Ambulans
Z Wikipedii
Ambulans (nazywany także karetką pogotowia) – środek transportu przeznaczony do przewozu chorych lub rannych.
Ambulanse są obsługiwane przez specjalnie wyszkolone zespoły ratownicze i stanowią część systemu udzielania pomocy w nagłych wypadkach. Podczas akcji ambulans jest pojazdem uprzywilejowanym w ruchu drogowym i może nie stosować się do przepisów ruchu drogowego.
Pomysłodawcą pierwszego ambulansu był Larrey, lekarz wojskowy, który w 1792 r. wraz z zespołem chirurgów i pielęgniarek udzielał pierwszej pomocy rannym żołnierzom i przygotowywał ich ewakuację z pola bitwy.
Początkowo ambulanse były wykorzystywane przez wojsko do przewożenia rannych i chorych. Zmieniło się to po wybuchu epidemii ospy w roku 1882 i cholery w roku 1884. Wtedy ambulansami zaprzęgniętymi w konie zaczęto przewozić ludność cywilną. W 1798 roku w Egipcie wykorzystano wielbłądy. Podczas kampanii Napoleona w Rosji w 1812 roku rannych przewożono saniami.
Spis treści |
[edytuj] Literowe oznaczenia polskich ambulansów
W polskim systemie ratownictwa medycznego funkcjonuje kilka rodzajów ambulansów - często oznaczanych poprzez malowaną na nadwoziu samochodu literę wewnątrz okręgu np. (R), (W), (P), (N) i (K).
- Karetki reanimacyjne (karetki R, erki), używane w sytuacji bezpośredniego zagrożenia życia. W karetce reanimacyjnej musi być lekarz. Najczęściej ich załoga składa się z lekarza (powinien być to lekarz specjalista określonych specjalizacji lub lekarz specjalizujący się w medycynie ratunkowej), ratownika, pielęgniarki i kierowcy.
- Karetki wypadkowe (karetki W), wysyłane do urazów, wypadków i zachorowań, w których nie jest konieczny wyjazd karetki R lub gdy wyjazd karetki R jest potrzebny ale dyspozytor nie ma do dyspozycji w danej chwili żadnego zespołu R. Pod względem wyposażenia niewiele różni się od karetki R, czasami ma identyczne wyposażenie. Obsada karetki składa się z trzech osób: lekarza, pielęgniarki lub ratownika medycznego i kierowcy.
- Karetki przewozowe (karetki P), używane do transportu chorych nie wymagających intensywnego nadzoru lub transportu np. krwi, najczęściej z kierowcą i ratownikiem.
- Karetki neonatologiczne (karetki N, enki), używane w podobnych sytuacjach jak karetki R, ale do transportu noworodków i niemowląt (do 1 roku życia). Często oznaczone jako NR (Neonatologiczna eRka)
- Karetki kardiologiczne (karetki K) które są bardzo zbliżone do karetek wypadkowych lub reanimacyjnych (oznaczane wtedy jako Rk), lecz posiadają w składzie załogi lekarza specjalizującego się w kardiologii lub chorobach wewnętrznych, wyposażone w lepszej jakości sprzęt służący do diagnostyki chorób układu krążenia (np. aparat EKG wysokiej klasy, z możliwością transmisji zapisu do ośrodka specjalistycznego, specjalistyczny defibrylator, pompy infuzyjne, zestaw dodatkowych leków). Znajdują się one jedynie w dużych aglomeracjach.
Obecnie wchodzi w życie reforma systemu ratownictwa medycznego. Zgodnie z Ustawą o Ratownictwie Medycznym do 2010 r. stopniowo podział na karetki R i W ma zostać zastąpiony przez podział na karetki:
- specjalistyczne (karetki S), z minimum trzyosobową obsadą, w skład których wchodził będzie lekarz określonych specjalności, a docelowo od 2020 r. lekarz wyłącznie specjalizujący się w medycynie ratunkowej, oraz co najmniej dwóch ratowników
- podstawowe, załoga których składać się będzie z co najmniej dwóch ratowników, bez lekarza.
Ratownik może zostać zastąpiony przez pielęgniarkę po odpowiednim przeszkoleniu, tzw. pielęgniarkę systemu.
Do 2010 roku funkcjonować będą równolegle zespoły W z lekarzem nie będącym tzw. lekarzem systemu (czyli nie posiadającym wymaganej specjalizacji) oraz odpowiadające im według nowych zasad zespoły podstawowe. Zespołowi R w nowym systemie odpowiada karetka specjalistyczna.
Dodatkowo niezależnie od reform funkcjonują tzw. karetki POZ (podstawowa opieka zdrowotna) lub NPL (nocna pomoc lekarska). Zabezpieczają one całodobową pomoc lekarza rodzinnego, wykonując wizyty domowe w razie zachorowań u osób nie mogących się samodzielnie dostać do poradni lekarza rodzinnego, a nie znajdujących się w stanie zagrożenia życia. Operatorem tych zespołów mogą być stacje pogotowia ratunkowe, praktyki lekarzy rodzinnych lub firmy prywatne. Pełnią one dyżur w godzinach nocnych w dni powszednie oraz całodobowo w dni wolne od pracy.
Charakterystycznym rodzajem ambulansu jest sanitarka wojskowa - najczęściej przystosowana do przewozu więcej niż jednej osoby w pozycji leżącej poprzez umieszczanie noszy piętrowo przy ścianach pojazdu.
[edytuj] Wyposażenie
Pierwsze ambulanse ze sprzętem medycznym, w których rannemu udziela się pomocy podczas transportu do szpitala, pojawiły się w latach 60. XX wieku.
Do podstawowego wyposażenia karetki, niezależnie od jej typu, prawie zawsze należą nosze - czasem obok tzw. noszy głównych, w ambulansie są dodatkowe nosze podbierakowe,krzesełko kardiologiczne, deska ortopedyczna, kamizelka Keda i inny sprzęt transportowy.
Ambulans jest wyposażony w zestaw leków ratujących życie, sprzęt medyczny (np. aparat ambu), najczęściej w karetce jest też możliwość podania tlenu z butli.
Karetki reanimacyjne jak i wypadkowe często są też wyposażone w respirator i defibrylator, zaś karetki przeznaczone do przewozu noworodków - w inkubator transportowy.
Najczęściej ambulans wykonuje się przystosowując standardowe nadwozie samochodu typu furgon, ewentualnie zabudowując charakterystyczny przedział sanitarny w formie kontenera. Dotyczy to głównie ambulansów reanimacyjnych, wypadkowych i neonatologicznych - karetki transportowe bywają także budowane na bazie samochodów osobowych, ze względu na skromniejsze wyposażenie i mniejszą ilość potrzebnego miejsca.
