Alain Finkielkraut
Z Wikipedii
Alain Finkielkraut (ur. 30 czerwca 1949 w Paryżu) – francuski filozof i eseista.
Spis treści |
[edytuj] Elementy biograficzne
Finkielkraut jest jedynym synem polskich Żydów zamieszkałych we Francji (jego ojciec był więźniem w Auschwitz). Był uczniem prestiżowej École Normale Supérieure w St. Cloud, a po jej ukończeniu zajął się pisaniem książek i esejów na podstawie obserwacji zjawisk społecznych. W ostatnich latach jego zainteresowania skupiają się szczególnie na badaniu wzrostu antysemityzmu we Francji. Finkielkraut był bliski ruchowi lewicowemu związanemu z majem 1968 (którego główne kierunki wyznaczane były przez maoistę Y. Moulier-Boutanga), a rozrachunkowi z tym okresem poświęcone są dwie książki (zob. bibliografia, 1977, 1982).
Finkielkraut wielokrotnie manifestował swe poglądy polityczne. W portrecie opublikowanym przez francuski dziennik Libération (Ch. Ayad, "Finkielkraut, bile en tête", 29 grudnia 2005), czytamy:
- "Dla Finkielkrauta, bronić Francji, to bronić Izraela, i vice-versa. […] zaangażował się on w obronę chrześcijan z Libanu pod koniec lat 80. czy też Chorwacji na początku lat 90. Pod wpływem Kundery, […] był on jedynym intelektualistą francuskim broniącym sprawy Zagrzebia."
Dziś poglądy Finkielkrauta są postrzegane jako konserwatywne; podkreśla on bardzo często swoje przywiązanie do Piątej Republiki oraz ideałów republikańskich (wolność, równość i laickość), stąd też jego oburzenie wobec tych, którzy ideały te chcą kwestionować (filozof opowiadał się, m.in. za zakazem noszenia chusty islamskiej w szkołach publicznych). Autorytetami, na które powołuje się Finkielkraut są Hannah Arendt i Emmanuel Levinas.
Krytykuje on część ideałów lewicy, dostrzegając w nich niebezpieczeństwo totalitaryzmu:
- "Wydaje mi się, że górnolotna idea «wojny z rasizmem» zmienia się stopniowo w niesamowicie fałszywą ideologię. Ten anty-rasizm będzie dla dwudziestego pierwszego wieku tym, czym komunizm dla wieku dwudziestego: źródłem przemocy. Dzisiaj Żydzi są atakowani w imię antyrasistowskiego dyskursu: mur oddzielający terytorium Palestyny – «Syjonizm to rasizm»." (wywiad udzielony izraelskiemu dziennikowi Haaretz, 18 listopada 2005)
Cytowany wywiad, w którym Finkielkraut komentuje zamieszki francuskie z jesieni 2005, był źródłem wielu kontrowersji. Na przykład chwalony przez Finkielkrauta mur rzekomo oddzielający Zachodni Brzeg od Izraela wcina się głeboko w głąb terytorów palestyńskich tworząc przemyślany system gett, a Palestyńczycy wygnani z Izraela nie mają prawa powrotu.
Finkielkraut prowadzi również swą autorską audycję w radio France Culture, "Repliques", do której cotygodniowo zaprasza gości reprezentujących dwa odmienne punkty widzenia.
[edytuj] Praca filozoficzna i eseistyka
Marek Rapacki (Gazeta Wyborcza, "Jak nie czytać Finkielkrauta", 26. 12. 2005) pisze o Porażce myśli i Niewdzięczności:
- Finkielkraut sam podkreśla, że szczególność "małych narodów" odkrył późno, dzięki Kunderze. Ale przez "to, co partykularne" rozumiał i nadal rozumie nie tylko nacjonalizm, lecz także przerost uprawnień jednostki i tolerancji dla jej wolnych wyborów, który nastąpił w reakcji na nacjonalizmy i totalizmy ubiegłego stulecia. Odbywa się to ze szkodą dla interesów ludzkiej wspólnoty, szczególnie wspólnoty narodowej. "Porażką myśli" było również zacieranie granic między kulturą wysoką a masową, "zdrada klerków".
- Ta stosunkowo wczesna książka Finkielkrauta stanowiła prowokację wobec poglądów przeważającej części francuskiej inteligencji i jej politycznej poprawności. Podobnie drażniąco brzmi dla wydelikaconego paryskiego ucha nie tylko "nacjonalizm" tego autora w jego rozważaniu o "małych narodach", ale i większość też przedstawionych w pozostałych czterech wywiadach, które składają się na Niewdzięczność.
[edytuj] Bibliografia
- Ralentir, mots-valises !, Seuil, 1979.
- Le nouveau désordre amoureux (z Pascalem Brucknerem), 1977.
- Le juif imaginaire, Seuil, 1981.
- La sagesse de l'amour, Gallimard, 1984.
- Porażka myślenia, NOWA, 1992 (La Défaite de la pensée, Gallimard, 1987).
- La mémoire vaine: du crime contre l'Humanité, Gallimard, 1989.
- Comment peut-on être croate?, Gallimard, 1992.
- Le Mécontemporain. Charles Péguy, lecteur du monde moderne, Gallimard, 1992.
- Zagubione człowieczeństwo, PIW, 1999 (L'humanité perdue, Seuil, 1996).
- Niewdzięczność, SIC!, 2005 (L'Ingratitude. Conversation sur notre temps avec Antoine Robitaille, Gallimard, 1999).
- Une voix vient de l'autre rive, Gallimard, 2000.
- Internet, l’inquiétante extase, Mille et une nuits, 2001, napisane z Paulem Soriano.
- Une voix qui vient de l'autre rive, Gallimard, 2000.
- L'imparfait du présent. Pièces brèves, Gallimard, 2002.
- Les battements du monde, z Peterem Sloterdijkiem, Paris, Pauvert, 2003.
- W imię innego, Antysemicka twarz lewicy, SIC!, 2005 (Au nom de l'Autre. Réflexions sur l'antisémitisme qui vient, Gallimard, 2003).
- Nous autres, modernes : quatre leçons, Ellipse, 2005.
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Dialog Petera Sloterdijka i A. Finkielkrauta o Europie
- Wywiad przeprowadzony przez Ewę Bieńkowską i Marka Rapackiego
- Wywiad przeprowadzony przez B. Wildsteina
- Répliques, audycja radiowa prowadzona przez A. Finkielkrauta
- Institut d'études lévinasiennes w Jerozolimie, współzałożony przez A. Finkielkrauta (oraz B.-H. Lévyego i Benny Lévyego)
