Zygmunt Lorentz

Z Wikipedii

Zygmunt Lorentz (ur. 13 września 1894 w Orzeszkowie w powiecie łęczyckim, zm. 5 października 1943 w Łodzi) - polski historyk i działacz kulturalny, współorganizator i pierwszy prezes łódzkiego oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego.

Pochodził z rodziny o tradycjach patriotycznych, jego dziadek od strony matki, Edward Boerner, walczył w powstaniu styczniowym, wujek, Ignacy Boerner, był bliskim współpracownikiem marszałka Józefa Piłsudskiego i ministrem poczt i telegrafów w rządzie Kazimierza Świtalskiego, Kazimierza Bartla, Walerego Sławka, Józefa Piłsudskiego i Aleksandra Prystora. Młody Zygmunt, ukończywszy czteroklasową Szkołę Handlową w Zgierzu oraz siedmioklasową Szkołę Kupiectwa Łódzkiego wyjechał, w 1912, do Krakowa, gdzie podjął naukę na Uniwersytecie Jagiellońskim, na wydziale filozofii.

W 1914, po wybuchu I wojny światowej, przerwał edukację, i powrócił do Zgierza, gdzie przyjął posadę nauczyciela historii w ukończonej przez siebie Szkole Handlowej. W kolejnych latach pracował również w Gimnazjum Żeńskim Janiny Pryssewiczówny, Szkole Żeńskiej im. Elizy Orzeszkowej oraz Gimnazjum Żeńskim Anieli Rother. W 1920 roku powrócił na UJ, tym razem na wydziale historycznym. Wstąpił również ochotniczo do Wojska Polskiego, odpowiadał w nim za organizację propagandy wojskowej na terenie województwa łódzkiego.

30 września 1927, na spotkaniu założycielskim, wybrany prezesem łódzkiego oddziału PTH, funkcję tą sprawował nieprzerwanie aż do wybuchu II wojny światowej. Jednocześnie pracował również, jako nauczyciel historii, w Miejskim Gimnazjum im. Józefa Piłsudskiego oraz uczelni Pedagogium w Łodzi. Od 1935 zasiadał również w zarządzie PTH we Lwowie. Od 1936 pełnił funkcję wykładowcy historii na wydziale humanistycznym łódzkiego oddziału Wolnej Wszechnicy Polskiej, protoplasty Uniwersytetu Łódzkiego. Owocami lat badań historycznych dokonanych przez Zygmunta Lorentza były m.in. wydana w 1926 monografia Narodziny Łodzi Nowoczesnej oraz cykl odczytów i artykułów prezentowanych na łamach rocznika OŁ PTH. Głównymi tematami prowadzonych przez niego badań była historia miasta Łodzi i okolic oraz analiza pracy dydaktycznej historyka.

Po wybuchu II wojny światowej Zygmunt Lorentz został wysiedlony z Łodzi, udało mu się jednak powrócić w te okolice: zamieszkał w pobliżu Piotrkowa Trybunalskiego. W 1941, przedostawszy się do Warszawy, włączył się w akcję tajnego nauczania, rozpoczął również pracę w Centralnym Archiwum Akt Danych. W 1943 mianowany został kuratorem oświaty i kultury Okręgu Łódzkiego. 13 września 1943 przyjechał, z zadaniem zsynchronizowania i rozszerzenia akcji tajnego nauczania, do Łodzi. Rozpoznany, mimo fałszywej przepustki, 16 września, został aresztowany przez Gestapo. Osadzony został w więzieniu przy Robert Kochstrasse 16 (obecnej Sterlinga) i, po brutalnych przesłuchaniach, zamordowany.