążę i obawia się konsekwencji.

Oczywiście powyższe sytuacje to margines, ale nie można zapominać, że coś takiego może się zdarzyć.

Istnieją także sytuacje, kiedy dana osoba może sądzić, że została "wykorzystana", podczas gdy okoliczności nie wyczerpują znamion przestępstwa zgwałcenia – typowe przykłady:

sytuacja, którą w języku potocznym określa się mianem „uwiedzenia”, czyli gdy do kontaktu seksualnego doszło, bo np. dany mężczyzna „był miły i namówił mnie do tego”;
sytuacja, kiedy „ofiara” po odbytym za pełną zgodą stosunku (lub innym kontakcie typu seksualnego) jest rozczarowana jego przebiegiem, osobą oraz zachowaniem partnera, okolicznościami itp. i żałuje, że wtedy zgodziła się — w tej kategorii mieszczą się sytuacje, kiedy „sprawca” odmawia zapłaty prostytutce lub płaci mniej niż zadeklarował. Takie podejście wynika z tego, że na sam akt jednak zgoda istniała;
kłamstwa (dotyczące np. możliwości kontynuacji znajomości, pozycji zawodowej i społecznej „sprawcy”, umożliwienia „ofierze” „zrobienia” kariery modelki/aktorki/itp.), dzięki którym doszło do udzielenia zgody na kontakt seksualny, w praktyce orzeczniczej zazwyczaj nie są uważane za podstęp, więc nie wyczerpują znamion przestępstwa, o ile nie wiążą się z nadużyciem stosunku zależności lub krytycznego położenia ofiary (przykład kłamstw związanych z taką sytuacją i mogących zostać uznanymi za podstęp został opisany w noweli „Szkice węglem”);
sytuacja, kiedy dana osoba znajdowała się pod wpływem alkoholu tak, że wyraziła zgodę na kontakt seksualny, której niekoniecznie by udzieliła będąc trzeźwa — nie dotyczy to podania „pigułki gwałtu”, zmuszenia do picia alkoholu, takiego stopnia nietrzeźwości, że ofiara była nieprzytomna oraz młodego wieku ofiary. W praktyce orzeczniczej przyjmuje się bowiem, że każda dorosła osoba zna działanie alkoholu i może go nie pić, a ilość alkoholu niezbędna do upicia dorosłej osoby jest na tyle duża, że nie ma możliwości podania jej bez wiedzy tej osoby.