Bergen-Belsen
Z Wikipedii
Konzentrationslager Bergen-Belsen, Aufenthaltslagers Bergen-Belsen – niemiecki obóz koncentracyjny położony w Dolnej Saksonii w Niemczech w pobliżu miasta Bergen, istniejący w latach 1940-1945 i pełniący różne funkcje w nazistowskiej polityce koncentracyjnej.
Spis treści |
[edytuj] Historia obozu
Obóz został założony w 1940 r. jako obóz dla jeńców wojennych (Stalag 311(XI C)). Po zajęciu Belgii i Francji przetrzymano tu ok. 600 jeńców wojennych z tych krajów. Od lipca 1941 r., czyli po rozpoczęciu operacji Barbarossa zostało w nim umieszczonych ok. 21 000 jeńców radzieckich. Jeńcy byli przetrzymywani pod gołym niebem, stąd podczas pierwszej zimy (1941/1942) 14 000 spośród nich zmarło na skutek głodu i zimna jak i epidemii tyfusu plamistego. Następnie obóz rozrósł się do dużych rozmiarów i zawierał kilka różniących się od siebie części:
- Obóz gwiazdy, w którym przetrzymywano ok. 4000 Żydów, głównie holenderskich, zmuszanych do pracy.
- W kwietniu 1943 r. część obozu została przekazana SS i przekształcona w Aufenthaltslagers (pl. obóz pobytowy) będący obozem zbiorczym dla kilku tysięcy Żydów przeznaczonych do ewentualnej wymiany za internowanych Niemców.
- Obóz specjalny, zawierający od 1943 r. kilka tysięcy Żydów z Polski, posiadających papiery południowoamerykańskie, (zob. Hotel Polski), wyizolowanych ze względu na swą wiedzę o zagładzie. Niepracujący.
- Obóz neutralnych, w którym znalazły się setki Żydów – obywateli krajów neutralnych w II wojnie światowej (np. ze Szwajcarii). Warunki były lżejsze głównie ze względu na brak pracy w komandach.
- Obóz węgierski, powstały w 1944 r. Więźniów w nim przebywających Niemcy chcieli wymienić za pieniądze i dobra z zagranicznymi organizacjami żydowskimi.
- Olbrzymi lazaret dla więźniów, miejsce śmierci wielu z nich.
Dodatkowo duże przestrzenie obozu służyły do przetrzymywania więźniów transferowanych z innych obozów do Rzeszy, wśród nich wiele polskich kobiet.
Bergen-Belsen odegrał ważną rolę w dziejach tzw. marszy śmierci, czyli ewakuacji obozów w miarę awansu na Berlin wojsk sił koalicyjnych. Napływ więźniów spowodował znaczne pogorszenie warunków bytowych i doprowadził do dużego wzrostu umieralności więźniów. W grudniu 1944 r. zakończono przekształcanie Bergen-Belsen w obóz koncentracyjny. Napływ więźniów z innych obozów bardzo pogorszył warunki życia więźniów i doprowadził do umieralności na skalę masową na przełomie 1944 i 1945 r.
Komendantami obozu byli:
- Hauptsturmführer SS Adolf Haas do grudnia 1944 r.
- Hauptsturmführer SS Josef Kramer od grudnia 1944 r.
Obóz został wyzwolony 15 kwietnia 1945 przez wojska brytyjskie. Mimo wielkich wysiłków aby uratować tych, którzy przeżyli, do końca kwietnia zmarło 9000, a do końca czerwca jeszcze dalsze 4000 ludzi.
[edytuj] Więźniowie i ofiary
Więźniowie pracowali w komandach roboczych w samym obozie i na zewnątrz niego. W KZ Bergen-Belsen zginęło ok. 50 000 więźniów obozu koncentracyjnego i ok. 20 000 jeńców wojennych – wśród nich przede wszystkim Sowietów, Francuzów i Belgów. Żołnierze, którzy wyzwalali obóz znaleźli tysiące zwłok, których nie zdążono poddać kremacji. W obozie tym zmarła Anne Frank.
[edytuj] Dzieje powojenne
Pierwszy pomnik (żydowski) powstał na terenie obozu w 1946 r. W tym samym roku umieszczono pomnik ku czci jeńców sowieckich. W 1966 r. powstała pierwsza wystawa stała na terenie obozu, odnowiona w 1990 r. Obecnie teren obozu jest udostępniony dla zwiedzających. Na terenie obozu znajduje się duży pomnik.
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Bibliografia
Wykaz bibliografii dla serii artykułów o niemieckich obozach w latach 1933-1945 został umieszczony na osobnej stronie.
