Zmiany nazw ulic i placów w Łodzi

Z Wikipedii

Zmiany nazw ulic i placów w Łodzi występowały wielokrotnie na przestrzeni dziejów miasta. W XX wieku następowało to nawet "hurtowo", wskutek różnorakich zawirowań politycznych. Takimi szczególnymi momentami, sprzyjającymi zmianom był okres pierwszej wojny światowej, okres międzywojenny (przywracano nazwy polskie, jak i upamiętniano znane postaci), następnie okupacji niemieckiej (wszystkie nazwy zmienione zostały na niemieckie pisane gotykiem, czasem tylko z zachowaniem pierwotnego sensu nazewnictwa), komunizmu (zmiany związane były z utrwalaniem władzy komunistycznej), oraz pierwsze lata w wolnej Polsce, po transformacji ustrojowej w 1989 roku (znów przywracano stare nazwy oraz zamieniano związane z komunistami na postaci kojarzące się z innymi zasługami).

Proces zmian w nazewnictwie ulic, choć już nie na tak wielką skalę jak w poprzednim wieku, zachodzi do dzisiaj. Świadczą o tym choćby decyzje radnych miasta z roku 2007, kiedy to przekształcono al. Włókniarzy w al. Jana Pawła II (na odcinku od ul. Pabianickiej do al. Mickiewicza), fragment ul. Spornej na bł. Anastazego Pankiewicza, a aleję Przyjaźni podzielono na dwie ulice: ks. Zdzisława Wujaka (od ul. Puszkina do Augustów) i św. Brata Alberta Chmielowskiego (od Puszkina do Widzewskiej). Decyzje takie na ogół nie są przyjmowane entuzjastycznie przez społeczeństwo. Nowy patron oznacza przecież wydatki związane z wymianą dokumentów, a w przypadku firm - wzorów umów czy druków firmowych.

[edytuj] Najstarsze ulice w Łodzi

Najstarsza zabudowa Łodzi koncentrowała się wokół obecnego Starego Rynku. Z rynku rozchodziło się kilka dróg prowadzących do okolicznych miast, wsi i młynów. Blisko rynku drogi miały charakter ulic, dalej przechodziły w zwykłe drogi wiejskie. Na północ od rynku usytuowany był Plac Kościelny, na którym stał drewniany parafialny kościółek, wybudowany przed rokiem 1414 ^[1]. Najstarsze znane ulice miasta to: Wójtowska (Starowiejska, od XVIII wieku Nadstawna), wychodząca ku południowemu-wschodowi (prowadziła do folwarku Starej Wsi i pierwotnej osady łódzkiej, wzdłuż brzegów stawu utworzonego na rzece zwanej wtedy Starą Strugą (Ostroga, dzisiejsza Łódka), Cyganka, wychodząca ku północy (prowadziła do wsi Radogoszcz i dalej do Zgierza), Nad Rzeką (Nadrzeczna, później Podrzeczna), wychodząca w kierunku zachodnim, położona najbliżej rzeki, Drewna (od ok. 1770 roku ul. Drewnowska, zwana tak od nazwiska rodziny Drewnowiczów), wychodząca również w kierunku zachodnim, Stodolniana, która prowadziła do stodół miejskich. Po 1400 roku mamy też wzmianki o ulicy Kościelnej, którą zwano też Szkolną, gdyż prowadziła do szkoły, znajdującej się w domu wikarego ^[2] [3].

[edytuj] Wykaz zmian nazw ulic i placów w Łodzi

(kolejność alfabetyczna według nazw współczesnych)

Przejdź do: 0-9 A B C D E F G H I J K L Ł M N O P R S Ś T U W Z Ż

[edytuj] 0-9

Współczesna nazwa	do 1990	1939 - 1945	1933	1925	1913
1 Dywizji aleja	?	?	?	?	?
1 Korpusu Pancernego W.P.	?	?	?	?	?
1 Maja	1 Maja	Scharnhorststrasse	1 Maja	1 Maja	Pasaż Szulca
28 Pułku Piechoty Strzelców Kaniowskich	Hutora Czesława	Tauentzienstrasse	28 Pułku Piechoty Strzelców Kaniowskich	28 Pułku Piechoty Strzelców Kaniowskich	Luizy (Ludwiki)
3 Maja	?	?	?	?	?
6 Sierpnia	22 Lipca	Strasse der 8. Armee	6 Sierpnia	6 Sierpnia	Benedykta

