Aleksander Suworow
Z Wikipedii
Aleksandr Wasiljewicz Suworow (ros. Алекса́ндр Васи́льевич Суво́ров) (ur. 24 listopada 1729 w Moskwie, zm. 18 maja 1800 w Sankt Petersburgu) – książę italski 1799, książę Sardynii, hrabia Rymnika 1789, hrabia Świętego Cesarstwa Rzymskiego, rosyjski generalissimus1799, marszałek polny Austrii. Dowódca i teoretyk wojskowy. Był sławny z powodu swoich sukcesów militarnych.
W dzieciństwie pod kierownictwem ojca gen. Wasilija Iwanowicza Suworowa (1705-75) – doradcy cara Piotra I uczył się i studiował takie dziedziny sztuki wojennej jak: artylerię, fortyfikacje, historię wojen, oraz języki obce. Ze względu na słaby stan zdrowia doskonalił się w ćwiczeniach fizycznych. W 1742 został wcielony do wojska jako szeregowy żołnierz do Siemionowskiego pułku Gwardii Cesarskiej, w którym w 1748 był kapralem. W 1754 mianowany do stopnia oficerskiego i skierowany do Igiermanlandzkiego pułku piechoty. W l. 1756-1758 służył w Kolegium Wojennym. W czasie wojny siedmioletniej 1756-1763 od 1758 na stanowiskach sztabowych i dowódczych. Walczył w bitwie pod Kunowicami 1759 , w opanowaniu Berlina 1760 i Kołobrzegu 1761. Od 1762 mianowany do stopnia pułkownika i wyznaczony na dowódcę Astrachańskiego pułku piechoty. Od 1763-1769 dowódca Suzdalskiego pułku piechoty. W l. 1764-1765 napisał i wprowadził do użytku "Instrukcję pułkową" – instrukcję o porządku wojskowym, metodach szkolenia i wychowania żołnierza i oficera.
W 1761 został inicjowany do petersburskiej loży masońskiej Des Trois Etoiles. Wyższe stopnie wtajemniczenia uzyskał w Królewcu, w loży Zu Den Drei Kronen.
W latach 1768-1772 dowodząc pułkiem, brygadą i samodzielnym oddzialem w korpusie gen. I. I Wejmarna walczył z konfederatami barskimi. 3 listopada 1768 odniósł zwycięstwo nad Józefem i Kazimierzem Pułaskimi w bitwie pod Orzechowem. 23 maja 1771 pokonał konfederatów pod wodzą Charlesa Dumourieza w bitwie pod Lanckoroną. W nocy z 22 na 23 września 1771 rozgromił oddziały konfederatów litewskich, dowodzone przez hetmana wielkiego litewskiego Michała Kazimierza Ogińskiego w bitwie pod Stołowiczami. Przeprowadził udane oblężenie Wawelu, zakończone kapitulacją jego załogi 23 kwietnia 1772. W 1770 mianowany do generała majora.
W 1772 dowódca Sanpetersburskiej Dywizji.
W 1773 na własną prośbę skierowany na skierowany do działań w wojnie rosyjsko-tureckiej do 1 Armii gen. P. A. Rumiancewa-Zadunajskiego. W okresie od maja do czerwca 1773 oddział Suworowa dwa razy forsował Dunaj i rozbił Turków pod Turtukajem. We wrześniu 1773 dowodził obroną Girsowa i odparł uderzenie Turków, a następnie odrzucił ich. W czerwcu 1774 razem z gen. M. F. Kamieńskim rozbił 40 tysięczny korpus turecki pod Kazłudżą.
W sierpniu 1774 na rozkaz Katarzyny II został skierowany do tłumieniu powstania Pugaczowa na Powołżu. Jednak powstanie zostało rozbite przed przybyciem Suworowa. Suworow przejął Pugaczowa i konwojował go do Simbirska. W l. 1774-1786 dowodził dywizjami i korpusami w różnych rejonach Rosji. Kierował budową Kubańskiej Linii Umocnionej i fortyfikacjami na Krymie. Zapobiegł przeprowadzeniu desantu przez Turków w Achtiarskim zatoce w 1778, co zerwało próbę nawiązania nowej wojny przez Turcję w niesprzyjającej dla Rosji sytuacji politycznej. W 1786 mianowany generałem anszefem.
W latach 1787-1791 podczas wojny z Turcją dowodził 30 tysięcznym korpusem broniącym wybrzeża od Hersonia do Kinburna. W październiku zniszczył desant Turków w rejonie Kinburna. W 1788 uczestniczył w okrążeniu Oczakowa, gdzie był ranny. W 1789 dowodził dywizją w Mołdawii i wraz z Austriakami rozbił Turków pod Fokszanami 1 sierpnia 1789. 22 września odniósł świetne zwycięstwo nad wojskami wielkiego wezyra w bitwie nad Rymnikiem. Po szybkim szturmie zdobył 22 grudnia 1790 twierdzę Izmaił. Tam wypełniając rozkaz Suworowa żołnierze rosyjscy wymordowali przeszło 10 000 ludności cywilnej (w tym wiele kobiet i dzieci).
W latach 1791-1794 dowodził związkami taktycznymi i operacyjnymi w Finlandii i na południu Rosji, kierował pracami fortyfikacyjnymi w różnych rejonach Rosji.
