Zgierz

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: wieś Zgierz w woj. pomorskim.

Współrzędne: 51°51' N 19°25' E51.85 19.4166667 (Zgierz)

Zgierz


Herb Zgierza	Flaga Zgierza

Gmina
- rodzaj

Zgierz
miejska

Założono

1131

przed 1244

42,32 km²

Położenie

51° 51' N
19° 25' E

Wysokość

40 m n.p.m.

Liczba mieszkańców (2005)
- liczba ludności
- gęstość
- aglomeracja

58 351
1378,8 os./km²
łódzka 1428 600

Strefa numeracyjna
(do 2005)

Kod pocztowy

95-100 do 95-110

Tablice rejestracyjne

EZG

Położenie na mapie Polski

Zgierz

TERC10
(TERYT)

1101220031

Miasta partnerskie

Glauchau

Hodmezovasarhely

Kieżmark

Kupiszki

Orzysz

Supraśl

Rejon Maniewicze

Urząd miejski³

Plac Jana Pawła II 16
95-100 Zgierz
tel. 42 714-31-00; faks 42 714-31-14
(e-mail)

Strona internetowa miasta

Zgierz - miasto i gmina w województwie łódzkim, w powiecie zgierskim, graniczące od południa z Łodzią. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa łódzkiego.

Według danych z 31 grudnia 2005^{Urząd Statystyczny w Łodzi}, miasto miało 58 351 mieszkańców. Miasto położone jest na skrzyżowaniu dróg krajowych nr 1 z Katowic do Gdańska i nr 71 z Aleksandrowa Łódzkiego do Strykowa oraz na początku drogi wojewódzkiej nr 702 łączącej Zgierz z Kutnem.

Spis treści

1 Struktura powierzchni
2 Demografia
3 Historia
4 Historyczne wzmianki związane ze Zgierzem
5 Zabytki
6 Kultura
7 Sztuka
8 Edukacja
9 Atrakcje sportowe
10 Atrakcje turystyczne
11 Komunikacja miejska
12 Sąsiednie gminy
13 Zobacz też
14 Linki zewnętrzne

[edytuj] Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002⁶, Zgierz ma obszar 42,32 km², w tym:

użytki rolne: 42%
użytki leśne: 17%

Miasto stanowi 4,96% powierzchni powiatu.

[edytuj] Demografia

Dane z 31 grudnia 2005^{Urząd Statystyczny w Łodzi}:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	58 351	100	31 018	53,16	27 333	46,84
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	1378,8		732,9		645,86

Według danych z roku 2002⁶, średni dochód na mieszkańca wynosił 1191,63 zł.

Zgierz uzyskał prawa miejskie przed rokiem 1318 i jest jednym z najstarszych miast w regionie.

[edytuj] Historia

1231 pierwsze pisane wzmianki o Zgierzu, nazwa Zgierz pochodzi od miejsca zgorzałego, miejsca wypalania ogni ofiarnych lub od miejsca po wypalonym lesie
przed 1318 (prawdopodobnie 1288) prawa miejskie,
1420 potwierdzenie przez króla Władysława Jagiełłę prawa miejskiego,
1504 nadanie praw cotygodniowych targów i półrocznych jarmarków,
XVII w. utworzenie starostwa zgierskiego,
1792 przeniesienie do Zgierza sejmików poselskich powiatu brzezińskiego i inowłodzkiego,
1793 miasto pod zaborem pruskim,
1807 w Księstwie Warszawskim,
1815 w Królestwie Polskim,
I połowa XIX w. powstanie przemysłu włókienniczego - rozwój miasta,
od 1831 główny ośrodek produkcji sukienniczej w kraju,
1903 połączenie kolejowe, wcześniej istniało już połączenie tramwajowe z Łodzią,
do 1975 miasto stanowiło powiat miejski

kościół św. Katarzyny

[edytuj] Historyczne wzmianki związane ze Zgierzem

W 1255 Kazimierz Kondratowic, książę łęczycki i kujawski wydaje we wsi Męka (sieradzkie) dokument lokacyjny dla Warty, w którym pośród świadków jest wymieniony Aleksy kapelan ze Zgierza
8 lipca 1295 Na dokumencie Władysława Łokietka księcia kujawskiego, łęczyckiego i sieradzkiego jest wymieniony pośród świadków „Jaschon" pisarz i pleban kościoła w Zgierzu
24 czerwca 1345 Władysław, książę dobrzyński nadaje wójtostwo w Zgierzu komesowi Samborowi, skarbnikowi łęczyckiemu.
w 1430 Studiuje na Akademii Krakowskiej dwóch studentów pochodzących ze Zgierza — Mikołaj syn Świętosława i Stanisław syn Macieja.
8 sierpnia 1447 Kazimierz Jagiellończyk odnawia na prośbę Wójta Helmana przywilej z 1345 r. na wójtostwo w Zgierzu
W 1643 Zostaje wzniesiony przez księdza Wawrzyńca Kowalika kościółek drewniany pod wezwaniem św. Wawrzyńca, pierwotnie usytuowany między ulicami Aleksandrowską i 3 Maja. Odbudowany po pożarze w 1780 r., niewiele później przeniesiony na cmentarz katolicki.
Według The Geographical Dictionary of the Kingdom of Poland and other Slavonic Countries nr 14, t.164 zatytułowany „Zgierz”, opublikowanego w Warszawie w roku 1894.

