Świątynia Opatrzności Bożej w Warszawie

Z Wikipedii

Zygmunt Vogel, Widok kościoła Ujazdowskiego, 1787^[1]

Obelisk z kamieniem węgielnym pod Świątynię Opatrzności w Ogrodzie Botanicznym

Tablica upamiętniająca położenie kamienia węgielnego pod Świątynię w Ogrodzie Botanicznym

Projekt Świątyni

Plac budowy

Świątynia Opatrzności Bożej w Warszawie to obecnie budynek kościoła wznoszony u zbiegu ulicy Klimczaka i przedłużeniu Sobieskiego (przyszła Aleja Rzeczypospolitej) w Wilanowie. Jest to obecnie trzecia próba zrealizowania tej idei.

[edytuj] Historia

Idea budowy liczy już ponad 200 lat. Po uchwaleniu Konstytucji 3 Maja w 1791, Sejm Czteroletni podjął uchwałę o wzniesieniu ponadwyznaniowej Świątyni Opatrzności łączącej ludzi wszystkich stanów. Miał to być wyraz dziękczynienia "najwyższemu losami narodów rządcy" za uchwalenie Konstytucji.

Kamień węgielny pod budowę Świątyni wmurowano na terenie dzisiejszego Ogrodu Botanicznego w Warszawie dnia 3 maja 1792, co upamiętnione jest m.in. tablicą informacyjną.

Następne próby podjęto w okresie międzywojennym - kolejne konkursy w latach 1930 i 1931 wygrały projekt Bohdana Pniewskiego - w 1939 wobec nadchodzącej wojny zdołano jedynie przygotować plac pod budowę Świątyni na Polu Mokotowskim (miejsce obecnego stadionu Skry).

W uchwale z 23 października 1998 Sejm wyraził uznanie dla inicjatywy Prymasa Józefa Glempa powrotu do idei budowy Świątyni. 9 listopada 1999 ogłoszono konkurs architektoniczny, który pierwotnie wygrał projekt opracowany przez Marka Budzyńskiego, autora m.in. Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego i gmachu Sądu Najwyższego. Z niewyjaśnionych przyczyn zrezygnowano z tego projektu i ogłoszono drugi konkurs, gdzie do udziału zaproszono zespoły nagrodzone w pierwszym, otwartym konkursie, nie wszystkie jednak je przyjęły. Ostatecznie do konkursu stanęło 7 zespołów z 9 projektami^[2]:

prof. dr Leopold Taraszkiewicz z zespołem, Gdańsk;
architekt Marlena Wolnik-Konieczny i arch. Robert Konieczny z zespołem, Katowice;
prof. Zbigniew Białkiewicz, prof. Andrzej Kadłuczka, prof. Wiktor Zin z zespołem, Kraków;
prof. dr hab. Adam M. Szymski, arch. Marek Sietnicki, arch. Miłosz Raczyński z zespołem, Szczecin;
arch. Bogdan Kulczyński, arch. Maciej Mąka, arch. Radosław Sojka z zespołem, Warszawa;
arch. Wojciech Szymborski, Lech Szymborski z zespołem, Warszawa;
arch. Anna i Rafał Rafacz z zespołem, Zakopane.

W konkursie tym wybrano projekt autorstwa arch. Wojciecha i Lecha Szymborskich z zespołem.

Świątynia budowana jest na działce o około 6 hektarów, u zbiegu ulicy Klimczaka i przedłużeniu Sobieskiego (przyszła Aleja Rzeczypospolitej). Koszt budowy szacowany jest na 100-110 mln zł.

W dolnym kościele budowanej świątyni powstała krypta przeznaczona do pochówku zasłużonych Polaków. Pierwszą osobą w niej pochowaną został ks. Jan Twardowski - mimo iż on sam chciał być pochowanym na Powązkach. Znalazła się tu też dokładna replika grobu papieża Jana Pawła II w Watykanie jako grób symboliczny.

1 lipca 2007, zgodnie z porozumieniem metropolity warszawskiego abp. Kazimierza Nycza i zarządu fundacji świątyni Opatrzności Bożej prace przy budowie kościoła zostaną wstrzymane ze względu na brak środków finansowych.

[edytuj] Krypta

W krypcie świątyni spoczęli:

ksiądz Jan Twardowski - poeta
ksiądz Zdzisław Peszkowski - kapelan Rodzin Katyńskich

[edytuj] Kontrowersje

W 2004 roku senatorowie SLD wraz z Ryszardem Jarzębowskim jako pomysłodawcą chcieli wesprzeć budowę Świątyni Opatrznośc Bożej kwotą 20 mln złotych, którą chcieli przenieść z już ustalonego budżetu IPN. Ówczesny pomysł potępili m.in. poseł PiS Ludwik Dorn, SLD Marek Dyduch, arcybiskup Tadeusz Gocłowski i Leon Kieres, szef IPN.^[3]

W 2006 roku Sejm zapisał w budżecie państwa kwotę 20 mln zł na dofinansowanie ochrony dziedzictwa narodowego, w tym budowy Świątyni Opatrzności Bożej. Warunkiem otrzymania pieniędzy było powstanie przy Świątyni instytucji kultury (m.in. muzeum Jana Pawła II). Ostatecznie jednak Świątynia nie otrzymała wspomnianej kwoty. Zapis o dofinansowaniu projektu - tym razem kwotą 40 mln zł - znalazł się ponownie w budżecie państwa na rok 2007. 20 mln zł zarezerwowano również w budżecie województwa mazowieckiego na rok 2006 (dla nowo powołanego Instytutu Papieża Jana Pawła II).

Inicjatywy te były ostro krytykowane przez posłów SLD, którzy zarzucili pomysłodawcom łamanie wynikającej z Konstytucji zasady świeckości państwa. Z drugiej strony głos w sprawie zabrał prymas Józef Glemp, nazywając przepis który nie pozwala państwu wspomóc budowy Świątyni dziwnym. ^[4]