W 1794 rozbroił na Ukrainie pułki polskie wcielone w 1793 do armii rosyjskiej. W 1794 zaniepokojona wybuchem insurekcji kościuszkowskiej Katarzyna II pisała do Suworowa: "Hrabio Aleksandrze Wasiljewiczu! Znany wam z pewnością buntownik Kościuszko, podburzywszy Polskę, w swych kontaktach z potworami rządzącymi Francją, zamierza wszędzie rozsiewać bunt na złość Rosji". Suworow stanął na czele korpusu ukraińskiego, który miał zadać ostateczny cios powstańcom kościuszkowskim. W okresie od września do października zepchnął gen. K. Sierakowskiego pod Krupczanami i pobił pod Terespolem, gen. J. Meiena i gen. A. Byszewskiego pod Kobyłką. Przypuścił 4 listopada szturm na Warszawę (dokonując rzezi ludności Pragi), za co został awansowany do stopnia feldmarszałka. Meldował Katarzynie II : "Ura! Szturm! Praga!" caryca odpowiedziała awansując go: "Ura! Feldmarszałku!". Rosyjscy historycy obciążają odpowiedzialnością za rzeź (częściowo niezależnych) Kozaków, Suworow miał nakazać zniszczenie mostów, aby uchronić lewobrzeżną Warszawę. pozostawał w Polsce do 31 stycznia 1796 jako dowódca wojsk okupacyjnych. Po powrocie z Polski objął dowództwo wojsk na południu Rosji w Tulczynie. Tam wydał dzieło "Nauka zwyciężać" (roj. Наука побеждать), gdzie przekazał wieloletnie doświadczenia w szkoleniu i wychowaniu żołnierza. Dzieło to stało się przeciwstawne nowo wydanemu przez cara Pawła I nowemu regulaminowi zapożyczonemu z armii pruskiej. Krytyka nowego regulaminu i odmowa wprowadzania jego w życie wojskowe w podporządkowane związki doprowadziła do zwolnienia Suworowa z armii 17 lutego 1797 i jego zsyłkę do miejscowości Konczałowskie (Nowogrodzka gebernia).
W związku z powstaniem drugiej antyfrancuskiej koalicji z udziałem Rosji Paweł I na prośbę koalicjantów w lutym 1799 wyznaczył Suworowa naczelnym dowódca wojsk rosyjskich skierowanymi do Włoch. Suworowowi podporządkowano także wojska austriackie. W czasie kampanii włoskiej wojska austriacko-rosyjskie walczące we Włoszech z Francuzami Suworow odniósł wiele zwycięstw opanowując północne Włochy. Opracowany przez Suworowa płan działań strategiczno-operacyjnych przewidywał natarcie razem z tworzoną armią Piemontu na Grenobl – Lion – Paryż we współdziałaniu z armią austriacką księcia Karola, ktora powinna nacierać ze Szwajcarii. Plan jednak został zatrzymany przez Austriaków. Rząd Austrii chciał tylko zajęcia Włoch i wymusił na Pawle I przerzut wojsk Suworowa do Szwajcarii. W czasie przerzutu we wrześniu 1799 wojska rosyjskie pokonały trudności przebazowania przez góry i wyjścia z okrążenia. W czasie kampanii włoskiej stoczył Suworow kilka bitew m. in. nad Trebbią i pod Novi). W październiku 1799 koalicja z Austrią była przez Pawła I rozwiązana, a wojska Suworowa wróciły do Rosji. Za swoje sukcesy we Włoszech został mianowany generalissimusem i księciem italskim w 1799. W Rosji znowu okazał się banitą za naruszenie "najwyższego Regulaminu" i wkrótce zmarł w 1800. Został pochowany w Petersburgu.
Suworow zwykł mawiać "Kula jest głupia, bagnet zuch!" i chętnie posyłał swoich żołnierzy do walki na bagnety, kto zawracał, był rozstrzeliwany. Być może w ten sposób skutecznie mobilizował swoich żołnierzy do walki, jednak historycy wojskowości twierdzą, że już pod koniec XVIII wieku bagnety powodowały zaledwie niewielki procent ran bitewnych.
Suworow był wybitnym wodzem swojej epoki. zerwał z szablonowa taktyką i bezmyślną dyscypliną, wzorowana na armii Prus. jego sztukę wojenna cechowała zaczepność, szybkość działania i umiejętność wykorzystania manewru siłami, dążenie do do decydującego rozstrzygnięcia w walce. Kładł duży nacisk na wyszkolenie żołnierza i wszczepienie mu wiary we siłę jego armii i we własne siły.
Suworow był kawalerem 5 rosyjskich orderów: św. Andrzeja, św. Jerzego, św. Włodzimierza, św. Aleksandra Newskiego i św. Anny; oraz zagranicznych: austriackiego Marii Teresy, pruskiego Czarnego Orła, pruskiego Czerwonego Orła, pruskiego Pour la Merite, sardyńskiego świętych Maurycego i Łazarza, bawarskiego św. Huberta, bawarskiego Złotej Lwicy, polskiego św. Stanisława i polskiego Orła Białego. Był też kawalerem wielkiego krzyża Połączonych Rycerskich i Szpitalnych Zakonów Św. Łazarza z Jerozolimy i Najświętszej Marii Panny z Góry Karmel, oraz kawalerem wielkiego krzyża Wojskowego i Szpitalnego Zakonu św. Jana z Jerozolimy (Maltańskiego), którego wielkim mistrzem był Paweł I (car rosyjski).
Podwładnymi i wychowankami Suworowa byli: Michaił Kutuzow, Matwiej Płatow, Michaił Miłoradowicz i inni. Najsławniejszym uczniem Suworowa (a niektóre źródła mówią, że także kimś więcej) był gruziński książę Piotr Bagration, zdecydowanie najlepszy spośród dowódców rosyjskich Epoki Napoleońskiej.
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Bibliografia
- Mała Encyklopedia Wojskowa MON Warszawa 1971,
- Bolszaja Sowietskaja Encykłopedia t. 25 Moskwa 1976.