Zgierz w roku 1807 miał 500 mieszkańców.

Między 1817 - 1820 przybywa do Zgierza 23 majstrów sukienniczych, wśród nich najzamożniejsi byli Jan Fryderyk Zachert, Karol August Meisner, Karol Gottlieb Saenger, Jan Henryk Teske i Jan Georg Yiertes
W 1822 Jan Fryderyk Zachert zakłada pierwszą manufakturę tkacką w Zgierzu.
Powstanie listopadowe .W 1830 w Zgierzu powstaje Straż Bezpieczeństwa w liczbie 903 obywateli. Na czele stanął były kapitan Antoni Dąbrowski.
Fryderyk Zachert sprowadza do Zgierza z Belgii pierwszą maszynę parową o mocy 18 KM
8 czerwca 1840 Urodził się w Zgierzu Adolf Pawiński - profesor Uniwersytetu Warszawskiego, dyrektor Archiwum Głównego w Warszawie, badacz instytucji ustrojowo-politycznych i skarbowych w Polsce XVI w., -inicjator „Źródeł dziejowych" m.in. „Skarbowość w Polsce i jej dzieje za Stefana Batorego", „Polska XV w. pod względem geograficzno-statystycznym".
1863— 1864 Stu siedmiu zgierzan bierze udział w Powstaniu styczniowym, głównie walcząc z bronią w ręku w partiach powstańczych Oksińskiego i Sawickiego-Dworzaczka ).
Zgierz w „Encyklopedii Powszechnej” Orgelbranda (Warszawa 1884)

Zgierz – miasto nad rzeką Bzurą w Guberni Piotrkowskiej, w powiecie łódzkim. Osadnictwo od czasów przedhistorycznych, prawa miejskie według Karty Magdeburskiej od roku 1420. Całkowicie zniszczone podczas pierwszej wojny szwedzkiej, następnie odbudowane. Szczególny wzrost miasta od momentu założenia pierwszych fabryk. Obecna populacja wynosi 11 tys. osób.

28 stycznia 1886 Zostaje stracony na stokach Cytadeli w Warszawie Jan Pietrusiński, tkacz ze Zgierza, członek partii Proletariat.
2 września 1888 Urodziła się w Zgierzu Helena Wiewiórkowska - pierwsza kobieta adwokat w Polsce.
W 1894 Urodził się w Zgierzu Arkadiusz Musierowicz — chemik rolny, gleboznawca, od 1936 r. profesor Politechniki Lwowskiej, w latach 1945 — 64 profesor SGGW.

[edytuj] Zabytki

Łaźnia miejska z 1926 roku

Najważniejszymi zabytkami są:

unikalny układ urbanistyczny z XIX wieku, dzielnica Nowe Miasto
drewniane domy tkaczy z XIX wieku
neogotycki kościół św. Katarzyny (1910), najstarsza parafia w regionie
Muzeum Miasta Zgierza jedyne w Europie prezentujące wnętrze mieszczańskie z przełomu XIX wieku.
Łaźnia Miejska - najstarszy w Polsce kryty basen (1926)
Plac Stu Straconych - pomnik ku czci ofiar zbiorowej egzekucji z 1942 roku
historyczne cmentarze: rzymskokatolicki, protestancki, mariawicki i żydowski

[edytuj] Kultura

W mieście działają liczne ośrodki i towarzystwa kultury, do których należy Miejski Ośrodek Kultury, Młodzieżowy Dom Kultury, Dom Kultury SEM, czy Towarzystwo Śpiewacze Lutnia. Ponadto działa na terenie Zgierza paraprofesjonalne Stowarzyszenie MŁYN, które zajmuje się propagowaniem plastyki. Zgierz posiada także czynny ośrodek twórczości teatralnej, który funkcjonuje przy MOK.

W obrębie budynku MOK funkcjonuje klub "AgRafKa" organizujący liczne imprezy muzyczne. Praktycznie co tydzień gra tu jakaś kapela... począwszy od półamatorskich zespołów zgierskich, skończywszy na zespołach i artystach z pierwszych stron gazet,jak na przykład Ryszard Tymon Tymański, Cała Góra Barwinków czy zespół Farben Lehre.

Co rocznie miasto Zgierz organizuje dwie cykliczne, publiczne imprezy skupiające swoje wszystkie środowiska kultury: Dni Zgierza i Święto Ulicy Długiej.

