Bażyny

Z Wikipedii

Współrzędne: 54°8' N 20°3' E54.1333333 20.05 (Bażyny)

Bażyny
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	lidzbarski
Gmina	Orneta
Sołtys	Paweł Krawczyk
Położenie	54° 8'  N 20° 3'  E
Strefa numeracyjna (do 2005)	55
Kod pocztowy	11-131
Tablice rejestracyjne	NLI
Położenie na mapie Polski Bażyny

Bażyny (niem. Basien) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie lidzbarskim, w gminie Orneta.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.

Spis treści 1 Historia 2 Zabytki 3 Demografia 4 Ciekawostki[1] 5 Bibliografia 6 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia

Wieś lokowana w 1289 r. przez biskupa warmińskiego Henryka Fleminga, który nadał swojemu bratu Albertowi 110 włók na prawo chełmińskim, na pruskim polu Baysen i Naglandithin. Synowie Alberta Henryk i Albert założyli wieś. W 1307 wymieniony jest sołtys Wineco. Dwóch synów Alberta otrzymało także ziemię poza Warmią nadaną przez mistrza krajowego pruskiego Fryderyka (mistrz w latach 1317-1324) na terytorium państwa krzyżackiego w Leszczu. Albert Fleming od nazwy wsi miał przybrać nazwisko von Baysen (- później powstało nazwisko Bażyński). (Podobnie w Łężanach Merkelingerode od nazwy wsi przybrał nazwisko von Lossainen, później Luzjański).

W XVw. właścicielem wsi był Jan Bażyński, który przekazał część wsi kapitule warmińskiej. Z Bażyn pochodził Tomasz Bażyński warmiński wójt krajowy. Po Bażyńskich w pierwszych latach XVIIw. właścicielem wsi został Jakub Bartsch, który w 1611 odnowił miejscowy kościł. Poświadcza to kamienna tablica inskrypcyjna z jego herbem (z wiewiórką), która znajduje się na zewnętrznej, południowej ścianie świątyni. Po Bartschach właścielami wsi byli Wastowscy i Ratkowie. W XVIIIw. majątek ziemski w Bażynach razem z folwarkami miał powierzchnię ok. 2000 ha. W roku 1818 poprzez małżeństwo Bażyny przeszły w ręce rodziny von Woisky. Ostatnia przedstawicielka tego rodu w 1939r roku wyszła za barona Marquarda von Printz. Majątek miał wówczas powierzchnię 425 ha.

W latach 1948-1972 Bażyny były siedzibą gromady.

[edytuj] Zabytki

• Kościół parafialny p.w. św. Mikołaja i św. Rocha z pierwszej połowy XIVw., ponownie konsekrowany w 1517. Kościół był odnawiany w 1611 r., a w 1845rozebrano kościelną wieżę. W roku 1866 wybudowano obecny szczyt wschodni, a od zachodu dobudowano przedsionek w miejsce rozebranej wieży. W 1937r. nad przedsionkiem nadbudowano drewnianą wieżę. Kościół salowy, nakryty wewnątrz stropem belkowym. Zakrystia od wschodu ze stropem kolebkowym. Ołtarz główny pochodzi z 1745 r., ołtarze boczne z 1780 r. Wystrój wnętrza z XVII-XVIII w. Na wyposażeniu średniowieczna chrzcielnica i dzwon z połowy XV w.
• We wsi znajdują się także pozostałości po zespole dworskim z XVIII w. Dwór powstał na miejscu średniowiecznej budowli, z której posiada fragmenty murów. Dwór wybudowany w XVIIw. przebudowano w 1763r.. Budynek wybudowano na rzucie prostkąta, dwukodygnacyjny, przykryty dachem naczółkowym. W elewacji frontowej długa wystawka w połaci dachowej. Od frontu znajdował się pierwotnie duży taras, obecnie ganek. Zachował się także gospodarczy budynek szachulcowy.
• Kapliczka z XIX w.,

[edytuj] Demografia

Mieszkańcy: w roku 1818 - 561 osób, w 1885 - 1230, w 1933 - 1048, w 1939 - 973, w 1999 - 348.

We wsi jest przystanek PKS, ośrodek zdrowia, sklep i poczta.

[edytuj] Ciekawostki^[1]

Rodzina Flemingów pisała się potem de Basien. Wyszedł z niej Jan Bażyński. We dworze były dwa stare portrety, przedstawiające go jako zwycięzcę Maurów.

[edytuj] Bibliografia

• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, Tom I, (str. 115 - hasło Basien, gniazdo Bażyńskich), Warszawa, 1880.
• Mieczysław Orłowicz,"Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii" , Agencja Wydawnicza "Remix", Olsztyn, 1991, ISBN 83-900155-0-1, (Str. 255).
• Tadeusz Chrzanowski, Przewodnik po zabytkowych kościołach północnej Warmii, Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, Olsztyn, 1978. (str. 10 - 11, m.in.: tablica z inskrypcją)
• Darmochwał T., Rumiński M. J., Warmia Mazury, przewodnik. Agencja TD, Białystok, 1996.
• Jan Chłosta, Słownik Warmii, Wydawnictwo LITTERA, Olsztyn, 2002, ISBN 83-914158-5-6
• Małgorzata Jackiewicz-Garniec, Mirosław Garniec "Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich" (Wydanie III poszerzone i uzupełnione), wyd. Studio ARTA, Olsztyn 2001, ISBN 83-912840-2-6 (Str. 83 - Albert Fleming przybrał nazwisko Baysen-Bażyński)

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Mapy: Autopilot • Google Maps • Szukacz • Targeo • Zumi

• Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi

To jest tylko zalążek artykułu związanego z woj. warmińsko-mazurskim. Jeśli możesz, rozbuduj go.