Benjamin Franklin

Z Wikipedii

Benjamin Franklin (ur. 17 stycznia 1706 w Bostonie - zm. 17 kwietnia 1790 w Filadelfii ) - drukarz, uczony, filozof, wolnomularz i polityk amerykański.

Spis treści 1 Życiorys 2 Deklaracja Niepodległości 3 1776-1785 ambasador we Francji 4 Światopogląd 5 Wynalazki 6 Zobacz też 7 Przypisy

[edytuj] Życiorys

Urodził się 17 stycznia 1706 r. w Bostonie jako jeden z siedemnaściorga dzieci w rodzinie biednego wytwórcy świec i mydła. Był jednym z twórców niepodległości Stanów Zjednoczonych, ponadto malował obrazy, prowadził działalność publicystyczną, zajmował się filozofią i dokonał wielu odkryć naukowych.

Dorobek Franklina z elektryczności obejmuje teorię zjawisk elektrycznych, w których zakładał elektryzowanie dodatnie i ujemne, co udowodnił na przykładzie butelki lejdejskiej. Stwierdził, że ciała naelektryzowane jednakowo odpychają się, zaś naelektryzowane różnoimiennie - przyciągają się.

Franklin przeprowadził szereg doświadczeń z latawcami, udowadniając, że ładunki elektryczne spływające z chmur burzowych po wilgotnym sznurze mogą naładować butelkę lejdejską. To on wymyślił zabezpieczenie przed wyładowaniami elektrycznymi poprzez uziemienie. Uważany jest więc za wynalazcę piorunochronu, choć w podobnym czasie tego samego odkrycia dokonał w Europie czeski uczony Václav Prokop Diviš.

[edytuj] Deklaracja Niepodległości

Był jednym z "Ojców Założycieli" Stanów Zjednoczonych Ameryki (wiosną 1776 roku został powołany do pięcioosobowego komitetu), współautorem amerykańskiej Deklaracji Niepodległości oraz konstytucji. W 1776 r. odbył podróż do Francji, przekonując Francuzów do finansowego wsparcia amerykańskiej rewolucji. Dążył do zniesienia niewolnictwa.

[edytuj] 1776-1785 ambasador we Francji

Pokojowy traktat z 1783 roku, zawarty przez niego z pokonaną Anglią, jest nadal uważany za jeden z największych triumfów amerykańskiej dyplomacji.

Dnia 3 kwietnia 1783 roku Benjamin Franklin i Gustaf Filip Creutz podpisali w Paryżu szwedzko-amerykański traktat o przyjaźni i handlu, który miał obowiązywać przez 15 lat.

[edytuj] Światopogląd

Był racjonalistą, deistą, odcinającym się od religii. Cytat^[1]:

Latarnie morskie są znacznie pożyteczniejsze od kościołów.

[edytuj] Wynalazki

Opatentował kilka wynalazków - m.in. wynalazł piorunochron, fotel bujany i okulary dwuogniskowe. Odkrył także i opisał prąd zatokowy (Golfsztrom).

Jako pierwszy pisał także o potrzebie stosowania czasu letniego, jednakże humorystyczna wymowa jego artykułu sprawiła, że nie zaczęto się do niego stosować (Franklin postulował, by ludzie wstawali i kładli się spać wcześniej).

Ku jego czci jednostkę ładunku elektrycznego w układzie CGS nazwano franklinem .

Naukową i polityczną działalność Franklina streszcza łaciński napis na jego popiersiu w Paryżu : eripuit coelo fulmen, mox sceptra tyrannis ("grom wydarł niebu a berła tyranom") cytowany czasem jako eripuit coelo fulmen sceptrumque tyrannis .

W Polsce ukazała się książka: Beniamin Franklin. Żywot własny [przekład: Stawiński J], Warszawa 1961, PIW, str. 221.

Obecnie jego podobizna znajduje się na banknocie $100. Jest on jedną z trzech osób, której podobizna jest na amerykańskich dolarach, choć nigdy nie był amerykańskimi prezydentem. Drugą osobą jest Salmon Chase - sędzia sądu najwyższego, a trzecią Alexander Hamilton- sekretarz skarbu.

[edytuj] Zobacz też

• Ojcowie-założyciele Stanów Zjednoczonych

Przypisy