1 Warszawska Drużyna Harcerska im. Romualda Traugutta Czarna Jedynka

Z Wikipedii

1 Warszawska Drużyna Harcerska im. Romualda Traugutta "Czarna Jedynka", zwana też po prostu "Czarna Jedynka" to jedna najstarszych polskich drużyn harcerskich założona w 1911 roku, od 1919 z VI Gimnazjum, a potem Liceum Ogólnokształcącym im. Tadeusza Reytana w Warszawie.

Z historią drużyny silny związek miała działająca na przełomie lat 60. i 70. Gromada Włóczęgów Czarnej Jedynki, będąca formalnie kręgiem instruktorskim skupiającym absolwentów 1 WDH, wzorowanym na podobnych kręgach m.in. przedwojennej Gromadzie Włóczęgów 13 Wileńskiej Drużyny Harcerskiej.

Środowisko Gromady Włóczęgów należało do "niepokornych" organizacji w latach 1960-1980, a kilku instruktorów Czarnej Jedynki było członkami Komitetu Obrony Robotników. W tym czasie Gromada Włóczęgów była jedynym poza Klubem Inteligencji Katolickiej miejscem swobodnej wymiany myśli. Obie są związane z VI Liceum Ogólnokształcącym im. Tadeusza Reytana w Warszawie.

Spis treści 1 Historia 1.1 Akcja Warmia i Mazury 2 Wychowankowie 1 WDH 3 Przypisy 4 Bibliografia

[edytuj] Historia

• 1911 - Stefan Pomarański zakłada w szkole ^[1] nielegalną drużynę skautową, na patrona której wybrano Romualda Traugutta. Na jego pamiątkę harcerze 1 WDH nosili czarne chusty, stąd znani byli w Warszawie jako Czarna Jedynka
• 1913 - delegacja 1 WDH, jako jedna z trzech w Polsce wzięła czynny udział w zlocie skautów w Birmingham

Wakacje 1920 roku drużyna spędzała na obozie pod Łomżą, lecz w połowie lipca "rozleciała się", ponieważ wszyscy harcerze wstąpili do wojska, by walczyć z bolszewikami w wojnie polsko-bolszewickiej.

W następnych latach działalność drużyny jest coraz lepiej zorganizowana i 1 WDH wysuwa się na czołowe miejsce w Warszawskiej Chorągwi ZHP. W czasie wakacji 1927 r. założyła stały 40-dniowy obóz pod namiotami i szałasami w Morgownikach nad Narwią koło Nowogrodu. W czasie obozu uporządkowano zaniedbane mogiły bratnie studentów ochotników poległych w walkach z bolszewikami, a następnie uroczyście złożono hołd bohaterom. Nabożeństwo w kościele, udział drużyn ze sztandarami, warty honorowe, wieniec z szarfą: "1 WDH - bohaterom" pozostawiły niezatarte wrażenie. Liczne ogniska z udziałem okolicznej ludności przyczyniły się do wzajemnego poznania.

Rozkazem Komendy Chorągwi Warszawskiej ZHP z dnia 16 lutego 1929 drużyna otrzymuje zaszczytny tytuł "Czarnej Jedynki" i od tej chwili jej oficjalna nazwa brzmi Pierwsza Warszawska Drużyna Harcerska im. Romualda Traugutta "Czarna Jedynka".