[edytuj] A

Współczesna nazwa	do 1990	1939 - 1945	1933	1925	1913
Abramowskiego Edwarda	Abramowskiego Edwarda	Hermann-von-Salza-Strasse	Abramowskiego Edwarda	Gubernatorska	Gubernatorska
Adamieckiego Karola	?	?	?	?	?
Admiralska	?	?	?	?	?
Adwentowicza Karola	?	?	?	?	?
Adwokacka	Adwokacka	Spulergasse	Cerecka	Cerecka	Cerecka
Agatowa	?	?	?	?	?
Agrestowa	?	?	?	?	?
Ajnenkiela Eugeniusza	?	?	?	?	?
Akacjowa	?	?	?	?	?
Akademicka	?	?	?	?	?
Akademii Zamojskiej	?	?	?	?	?
Aksamitna	?	?	?	?	?
Akwarelowa	?	?	?	?	?
Albańska	?	?	?	?	?
Aleksandra	?	?	?	?	?
Aleksandrowska	?	?	?	?	?
Alojzego	?	?	?	?	?
Alpejska	?	?	?	?	?
Altanowa	?	?	?	?	?
Amarantowa	?	?	?	?	?
Ametystowa	?	?	?	?	?
Ananasowa	?	?	?	?	?
Anczyca Władysława	?	?	?	?	?
Andersena H. Ch.	?	?	?	?	?
Andrzejewskiej Jadzi	?	?	?	?	?
Anny Jagielonki	?	?	?	?	?
Anstadta Karola	19-ego Stycznia	Gardestrasse	Anstadta	Anstadta	Anstadta
Antenowa	Antenowa	Amrum	Podgórna (Górna)	Podgórna (Górna)	Podgórna (Górna)
Antoniego Padewskiego	Antoniego	Werkmeisterstrasse	Maurera	Maurera
Antoniewska	Antoniewska	Gertrudstrasse	Antoniewska	Grzybowa (Widzew)	Grzybowa (Widzew)
Antoniewska	Antoniewska	Hildegardstrasse	Nowo-Projektowana	Nowo-Projektowana	Nowo-Projektowana
Antoniny	?	?	?	?	?
Antyczna	?	?	?	?	?
Anyżowa	?	?	?	?	?
Arabska	?	?	?	?	?
Arktyczna	?	?	?	?	?
Armii Krajowej	Dzierżyńskiego Feliksa	nie istniała	nie istniała	nie istniała	nie istniała
Armii Łódź	?	?	?	?	?
Artyleryjska	Artyleryjska	Feldschlangenweg	Czarna Droga	Czarna Droga
Artylerzystów	?	?	?	?	?
Adstronautów	?	?	?	?	?
Astronomiczna	?	?	?	?	?
Astrów	?	?	?	?	?
Atutowa	?	?	?	?	?
Augustów	?	?	?	?	?
Augustyniaka Jana	?	?	?	?	?
Azaliowa	?	?	?	?	?
Azbestowa	?	?	?	?	?
Azotowa	?	?	?	?	?

