Prawo chełmińskie
Z Wikipedii
Prawo chełmińskie niem. Kulmer Recht, łac. Jus Culmense vetus – odmiana prawa magdeburskiego powstała około 1233 w Chełmnie i Toruniu, używana głównie na Pomorzu, Prusach, Mazowszu, Warmii i Podlasiu. Na skutek zarządzenia Kazimierza Jagiellończyka od 1476 obowiązywało wszystkich mieszkańców Prus Królewskich (także szlachtę). Najstarsze dokumenty to Kulmer Handfeste Hermanna von Salza z 1232 i Alte Kulm z XIV wieku. Nigdy nie uzgodniono oficjalnej kodyfikacji. W praktyce stosowano głównie wydane drukiem projekty kodyfikacji z lat 1566, 1580 oraz 1594.
W Prusach Książęcych sądowe prawo chełmińskie uchylono landrechtem w 1620. W Prusach Królewskich obowiązywało aż do rozbiorów. Prawo chełmińskie dawało duże korzyści i zapewniało wiele swobód, było na początku m.in. narzędziem ściągnięcia osadników niemieckich na tereny zakonu krzyżackiego. Jego łamanie przez zakon było jedną z głównych przyczyn powstania Związku Pruskiego i jego poddania się Polsce w wyniku czego Polska odzyskała dostęp do morza w roku 1466.
Spis treści |
[edytuj] Miasta założone na prawie chełmińskim
[edytuj] W państwie Zakonu Krzyżackiego
- Chełmno - 1233
- Kwidzyn - 1233
- Toruń - 1233
- Królewiec - 1300
- Grudziądz - 1291
- Iława - 1305
- Lubawa - 1326
- Gdańsk 1346; wcześniej w 1263 został założony na prawie lubeckim, w 1246 wielki mistrz krzyżacki, Henryk Dusemer, wydał dokument, który likwidował resztki działania prawa miejskiego wg wzoru lubeckiego i zastępował je prawem chełmińskim.
- Działdowo - 1344
- Bytów - 1346
- Olsztyn - 1353
- Kętrzyn - 1357
- Biały Bór - 1382
- Kłajpeda - 1475 (powtórna lokacja, pierwotna w 1254 na prawie lubeckim)
[edytuj] W Księstwie Mazowieckim
- Warszawa
- Różan - 1378
- Gostynin - 1382
- Czersk - 1386
- Tykocin - 1425
- Przasnysz - 1427
- Mława - 1429
- Radzymin - 1475