Anhydryt
Z Wikipedii
Anhydryt nazwa ta obejmuje dwa pokrewne pojęcia:
- minerał z grupy siarczanów – siarczan wapnia
- monomineralna skała osadowa (siarczanowa), zbudowana niemal wyłącznie z minerału o tej samej nazwie, a podrzędnie z gipsu, kalcytu, i halitu.
Nazwa pochodzi od gr. an = bez i hydro = woda (anhydros = bezwodny), określająca jako "gips bez wody".
Spis treści |
[edytuj] Właściwości minerału
- wzór chemiczny: CaSO4 (siarczan (VI) wapnia)
- układ krystalograficzny: rombowy
- barwa : najczęściej bezbarwny, rzadziej biały, szary z odcieniem niebieskim lub czerwonym (różowym)
- połysk : szklisty, perłowy
- rysa : biała
- twardość w skali Mohsa : 3,0 – 3,5
- łupliwość : doskonała, wyraźna, trójkierunkowa
- gęstość : 2,9 - 3,0 g/cm3
- Inne :
- pod wpływem uderzenia rozpada się na podobne do kostek kawałki.
- rozpuszcza się w kwasie solnym i w wodzie.
- wietrzejąc, wchłania wodę i zmienia się w gips; przy czym zwiększa swoją objętość nawet o 60%.
Tworzy kryształy o pokroju grubotabliczkowym, krótkosłupowym, bądź o postaci zbliżonej do sześcianu – na ścianach występują charakterystyczne zbrużdżenia. Często tworzy kryształy zbliźniaczone. Jest kruchy, przezroczysty; jest minerałem pospolitym, występuje w wielu rejonach Ziemi.
[edytuj] Występowanie
Anhydryt występuje powszechnie w złożach gipsowo-solnych pochodzenia morskiego lub jeziornego, często w postaci oddzielnych złóż, niekiedy o znacznej miąższości. Spotykany również w iłach, mułowcach i marglach. Jest produktem ewaporacji (odparowania) wody morskiej lub dehydracji (odwodnienia) gipsów.
Miejsca występowania: USA – (Luizjana, Nowy Meksyk, Dakota Południowa, Teksas); Kanada – (Ontario); Meksyk, Chile, Indie, Rosja, Szwajcaria, Austria, Wielka Brytania, Włochy.
W Polsce występuje w okolicach Inowrocławia, Kłodawy, Lubania, Lwówka Śląskiego i in.
[edytuj] Zastosowanie
Stosuje się go w przemyśle cementowym i do wyrobu kwasu siarkowego. Jako wypełniacz w procesie produkcji papieru, Szeroko wykorzystywany w budownictwie – tynki, okładziny, posadzki; wykorzystywany do płuczek wiertniczych. Ma znaczenie kolekcjonerskie. Znajduje zastosowanie w jubilerstwie oraz jako kamień ozdobny. Najcenniejsze okazy o barwie purpurowej pochodzą z Kanady i Szwajcarii. Kryształy szlifowane w formie kaboszonów, nie przekraczają masy 10 kr. Niezwykle fioletowe kryształy, osiągające długość do 30 cm, znaleziono podczas budowy tunelu Simplon w Alpach Walijskich (Szwajcaria/Włochy).
[edytuj] 2. Monomineralna skała osadowa
Monomineralna skała osadowa (siarczanowa), zbudowana niemal wyłącznie z minerału o tej samej nazwie, a podrzędnie z gipsu, kalcytu, i halitu.
Przeważnie ma barwę niebieskoszarą, rzadziej białą, kremową. Odznacza się teksturą masywną i zwykle bezkierunkową. Powstanie jej i zastosowanie jest analogiczne jak minerału o tej nazwie.