[edytuj] B

Współczesna nazwa	do 1990	1939 - 1945	1933	1925	1913
Bałucki Rynek	Bałucki Rynek	Baluter Ring	Bałucki Rynek	Bałucki Rynek	Bałucki Rynek
Banacha Stefana	Banacha Stefana	Berlichingenstrasse
Bankowa	Bankowa	Kärtnerstrasse	Bankowa	Bankowa	Bankowa
Barlickiego Norberta plac (Zielony Rynek)	Barlickiego Norberta plac	Grüner Ring	Zielony Rynek	Zielony Rynek	Zielony Rynek
Barska	Barska	Panzerstrasse	Stoińskiego	Stoińskiego	Stoińskiego
Batorego Stefana	Batorego Stefana	Pufferweg + Hadabuldstrasse	Batorego Stefana	Batorego Stefana	Wesoła (Widzew)
Bazarowa	Bazarowa	Basargasse	Bazarowa	Bazarowa/Bazarna	Bazarowa/Bazarna
Bednarska	Bednarska	Ostpreussenstrasse	Bednarska	Bednarska	Bednarska
Beniowskiego Maurycego	Beniowskiego Maurycego	Helgolandstrasse	Słowackiego (Górna)	Słowackiego (Górna)	Słowackiego (Górna)
Berlińskiego Hersza	Berlińskiego Hersza	Pfeffergasse	Pieprzowa	Pieprzowa	Pieprzowa
Biegunowa	Biegunowa	Baltenstrasse	Biegunowa	Biegunowa	Biegunowa
Blacharska	Blacharska	Klempnergasse	Kwiatkowskiego	Kwiatkowskiego	Kwiatkowskiego
Błońska	Błońska	Randstrasse	Błońska	Błońska	Błońska
Bobowa	Bobowa	Pernaustrasse	Bobowa	Bobowa	Bobowa
Bojowników Getta Warszawskiego	Bojowników Getta Warszawskiego	Cranachstrasse	Aleksandryjska/ Żydowska	Aleksandryjska/ Żydowska	Aleksandryjska
Bolesława Chrobrego	Bolesława Chrobrego	Seemannstrasse	Chrobrego	Chrobrego	Wschodnia (Bałuty)
Bracka	Bracka	Ewaldstr./ König-Marke-Weg	Bracka	Bracka	Bracka
Braterska	Braterska	Ruppertstrasse	Braterska	Braterska	Braterska
Bratysławska	Bratysławska	Ikarusstrasse	Kwiecista	Kwiecista	Kwiecista
Boya-Żeleńskiego Tadeusza	Boya-Żeleńskiego Tadeusza	Winfriedstrasse	Środkowa
Browarna	Browarna	Westpreussenstrasse	Browarna	Browarna	Browarna
Bróżycka	Bróżycka	Flussstrasse	Bruska	Bruska	Bruska
Brukowa	Brukowa	Uhrmacherstrasse	Brukowa	Brukowa	Brukowa
Brzeska	Brzeska	Walkürenstrasse	Brzeska	Brzeska	Brzeska
Brzeźna	Brzeźna	Erhard-Patzer-Strasse	Brzeźna	Brzeźna	Brzeźna
Brzozowa	Brzozowa	Elberfelder Strasse	Brzozowa	Brzozowa	Brzozowa
Brzóski Stanisława	Brzóski Stanisława	Bergmannstrasse	Brzóski Stanisława	Brzóski Stanisława	Dębowa + Golca
Bukowa	Bukowa	Buckenstrasse	Szmidta	Szmidta	Szmidta
Bzowa	Bzowa	Fliederweg	Bzowa

[edytuj] C

Współczesna nazwa	do 1990	1939 - 1945	1933	1925	1913
Ceglana	Ceglana	Steinmetzgasse	Ceglana	Nowo-Zgierska	Nowo-Zgierska
Chłodna	Chłodna	Kühle Gasse/ Walhallastr.	Chłodna	Chłodna	Chłodna
Chłopickiego Józefa	Chłopickiego Józefa	Musketierstrasse	Lubeckiego	Lubeckiego	Lubeckiego
Chmielowskiego Alberta	Przyjaźni aleja (do 2007)	?	?	?	?
Chojny	Chojny	Effingshausen	Chojny	Chojny	Chojny
Chopina Fryderyka	Chopina Fryderyka	Müllerstrasse	Chopina	Chopina	Chopina
Chryzantem aleja	Chryzantem aleja	Blocksbergstrasse	Cmentarna aleja	Cmentarna aleja	Cmentarna aleja
Ciasna	Ciasna	Hunsrücker Strasse	Ciasna	Ciasna	Ciasna
Ciepła	Ciepła	Richterstrasse	Ciepła	Ciepła	Ciepła
Ciesielska	Ciesielska	Bleicherweg	Ciesielska	Nowaka	Nowaka
Cieszyńska	Cieszyńska	Hohes Venn	Cieszyńska	Cieszyńska	Teodora
Cmentarna	Cmentarna	Friedhofstrasse	Cmentarna	Cmentarna	Cmentarna
Czarnieckiego Stefana	Czarnieckiego Stefana	Schneidergasse	Czarnieckiego
Czechosłowacka	Czechosłowacka	Edeltrautstrasse	Pograniczna	Pograniczna	Pograniczna
Czerwona	Czerwona	Otgarnstrasse	Czerwona	Czerwona	Czerwona
Częstochowska	Częstochowska	Krefelder Strasse	Częstochowska	Częstochowska	Częstochowska
Czytelnicza	Czytelnicza	Nordstrandstrasse	Piękna (Górna)

