Adolf Daab

Z Wikipedii

Adolf Daab (ur. 28 kwietnia 1872 w Warszawie, zm. 27 stycznia 1924 w Paryżu) – warszawski przemysłowiec pochodzenia niemieckiego, radny Warszawy, działacz społeczny.

Najstarsze zachowane zapiski o przodkach Adolfa Daab pochodzą z roku 1538 z księgi sądowej miasteczka Gross-Bieberau na terenie księstwa Hessen-Darmstadt (patrz Hesja-Darmstadt), kraj związkowy Hesja. Protoplastą rodu był Hans Daub (ok. 1510 Gross Bieberau – po 1540 Gross Bieberau). Był on nazywany "Janek Gołębiarz" (od nazwiska, wywodzącego się ze staroniemieckiej formy słowa 'gołąb') lub "Janek Stary Młynarz". Jego syn, również Hans, ożeniony był z Elisabeth (Elsa) Mögel.

Przodkowie Hans-a Daub przybyli do Gross-Bieberau z Westfalii.Tam rodzina Daub pieczętowała się herbem.

Od połowy XVII wieku na skutek błędu urzędnika z rodziny Daub wyodrębniona została w sposób sztuczny rodzina Daab. Podział ten funkcjonuje w Gross-Bieberau do dziś choć wiadomo,że rodowód tych rodzin jest wspólny.

Na podstawie lektury książki 1200 Jahre Gross-Bieberau, wydanej tam w 1987, wiadomo,że ród Daab jest najstarszym rodem w mieście. Miał on (w 1987) ponad 400-letnią tradycję. Była to rodzina chłopsko-rzemieślnicza. Do dzisiaj część przedstawicieli rodu trudni się rzemiosłem.

W XIX wieku niektórzy jej członkowie przybyli do Królestwa Polskiego w poszukiwaniu pracy. Poza Polską ludzi wywodzących się z tego rodu spotkać można do dziś w Niemczech, Francji (głównie w Alzacji i Lotaryngii) i w USA (np. miasto Millstadt, stan Illinois).

We wstępie do wspomnień Adolfa Daab zatytułowanych W Warszawie i na Krymie czytamy:

"Przykładem asymilacji środowisk niemieckich w Warszawie może być rodzina Daabów. Sądząc z pamiętnika rodzice w domu mówili po niemiecku, matka z synem Adolfem korespondowała również w tym języku. Natomiast dla Adolfa już pierwszym językiem był język polski, po polsku pisał swój pamiętnik".

"Rodzice jego, urodzeni w Niemczech, jako dzieci przyjechali z rodzicami do Warszawy w latach 20. XIX wieku wraz z dość liczną falą imigrantów niemieckich przybyłych wówczas do Królestwa Polskiego w poszukiwaniu pracy" (T. Stegner we wstępie do wspomnień A. Daab "W Warszawie i na Krymie").

Sam Adolf Daab o rodzicach tak pisze: "Rodzicami moimi są: nieżyjący dziś Jan Filip (2 imion) i Krystyna z Uhlów małżonkowie Daab zaślubieni ze sobą 20 lutego 1848 roku w kościele Ewangelicko-Augsburskim w Warszawie" (A. Daab w swoich wspomnieniach " W Warszawie i na Krymie")

Dalej pisze: "Ojciec mój rodził się w Darmstacie dnia 10 listopada 1818 roku, Mama zaś w Württembergu dnia 31 grudnia 1826" (A. Daab w swoich wspomnieniach "W Warszawie i na Krymie")

Ojciec Adolfa Daab urodził się w miasteczku Reinheim, w Hesji-Darmstadt. Zmarł natomiast w 1890 w Warszawie. Matka jego, Kristina z domu Uhle, urodziła się w miasteczku Fürfeld w Wirtembergii. Zmarła natomiast w 1912 w Warszawie.

Pochówku Jana Filipa Daab 22 października 1890 dokonał pastor Juliusz Bursche,wówczas proboszcz pomocniczy parafii Św.Trójcy.

Był najmłodszym dzieckiem swoich rodziców. Miał trzech braci:

• Karola
• Leopolda
• Aleksandra

cztery siostry:

• Helenę
• Karolinę
• Annę
• Natalię

Adolf Daab był udziałowcem Towarzystwa Akcyjnego Zakładów Przemysłowych Budowlanych "Fr. Martens i A. Daab", założonych w 1866 przy ul. Hożej w Warszawie. Zakład wybudował wiele obiektów przemysłowych, publicznych i prywatnych na terenie Warszawy i Królestwa Polskiego, m.in. budynki wystawione dla potrzeb parafii ewangelicko-augsburskiej (kamienica czynszowa z dwoma oficynami przy ul. Kredytowej 4, nie istniejący już dom parafialny od strony pl. Małachowskiego, gmach parafialnego Gimnazjum Męskiego im. Mikołaja Reja).