W 2005 roku nauczyciel matematyki z jednego z gimnazjów zgierskich Marzena Deroń zorganizowała wspólnie z prowadzoną przez siebie młodzieżą wystawę w Muzeum Miasta Zgierza pt. Zgierz i Europejskie Miasta Partnerskie, która była eksperymentem wychowawczym mającym wzbudzać tolerancję do innych kultur. Wystawa zakończyła się aktem podpisania przez młodzież deklaracji tolerancji.

Od roku 2002 co roku na terenie Młodzieżowego Domu Kultury w Zgierzu jest organizowany Ogólnopolski Festiwal Muzyki Rockowej "Zderzak".

[edytuj] Sztuka

Zgierz jest miastem otwartym dla artystów. Działają tutaj liczni twórcy z takich dziedzin jak malarstwo, rzeźba, grafika, fotografia. Liczne plenery rzeźbiarskie wprowadzają wciąż nowe dzieła w rzeczywistość miasta, drążąc oko przechodnia wciąż nowymi pytaniami artystów. Tworzyli tutaj między innymi tacy twórcy jak Jerzy Wieczorek, Jan Nawrot, czy Władysław Rząb. Do dzisiaj ze Zgierzem silnymi więzami związany jest postimpresjonista Józef Wasiołek.

W 2003 roku Zgierz zrodził otwartą, eksperymentalną grupę artystyczną "Art Deja Vu", która powstała w wyniku eksperymentu twórczego polegającego na wzbudzeniu uczucia deja vu.

[edytuj] Edukacja

W Zgierzu mieści się 8 szkół podstawowych, 3 gimnazja, 4 szkoły średnie (Zespół Szkół Ogólnokształcących im. Stanisława Staszica, Samorządowe Liceum Ogólnokształcące im. R. Traugutta, Zespół Szkół nr 1 im. J. Cezaka, Zgierski Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Jana Pawła II), jedna szkoła policealna (Policealne Studium Zawodowe) oraz jedna wyższa (Kolegium Nauczycielskie).

[edytuj] Atrakcje sportowe

Na terenie Zgierza znajduje się największe w Polsce centrum sportu Stacja Nowa Gdynia (basen, tenis, sqash, kręgle, siłownia, aerobik, badminton, tenis stołowy, centrum hotelowo-konferencyjne.

Innymi atrakcjami są:

oświetlony stok narciarski z wyciągiem Malinka,
trzy baseny (ul. Leśmiana, Łaźnia Miejska - ul. Łęczycka oraz w Stacji Nowa Gdynia ul. Sosnowa)
hala sportowa,
dwa stadiony piłkarskie,
sztuczna ściana do wspinaczki,
Wilcze doły - trasy do freeride'u zrobione własnoręcznie przez amatorów tego sportu

Ponadto na terenie Zgierza znajdują się dwa stadiony, największy z nich to stadion M.O.S.i R. wraz z halą sportową (ul. Wschodnia 2) oraz obiekty Zgierskiego Klubu Sportowego "Włókniarz" (ul. Musierowicza).

[edytuj] Atrakcje turystyczne

dom Pod Lwami - obecnie Muzeum Miasta,
kościół św. Wawrzyńca i Józefa,
neogotycki kościół parafialny św. Katarzyny,
zachowany układ urbanistyczny Nowego Miasta,
domy klasycystyczne,
rezerwat jałowcowy Ciosny i rezerwat leśny Dąbrowa Grotnicka,
rzeka Bzura
Wilcze Doły - przeszkody (hopy) freeride'owe zrobione własnoręcznie przez amatorów tego sportu
"Jeż ze Zgierza"- symbol promocji turystycznej miasta. W Zgierzu znajdują się dwa (na Placu Jana Pawła II drugi pomnik w parku miejski im Tadeusza Kościuszkipomniki jeża. Ciekawa atrakcja dla najmłodszych. O Zgierzu pisze Wanda Chotomska w swoim wierszu: "Przygody Jeża spod miasta Zgierza". Symbol ten w 2006 roku wpisano w status miasta po tym jak zdobył nagrodę na Turystyczną Pamiątkę z Regionu w 2006. Wrzesień 2006 to moment, kiedy "Jeż ze Zgierza" został zastrzeżony w Urzędzie Patentowym i od tamtej pory jest chroniony prawnie.
Coroczny Plener Rzeźby Monumentalnej w Zgierzu- odbywa się w Maju. Do Zgierza przyjeżdżają rzeźbiarze z całego kraju i Europy.

[edytuj] Komunikacja miejska

W Zgierzu jest 7 linii autobusowych, w tym: 5 normalnych, 1 nocna i 1 strefowa oraz 2 linie tramwajowe (11, 46) - szczegóły w Wikipedii pod hasłem MUK Zgierz. Więcej na www.muk.zgierz.pl oraz www.mpk.lodz.pl Źródło: strony internetowe o Zgierzu