[edytuj] D

Współczesna nazwa	do 1990	1939 - 1945	1933	1925	1913
Dachowa	Dachowa	Föhr	Dolna (Górna)
Dąbrowskiego Henryka plac	Dąbrowskiego Henryka plac	Hindenburgplatz	Dąbrowskiego plac	Dąbrowskiego plac	Targowy Rynek
Dąbrowskiego Jarosława	Dąbrowskiego Jarosława	Strassburger Linie	Dąbrowska	Dąbrowska	Dąbrowska
Dekerta Jana	Dekerta Jana	Oskarstrasse/ Alarichstrasse	Dekerta
Dębowa	Dębowa	Hernestrasse	Dębowa (Górna)	Dębowa (Górna)	Dębowa (Górna)
Długosza Jana	Długosza Jana	Weddingenstrasse	Długosza	Długosza	Żelazna
Dniestrzańska	Dniestrzańska	Banner-Fähnlein	Figura
Dobra	Dobra	Mgr.-Gerd-Stedinge -Strasse	Dobra	Dobra	Dobra
Dolna	Dolna	Talweg	Dolna (Bałuty)	Dolna (Bałuty)	Dolna (Bałuty)
Doły	Doły	Waltharistrasse	Dolna (na Dołach)	Dolna (na Dołach)	Dolna (na Dołach)
Doroty	Doroty	Schleswigstrasse	Doroty św.	Doroty św.	Doroty św.
Dowborczyków	PKWN	Nauländerstrasse/ Neuländer	Juliusza	Juliusza	Juliusza
Drewnowska	Drewnowska	Holzstrasse	Drewnowska	Drewnowska	Drewnowska
Drukarska	Drukarska	Zimmerstrasse	Drukarska	Zimmera/Cymera	Zimmera
Dzika	Dzika	Stolpergasse	Dzika	Dzika

[edytuj] F

Współczesna nazwa	do 1990	1939 - 1945	1933	1925	1913
Fabryczna + Zbiorcza	Fabryczna + Zbiorcza	Deutsch-Orden-Strasse	Fabryczna	Fabryczna	Fabryczna
Felsztyńskiego Sebastiana	Felsztyńskiego Sebastiana	Artur-Meister-Strasse	Wiznera	Wiznera	Ceglina
Flatta Oskara	Flatta Oskara	Wallonenstrasse	Nowo-Lipowa	Nowo-Lipowa	Nowo-Lipowa
Flisacka	Flisacka	Hausierergasse	Flisacka	Grossmana	Grossmana
Folwarczna	Folwarczna	Vorwerkstrasse	Folwarczna	Folwarczna	Długa (Radogoszcz)
Franciszkańska	Franciszkańska	Knüpferstrasse + Franzstrasse	Franciszkańska	Franciszkańska	Franciszkańska

