Aleksander Stryjeński
Z Wikipedii
Aleksander Napoleon Kazimierz Stryjeński (ur. 11 września 1803 w Białymstoku - zm. 9 grudnia 1875 r. w Paryżu; niektóre źródła podają datę urodzin 20 września 1804 r.). Oficer, inżynier wojskowy i cywilny, kartograf.
[edytuj] Biografia
Pochodził z protestanckiej rodziny szlacheckiej. Od 1817 r. kształcił się w Szkole Kadetów w Warszawie, a od 1820 r. w Korpusie Kadetów w kaliszu. W latach 1823 - 1826 uczył się w Szkole Aplikacyjnej Artylerii i Inżynierów w Warszawie, po zakończeniu której otrzymał nominację na stopień podporucznika w 1 Pułku Strzelców Pieszych.
Był uczestnikiem Powstania listopadowego. W bitwie pod Wawrem (lub, jak podają inne źródła, pod Grochowem) zdobył osobiście sztandar rosyjski, za co został odznaczony orderem Virtuti Militari. Uczestniczył w bitwach pod Okuniewem i Liwem oraz w wyprawie generała D. Chłapowskiego na Litwę. Po upadku powstania przejściowo internowany w Prusach, skąd udał się na emigrację do Francji. Przebywał w Besançon, gdzie poznał m. in. J. P. Lelewela. Po nieudanej wyprawie polskich emigrantów w 1833 r. nad Ren osiadł w Szwajcarii.
W latach 1837 - 1854 uczestniczył w opracowaniu pierwszej nowoczesnej, wieloczęściowej mapy Szwajcarii w podziałce 1 : 100 000. Był jednym z głównych autorów tego dzieła, którym kierował generał Henri Dufour. Wykonał też mapę topograficzną i szkolną kantonu Fryburg.
Po zakończeniu prac nad mapą Szwajcarii osiadł na stałe w Carouge pod Genewą. Początkowo pracował w miejscowym biurze topograficznym, następnie projektował linie kolejowe Genewa - Versoix i Lozanna - Thörishaus. W 1858 r. z rekomendacji Dufour'a utrzymał stanowisko inżyniera kantonu genewskiego.
W 1838 r. zawarł związek małżeński z Pauliną de Lestocq, z którą miał trzech synów i trzy córki. Jednym z synów Aleksandra Stryjeńskiego był Tadeusz Stryjeński, znany później architekt.
[edytuj] Bibliografia
- Orłowski, Bolesław (red): Słownik polskich pionierów techniki, Katowice 1984;
- Orłowski, Bolesław: Dwusetna rocznica urodzin Aleksandra Stryjeńskiego (1804-1875), współtwórcy pierwszej nowoczesnej mapy Szwajcarii, w: "Przegląd Geodezyjny", 2004 nr 9 s. 22-23;
- Orłowski, Bolesław: Współtwórca nowoczesnej Szwajcarii, w: "Przegląd Techniczny" 2004 nr 23, s. 28-29;
- Zieliński, Jan: Nasza Szwajcaria. Przewodnik śladami Polaków, Warszawa 1999;
