Zoja Rybkina

Z Wikipedii

Zoja (Woskriessieńska) Rybkina (ur. 1907, zm. 1992) – pułkownik, wieloletnia pracowniczka radzieckiego wywiadu, także pisarka.

Urodzona w rodzinie funkcjonariusza kolejowego, zdobyła wykształcenie średnie. Po wojnie domowej w Rosji i przejęciu władzy przez bolszewików, znalazła zatrudnienie jako maszynistka w Smoleńsku, w tamtejszej siedzibie organów bezpieczeństwa CzeKa, gdzie pracowała do 1922 roku. W następnych latach pracowała w kolonii karnej dla młodocianych.

W 1928 roku przeniosła się wraz z mężem do Moskwy i podjęła pracę na Łubiance, czyli w centralnej siedzibie radzieckich organów bezpieczeństwa, wówczas Zjednoczonego Państwowego Zarządu Politycznego (OGPU). Aby móc dalej pracować w administracji państwowej w 1929 (lub 1930 roku) wstąpiła do partii.

Pierwsze zadania jako agent wywiadu radzieckiego podjęła w 1930 roku w Charbinie, gdzie działała po przykrywką pracownika handlu zagranicznego, następnie w latach 1932-1933 działała jako tzw. nielegał w Austrii (Wiedeń) i Niemczech w Berlinie. Od 1935 roku w Finlandii, oficjalnie jako szef biura Inturistu, po roku poślubiła Borysa Rybkina, ówczesnego rezydenta wywiadu radzieckiego w Finlandii. W 1940 roku wróciła do Związku Radzieckiego i podjęła pracę w centrali jako analityk i oficer śledczy. W tym czasie zajmowała się m.in. oceną (analizą) napływających do centrali danych wywiadowczych wskazujących na podjęcie przez Niemcy przygotowań do ataku na Związek Radziecki.

Podczas pracy na Łubiance Rybkina rzekomo zwerbowała więzionego tam asa polskiej dwójki (Oddziału II Sztabu Generalnego WP), rotmistrza Jerzego Sosnowskiego, który po napaści radzieckiej na Polskę, co nastąpiło 17 września 1939 roku, dostał się w ręce Armii Czerwonej, która następnie przekazała go organom NKWD.

W 1941 roku wyjechała do Szwecji, jako radca ambasady radzieckiej, jej prawdziwym zadaniem była oczywiście działalność wywiadowcza. Ze Szwecji wróciła w 1944 roku i podjęła dalszą pracę w centrali. Po zakończeniu II wojny światowej (1945) do 1954 roku zajmowała się analizą działalności tzw. siatki szpiegowskej Cambridge. Po aresztowaniu Ławrientija Berii, a wraz z nim jego najbliższych współpracowników, w tym generała Pawła Sudopłatowa, ujęła się za tym drugim, za co została przeniesiona do łagru w Workucie, na stanowisko szefa Wydziału Specjalnego.

Przeszła na emeryturę w 1955 roku i zajęła się pracą pisarską, za co została odznaczona nagrodą państwową. Zmarła w 1992 roku.