[edytuj] G

Współczesna nazwa	do 1990	1939 - 1945	1933	1925	1913
Garbarska		Hüttenwinkel	Hutnicza	Baumgolda
Gazdy	Gazdy	Bruckentaler Strasse	Kościelna (Stoki)	Kościelna (Stoki)	Kościelna (Stoki)
Gazowa	Gazowa	Von-Einem-Strasse	Gazowa	Gazowa	Gazowa
Gdańska	Gdańska	Danziger Strasse	Gdańska	Gdańska	Długa
Gęsia	Gęsia	Gänsestrasse	Gęsia	Gęsia	Gęsia
Gibalskiego Edwarda	Gibalskiego Edwarda	Hildebrandstrasse/ Boelkestrasse	Skłodowskiej
Gliniana	Gliniana	Jägerstrasse	Gliniana	Gliniana
Gładka	Gładka	Norderney	Wierzbowa (Górna)	Wierzbowa (Górna)	Wierzbowa (Górna)
Głęboka	Głęboka	Bataverweg	Głęboka	Głęboka	Głęboka
Głowackiego Wojciecha	Głowackiego Wojciecha	Konradstrasse/ Rüdigerstr.	Głowackiego	Głowackiego	Głowacka
Głucha	Głucha	Hohlweg	Głucha	Głucha	Głucha
Gnieźnieńska	Gnieźnieńska	Gnesenstrasse/ Bolzengasse	Gnieźnieńska	Ciemna	Ciemna
Gołębia	Gołębia	Ostgotenstrasse	Gołębia	Gołębia	Gołębia
Goplańska	Goplańska	Buchbinderstrasse	Goplańska	Goplańska	Ciemna (Bałuty)
Górna	Górna	V.-D.-Goltz-Strasse	Górna	Górna	Górna
Górnicza	Górnicza	Robertstrasse/ Tristanstrasse	Roberta	Roberta	Roberta
Górny Rynek	Górny Rynek	Südring	Rynek Leonarda	Rynek Leonarda	Rynek Leonarda
Grabowa	Grabowa	Recklinghausener Strasse	Grabowa	Grabowa	Grabowa
Granitowa	Granitowa	Fichtebergstrasse	Granitowa	Granitowa	Kamienna (Chojny)
Grażyny	Grażyny	Neuwerkstrasse	Obywatelska (Górna)	Obywatelska (Górna)	Obywatelska (Górna)
Grochowa	Grochowa	Revalstrasse	Grochowa	Grochowa	Grochowa
Grodzieńska	Grodzieńska	Springerstrasse	Grodzieńska	Grodzieńska
Grzybowa	Grzybowa	Dünaburger Strasse	Grzybowa	Grzybowa	Grzybowa
Gwiazdowa	Gwiazdowa	Sternstrasse	Gwiazdowa	Gwiazdowa	Gwiazdowa

[edytuj] H

Współczesna nazwa	do 1990	1939 - 1945	1933	1925	1913
Hallera Józefa plac	9-ego Maja plac	Blücherplatz	Hallera plac	Hallera plac	Zellinówka
Harcerska	Harcerska	Sonnwendstrasse	Nowo-Otwarta	Nowo-Otwarta	Nowo-Otwarta
Henryka	Henryka	Tiroler Strasse	Henryka	Henryka	Sienkiewicza
Hipoteczna	Hipoteczna	Monteurstrasse	Hipoteczna	Hipoteczna	Hipoteczna

[edytuj] I

Współczesna nazwa	do 1990	1939 - 1945	1933	1925	1913
Inflancka	Inflancka	Gärtnerstrasse	Inflancka	Inflancka
Inżynierska	Inżynierska	Cleinowstrasse	Inżynierska	Inżynierska	Inżynierska

[edytuj] J

Współczesna nazwa	do 1990	1939 - 1945	1933	1925	1913
...	...	...	...	...	...

To jest tylko zalążek artykułu związanego z Łodzią. Jeśli potrafisz, rozbuduj go.

[edytuj] Źródła

1. ↑ Dziennik Łódzki, wyd. z dnia 28 lipca 1993
2. ↑ Nadanie Łodzi praw miejskich - www.historycznie.uni.lodz.pl
3. ↑ Red. monografii R. Rosin, red. tomu B. Baranowski, J. Fijałek, Łódź. Dzieje miasta. Tom I - do 1918 r., str. 89-90, Wydawnictwo PWN, Warszawa-Łódź 1988

[edytuj] Zobacz też

• Place w Łodzi