Adam Ciołkosz
Z Wikipedii
Adam Ciołkosz (ur. 5 stycznia 1901 w Krakowie, zm. 1 października 1978 w Londynie) – instruktor harcerski, żołnierz, publicysta, jeden z przywódców Polskiej Partii Socjalistycznej w kraju i na emigracji, poseł na Sejm II RP.
Spis treści |
[edytuj] Młodość
Adam Ciołkosz urodził się w Krakowie w rodzinie o tradycjach demokratycznych i niepodległościowych. Jego ojciec Kasper był aktywnym społecznikiem i działaczem politycznym, matka Maria z Idzikowskich była córką powstańca styczniowego. W 1903 rodzina Ciołkoszów przeniosła się do Tarnowa. Tu Adam ukończył gimnazjum, a następnie studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego.
[edytuj] Skauting i harcerstwo
Jeszcze w latach gimnazjalnych wstąpił do I Drużyny Skautowej im. Zawiszy Czarnego, później sam założył I Drużynę Harcerską w Zakopanem, prowadzoną następnie przez Andrzeja Małkowskiego. Podczas I wojny światowej przebywał wraz z rodzicami i młodszym bratem Zbysławem w Wiedniu, gdzie też przyczynił się do zorganizowania Drużyny Harcerskiej im. Jana Sobieskiego. W latach 1917-1918 sprawował obowiązki komendanta "Dzielnicy Tarnowskiej" przyczyniając się do dynamicznego rozwoju miejscowego ruchu skautowego. We wrześniu 1918 utworzył ze starszych harcerzy Pogotowie Narodowe, które wspólnie z POW rozbroiło posterunki austriackie w Tarnowie w nocy z 30 na 31 października 1918. Kilka dni później, 13 listopada 1918 z grupą 26 harcerzy wyruszył do Lwowa, gdzie wziął udział w walkach o miasto. Rok później, po złożeniu matury mianowany został podporucznikiem. W okresie poprzedzającym plebiscyt na Warmii i Mazurach popularyzował i organizował ruch harcerski na tych ziemiach. Był komendantem Naczelnej Komendy Organizacji Harcerskiej na Warmię i Mazury. Podczas wojny polsko-bolszewickiej zorganizował cztery kompanie karabinów maszynowych, wziął udział w walkach o Grodno, Wilno i w obronie Warszawy, następnie w 1921 walczył w III powstaniu śląskim w bitwie o Górę Św. Anny. Po zakończeniu działań wojennych ukończył naukę na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz Szkołę Nauk Politycznych w Krakowie.
[edytuj] Ruch socjalistyczny
Od czasów studenckich Adam Ciołkosz związany był z ruchem socjalistycznym, należał do Sekcji Akademickiej PPS i Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej. W wieku 27 lat został wybrany z listy PPS-u posłem do Sejmu II Kadencji (1928). W następnych wyborach parlamentarnych (1930) zdobył mandat z unieważnionej później listy Centrolewu. W tym samym roku został aresztowany za antysanacyjną działalność i skazany w procesie brzeskim na trzy lata więzienia. Karę odbywał w Tarnowie, Krakowie i Wiśniczu.
[edytuj] Okupacja i powojenna rzeczywistość
Zaraz po wybuchu II wojny światowej Adam Ciołkosz uniknął aresztowania przez gestapo udając się pieszo z żoną Lidią i synem do Lwowa. Stąd przez Rumunię przedostał się na Zachód. W lutym 1940 dotarł do Paryża, a następnie do Londynu. Tu rozwinął szeroką działalność polityczną, wybrany został sekretarzem generalnym PPS na emigracji, a po zakończeniu wojny przez wiele lat stał na czele tej partii. Występował ostro przeciwko układowi jałtańskiemu, opowiedział się za wolnymi wyborami w Polsce, pomocą gospodarczą dla kraju i odbudową kontaktów gospodarczo-kulturalnych z Zachodem. W 1966 zainicjował i doprowadził do Światowego Zjazdu Polski Walczącej. Przez wiele lat pełnił funkcję przewodniczącego londyńskiej delegacji Zgromadzenia Ujarzmionych Narodów Europy. Przez cały czas działalności społecznej uprawiał pisarstwo historyczne i publicystykę społeczno-polityczną. Zmarł w Londynie 1 października 1978.
[edytuj] Bibliografia
- Jacek M. Majchrowski (red.) Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa, 1994, Wyd. BGW, ISBN 83-7066-569-1
- Adam Szymanowicz, Naczelna Komenda Organizacji Harcerskiej na Warmię i Mazury (1920 rok), Komunikaty Mazursko - Warmińskie, 2005, nr 2 (248).
- Maria Żychowska Ciołkoszowie "Tarnowskie Azoty", 1995 nr 49
- Maria Żychowska Harcerstwo tarnowskie 1910-1939, Tarnów, 1992
