Benedykt z Nursji

Z Wikipedii

Grecka ikona św. Benedykta

Benedykt z Nursji (łac. Benedictus de Nursia ok. 480-543) – święty Kościoła katolickiego i prawosławnego (scs. Prepodobnyj Wieniedikt Nursijskij), zakonnik (mnich), autor zachodniego modelu reguły zakonnej, zaliczany do pisarzy starochrześcijańskich. W 1964 roku papież Paweł VI ogłosił go głównym patronem Europy. Uważany jest za duchowego ojca wszystkich mnichów Zachodu.

[edytuj] Biografia

Urodził się około 480 r. w Nursji we Włoszech. Na temat jego życia zachowało się niewiele danych. Pochodzą one głównie z drugiej części Dialogów papieża rzymskiego św. Grzegorza Dialoga (Wielkiego).

Ikona z XX w., Moskwa

Płaskorzeźba z Muensterschwazach (Niemcy)

Pochodził ze znanej i bogatej rodziny rzymskiej z Umbrii. W młodym wieku został wysłany przez rodziców na studia do Rzymu, lecz niespokojne i rozwiązłe życie miasta skłoniło młodzieńca do schronienia się na pustkowiu. Mając dwadzieścia lat został pustelnikiem w Subiaco, gdzie najpierw pod opieką starszego mnicha, a potem samodzielnie prowadził życie pustelnicze. Tam zyskał sobie wielu uczniów. Odnaleziony po trzech latach, na prośbę pobliskiej wspólnoty mnichów, został przełożonym ich monasteru. Jednak surowość jego wymagań nie odpowiadała wielu z braci. Wobec nieporozumień z pobliskim klasztorem wyniósł się na południe i w roku 529 założył klasztor na Monte Cassino w miejscu dawnego pogańskiego sanktuarium. Tam właśnie opracował nowy model wspólnoty monastycznej, żądając od zakonników potrójnych ślubów: stałości, zachowania obyczajów monastycznych i posłuszeństwa, z której do dnia dzisiejszego korzystają benedyktyni. Od im. świętego Benedykta zakon posługujący się jego regułą nosi nazwę benedyktynów. Polega ona głównie na wyrzeczeniu się jakiejkolwiek własności, posłuszeństwie przełożonemu, modlitwie, pracy na rzecz wspólnoty oraz nauczaniu. Na starszych zakonników nakłada obowiązek nauki dzieci i przepisywania dawnych rękopisów (dzięki czemu zachowało się wiele pomników literatury wczesnochrześcijańskiej). Każdy wstępujący do klasztoru powinien zostać nowicjuszem przez rok, by nauczyć się reguły i przyzwyczaić do klasztornego życia. Wszelka sprawa wymaga osobnego błogosławieństwa przełożonego. Namiestnikiem cenobitycznego klasztoru jest igumen (opat), mający pełnię władzy. On sądzi, uczy i przemawia do rozsądku. Igumen wysłuchuje rady starszych i doświadczonych braci, ale wszelkie kwestie rozwiązuje indywidualnie. Wykonywanie reguły srogo obowiązkowo wszystkich i traktowany jest jako ważny stopień, zbliżający do doskonałości. Benedykt uważał swoją regułę za drogę dla początkujących, za szkołę służby Bogu, w której nie pragniemy narzucać niczego, co byłoby zbyt ostre lub surowe. Reguła została następnie przyjęta przez wiele zachodnich klasztorów (do 1595 roku wykorzystywało ją ponad 100 zakonów).

Jako mnich Benedykt był człowiekiem praktycznym, szczerym i prostym. Łączył w sobie wymagania dyscypliny z szacunkiem dla osoby ludzkiej. Nie wiadomo czy miał święcenia kapłańskie. Dostąpił daru przepowiadania przyszłości oraz czynienia cudów. Wielu uzdrawiał modlitwami. Swój zgon święty przepowiedział zawczasu. Siostra Benedykta, święta Scholastyka, także wsławiła się swoim ascetycznym życiem i została zaliczona w poczet świętych.

Święty zmarł w założonej przez siebie wspólnocie. Przed śmiercią przyjął Eucharystię i oddał duszę Bogu na stojąco, podtrzymywany przez uczniów. Pochowano go we wspólnym grobie z jego siostrą Scholastyką. Miało to miejsce około 543-547 r.

Benedykt z Nursji

Wizerunek świętego z tradycji zachodniej

W 1964 r. w trakcie Soboru Watykańskiego II papież rzymski Paweł VI ogłosił świętego Benedykta "Patronem Europy", podkreślając w ten sposób rolę jaką zakony oparte na jego regule odegrały w łączeniu tradycji Wschodu i Zachodu oraz cywilizowaniu Europy. Tradycja nadała mu też tytuł "patriarchy" monastycyzmu Zachodu. W Cerkwi prawosławnej jest dużo mniej znany i popularny niż na Zachodzie.

Jego święto jest obchodzone w Kościele katolickim 11 lipca zaś prawosławni wspominają go 14 marca.

[edytuj] Patronat

W tradycji zachodniej święty uważany jest za patrona wielu zakonów, architektów, górników, inżynierów, nauczycieli, speleologów, uczniów, wydawców. W 1964 r., w czasie trwania II Soboru Watykańskiego został przez papieża Pawła VI ogłoszony patronem Europy.

[edytuj] Ikonografia

W tradycji zachodniej przypisuje się mu wiele atrybutów, m.in. anioła, bicz, hostię, kielich z wężem, pęknięty kubek, kruka z chlebem w dziobie, pastorał, psa.

W tradycji wschodniej święty przedstawiany jest w czarnym habicie mnicha, z siwą, niedługą brodą i łysiną czołową (niekiedy na większej łysinie znajduje się mały kosmyk włosów). W obu rękach najczęściej trzyma zwinięty zwój, niekiedy błogosławi albo ma krzyż w dłoni.