Birże

Z Wikipedii

Współrzędne: 56°12' N 24°45' E56.2 24.75 (Birże)

Birże

Herb Birży

Zamek w Birżach

Litwa

Stasys Jakniūnas

16,35 km²

Położenie

56° 12' N
24° 45' E

Ludność (2005)
• liczba ludności
• gęstość

14 999
917 os./km²

Nr kierunkowy

450

Kod pocztowy

LT-41143

Miasta partnerskie

Werder

Tczew

Kursk

Położenie na mapie kraju

Birże

Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Strona internetowa miasta

Birże (lit. Biržai) - miasto na Litwie, położone nad rzekami Apaszcza i Agluona oraz jeziorem Szyrwena.

[edytuj] Dane ogólne

Liczba ludności: 14 911 (2005)

W mieście zlokalizowany jest drobny przemysł; m.in. browar, przemysł liniarski.

[edytuj] Historia

W XIV w. były własnością Wielkich Książąt Litewskich. W II poł. XV w. ich właścicielem był Grzegorz Friedkonis (sekretarz króla Kazimierza Jagiellończyka), który zmarł bezpotomnie, a jego dobra przeszły na krewnych żony pochodzącej z Radziwiłłów. W ich rękach były od roku 1492 aż do śmierci Bogusława Radziwiłła w 1669 r., kiedy to dostały się w ręce niemieckie jako wiano jego córki. Dobra wróciły w do Radziwiłłów (z linii z Nieświeża) dopiero w poł. XVIII w. dzięki staraniom Hieronima Floriana. W roku 1811 Dominik Hieronim Radziwiłł stracił je, kiedy car pod pretekstem niespłacenia kredytu zajął mu majątki znajdujące się w zaborze rosyjskim i sprzedał tanio Tyszkiewiczom, którzy dzierżyli je do II wojny światowej.

Od 1860 siedziba Ordynacji Birżańskiej Tyszkiewiczów. W roku 1863 bitwa w czasie powstania styczniowego.

Aż do początków XX wieku Birże były tradycyjnym ośrodkiem kalwinizmu i siedzibą parafii ewangelicko-reformowanej w ramach dysktryktu żmudzkiego Jednoty Litewskiej (kościół katedralny).

[edytuj] Zabytki

zamek Radziwiłłów - Na początku XV w. był tu drewniany zameczek, w I poł. XVI w. nową siedzibę wybudował Radziwiłł “Rudy”, ale w okazałą rezydencję wzniósł Krzysztof Mikołaj Radziwiłł “Piorun’’ budując ufortyfikowany zamek bastionowy pod koniec XVI w. Podczas wojen szwedzkich został w 1625 r. ograbiony i zdewastowany przez Szwedów. Następne zniszczenia przyniósł potop szwedzki. W 1659 r. Bogusław Radziwiłł rozpoczął kolejną przebudowę w stylu “palazzo in fortezza”. W kolejnej wojnie ze Szwedami w 1704 r. został zniszczony razem z fortyfikacjami i został opuszczony. Dotrwał do XX w. jako okazała ruina, starannie zrekonstruowany został w latach 80. oddany do użytku - obecnie muzeum. Zamek otacza park o pow. ok. 8 ha, znajdujący się na zboczu opadającemu ku jezioru Szyrwena (najstarszy w Europe stuczny staw).
pałac Tyszkiewiczów - przejmując majątek Tyszkiewiczowie wybudowali po przeciwnej stronie jeziora Szyrwany pałac w stylu włoskiej willi, wtedy ordynacją zarządzał I ordynat Jan Tyszkiewicz. Pałac otacza park o pow. 40 ha. Obecnie w pałacu mieści się administracja fabryki lnu.
kościół - Pierwszy drewniany kościół ufundowali Radziwiłłowie w 1515 r. Natomiast w latach 1857-61 Jan Tyszkiewicz ufundował murowany w stylu empire kościół katolicki pod w. św. Jana Chrzciciela, w którym spoczywają członkowie rodu Tyszkiewiczów.
kościół ewangelicko-reformowany z XIX wieku

[edytuj] Znani mieszkańcy

Povilas Jakubenas - litewski ksiądz protestancki, superintendent generalny Kościoła Ewangelicko-Reformowanego na Litwie Kowieńskiej.
Vladas Jakubėnas - litewski kompozytor XX wieku.