Zajmował również szereg stanowisk:

• prezes zarządu Banku Kredytu Hipotecznego.
• członek Stowarzyszenia Właścicieli Nieruchomości.
• sędzia Handlowy Trybunału Handlowego.
• członek Towarzystwa Opieki nad Dziećmi w Warszawie.
• członek Komisji Rewizyjnej Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności.
• członek komisji wykonawczej Daru 3 Maja dla Macierzy Szkolnej.
• członek Komitetu Obywatelskiego m.st.Warszawy działającego w czasie I wojny światowej.
• członek Rady Kasy Handlowo-Przemysłowej.
• w latach 1905-1908 – wiceprezes Warszawskiego Towarzystwa Łyżwiarskiego.
• 1908 – prezes Warszawskiego Towarzystwa Łyżwiarskiego.
• członek Stowarzyszenia Kupców Polskich (był członkiem Komisji Arbitrów).
• W latach 1916-1924 był zastępcą radnego i radnym Miasta Warszawy.
• W 1919 roku został wybrany na zastępcę radnego Miasta Warszawy. Startował z listy Narodowego Komiteru Wyborczego grupującego prawicowe ugrupowania mieszczańskie w którym główną rolę odgrywała Narodowa Demokracja.

Daab był osobą głęboko religijną przywiązaną do wyznania luterańskiego,stąd jego zaangażowanie w działalność społeczną w warszawskim zborze ewangelicko-augsburskim. W 1903 roku, mając 31 lat został najmłodszym członkiem Kolegium Kościelnego.

Uroczystość Konfirmacji Adolfa Daab miała miejsce 2 października 1887 roku. Obrzędu tego dokonał pastor Henryk Bartsch, wówczas II pastor zboru ewangelicko-augsburskiego w Warszawie. Konfirmacja ta odbyła się jeszcze w języku niemieckim.

Konfirmację w języku polskim wprowadzono w zborze warszawskim dopiero po roku 1888 jak wynika z pamiętnika pastora Leopolda Otto pt. "Bóg Protestantyzm Polska".

Przez 20 lat (1903-1923), był członkiem kolegium kościelnego warszawskiej Parafii Ewangelicko-Augsburskiej Św. Trójcy i przewodniczącym wydziału administracyjnego tej parafii.

Adolf Daab zmarł na raka w Paryżu, gdzie pojechał się leczyć 27 stycznia 1924. Uroczysty pogrzeb odbył się na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie 21 lutego 1924 roku. W uroczystościach żałobnych uczestniczyli:

• Superintendent Kościoła Ewangelcko-Augsburskiego Juliusz Bursche,który przemówił nad grobem.
• Prezes Rady Miejskiej Warszawy,senator Ignacy Baliński
• Wiceprezydent Warszawy dr Konrad Ilski

Był żonaty z Rozalią Anną Knittel (1868-1938), wyznania ewangelicko-reformowanego,używającą imienia Anna,"Niulcią" z którą miał cztery córki:

• Halinę (1898-1989) żona właściciela ziemskiego Franciszka Kuestera.
• Jadwigę (1900-po 1996) żona Bogusława Weigle właściciela Garbarni
• Irenę (1902-1975) żona Czesława-Młota Fijałkowskiego
• Alicję (1905-1981) żona fabrykanta musztardy Karola Schweitzera.

W latach 1889-1892 Adof Daab odbywał praktykę w firmie budowlanej Roberta Karstensa.

Adolf Daab pisał swój pamiętnik w latach 1895-1896 podczas pobytu na Krymie jako żołnierz armii carskiej. Swoją służbę wojskową odbywał w latach 1892-1897 w Symferopolu.

Daab, gdy pisał swój pamiętnik, był w zasadzie spolonizowany tylko pod względem językowym i wchodził niejako dopiero w kulturę polską. W czasie pobytu na Krymie, ani razu nie przyszły mu na myśl np. Sonety Krymskie Adama Mickiewicza. Trzeba pamiętać, że uczył się w szkole rosyjskiej, a wychował w domu niemieckim.

Z czasem dał się poznać jako osoba zaangażowana w działalność patriotyczną. Jego własny dom był już jednak ze wszech miar polski.

Jego wspomnienia W Warszawie i na Krymie zostały opublikowane dopiero w 1996, "Za zgodą pani Anny Kuester, wnuczki Adolfa Daab, która udostępniła przechowywane przez nią wspomnienia dziadka" (T. Stegner we wstępie do wspomnień A. Daab "W Warszawie i na Krymie").

[edytuj] Bibliografia

• Eugeniusz Szulc, Cmentarz Ewangelicko-Augsburski w Warszawie. Zmarli i ich rodziny, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1989 (tu miejsce śmierci Warszawa)