• 1939-1945 - w czasie okupacji harcerze z Czarnej Jedynki walczyli w Szarych Szeregach, do jawnej pracy wrócili w 1945 roku
• 1949 - w 1949 roku rozwiązali drużynę, której groziło wcielenie do Organizacji Harcerskiej Związku Młodzieży Polskiej
• 1957 - reaktywowana 27 lutego 1957 roku 1 Warszawska Drużyna Harcerzy im. Romualda Traugutta. Pierwszym drużynowym był profesor geografii Stanisław Zawadzki (Zorro), Janusz Ankudowicz i Andrzej Janowski byli jego przybocznymi. Tak było przez pierwsze pół roku, a później powstały dwie drużyny. Bardzo szybko znów zaczęło się likwidowanie enklaw prawdziwego harcerstwa i zastępowanie go odgórnie kierowanym, komsomolskim w formie i treści harcerstwem, ale reaktywowana wówczas Czarna Jedynka nie dała się zepchnąć z drogi tradycji
• 1962 - według relacji Marka Barańskiego "Rok po mojej maturze (1961) doszliśmy do wniosku, że zmienia się tak sytuacja w harcerstwie, że prowadzenie drużyny jest niemożliwe. Zmieniał się system, wprowadzano te metody Kuronia, walterowskie i nam się to tak nie podobało, że rozwiązaliśmy drużynę. A po roku doszedłem do wniosku, że można prowadzić drużynę. Z Jerzym Kijowskim odtworzyliśmy drużynę. Na początku prowadziłem drużynę z Kijowskim, a potem sam... Wewnątrz drużyny czuliśmy się tak, jakby nie było komunizmu, po prostu"
• 1968 - został wyremontowany pełnomorski jacht "Zjawa", po czym odbył się rejs po Adriatyku. W 1968 roku wymyślono nową koncepcje pracy "Gromady Włóczęgów", jej autorami byli Janusz Kijowski, Antoni Macierewicz, i Wojciech Onyszkiewicz. Gromada miała spełniać trzy funkcje: kręgu starszoharcerskiego, przygotowującego instruktorów dla drużyny i wypracowującego koncepcje jej działania, klubu dyskusyjnego, środowiska skupiającego młodzież opuszczającą drużynę.
• 1969 - rozpoczęły się spotkania "Gromady". Każdy Włóczęga mógł wprowadzić jeszcze jedną osobę, zapraszano też niektórych nauczycieli. Aktywnymi członkami "Gromady" byli w tym okresie: Jerzy "Kij" Kijowski (fizyk, starszy brat Janusza), Andrzej Celiński, Michał Kulesza "Kuszelas", prawnik, autor projektu reformy samorządowej, Piotr Naimski, biochemik, członek KOR-u, Wojciech Onyszkiewicz, historyk, członek KOR-u. Rolę moderującą odgrywał przez cały czas istnienia "Gromady" Andrzej Janowski. Tematyka spotkań obejmowała problemy społeczne i polityczne nurtujące młodzież i młodą inteligencję w końcu lat 60. oraz różne zagadnienia z dziedziny socjologii, psychologii czy literatury. W najlepszym swoim okresie "Gromada" liczyła ok. 150 osób, była jedynym poza KIK-em miejscem swobodnej wymiany myśli. Najaktywniejsi wtedy, tzn. w latach 70. to Marek Barański (historyk), Ludwik Dorn (socjolog), Urszula Doroszewska (socjolog), Wojciech Fałkowski (historyk, w latach 1975-1977 nauczyciel u Reytana), Dariusz Kupiecki (informatyk, redaktor "Robotnika"), Krzysztof Łączyński (filolog).

Oto tematy niektórych spotkań: Co robić nad Wisłą? (Jan Strzelecki), System oświaty w Polsce i jego nowa reforma (Anna Radziwiłł i Ireneusz Gugulski), Inteligencja między nijakością, a pragmatyzmem (Tadeusz Mazowiecki), Współczesny neokonserwatyzm (Marcin Król), Formy aktywności młodzieży (Aleksander Kamiński), ale też Młoda poezja: jej charakter, kierunki rozwoju, aspiracje, przedstawiciele (Zbigniew Jaskuła), Psychoterapia i jej znaczenie społeczne (Jacek Jakubowski), Ruch walterowski w ZHP (Seweryn Blumsztajn).

Kilku członków Komitetu Obrony Robotników to byli instruktorzy Czarnej Jedynki (Piotr Naimski, Andrzej Celiński, Wojciech Onyszkiewicz, Antoni Macierewicz).

[edytuj] Akcja Warmia i Mazury

Około 1962 roku drużyna uczestniczyła w akcji Warmia i Mazury , według Ładysława Nekanda-Trepka: "Uczestniczyliśmy w akcji Warmia i Mazury, to była inicjatywa starszoharcerskiej drużyny akademickiej. Chodziło o odbudowywanie strat, które poniosła Polska na skutek działania komunistów i SB, chodziło o przekonywanie autochtonów do polskości. Jeździliśmy tam, by pomagać w pracach polowych, ja sam jednego roku prowadziłem we wsi przedszkole, organizowaliśmy ogniska, chodziliśmy czwórkami do kościoła".

Jeszcze niedawno drużyna współtworzyła w latach 80. Unię Najstarszych Drużyn Harcerskich. Współcześnie drużyna ta już nie istnieje. Jej wieloletnią tradycję podtrzymuje 1 Warszawska Drużyna Harcerek "Achaja", działająca jako drużyna młodszoharcerska przy szkołach podstawowych na Ursynowie w Warszawie i wciąż czynnie działająca w UNDHR-ze.

[edytuj] Wychowankowie 1 WDH

• Andrzej Celiński
• Ludwik Dorn
• Antoni Macierewicz - drużynowy
• Piotr Naimski
• Alojzy Pawełek
• Stefan Pomarański - założyciel 1 WDH
• Tadeusz Ptaszycki - drużynowy w latach 1927-1929 i 1931-1933
• Leszek Truchlewski
• Michał Kulesza

[edytuj] Przypisy

1. ↑ do 30 czerwca 1919 było to gimnazjum Rychłowskiego, dopiero od tej daty posiadające imię Tadeusza Rejtana

[edytuj] Bibliografia

• REYTAN 1953 - 1989 - Szkoła niepokornych, Praca magisterska Ewy Modrzejewskiej napisana pod kierunkiem dr. Jakuba Karpińskiego, Warszawa 2002. Uniwersytet Warszawski, Wydział Filozofii i Socjologii, Instytut Socjologii.
• Historia Liceum im. T. Rejtana (ciąg dalszy). Gimnazjum i Liceum im. T. Rejtana w latach 1937 - 1945