Bylica piołun
Z Wikipedii
Bylica piołun | |
Systematyka wg Reveala | |
Domena | jądrowce |
Królestwo | rośliny |
Podkrólestwo | naczyniowe |
Nadgromada | nasienne |
Gromada | okrytonasienne |
Klasa | Rosopsida |
Rząd | astrowce |
Rodzina | astrowate |
Rodzaj | bylica |
Gatunek | bylica piołun |
Nazwa systematyczna | |
Artemisia absinthium | |
L. Sp.Pl. 1753 | |
Galeria zdjęć i grafik |
Bylica piołun, piołun, psia ruta, absynt (Artemisia absinthium L.) – gatunek byliny z rodziny astrowatych (Asteraceaea Dum.). Piołun występuje w stanie dzikim w strefie klimatu umiarkowanego półkuli północnej, na terenie Europy i Azji. W Polsce pospolity. Archeofit.
Spis treści |
[edytuj] Charakterystyka
- Pokrój
- Roślina wytwarza krótkie, płytkie podziemne kłącza, dzięki którym rozmnaża się wegetatywnie tworząc niewielkie "zarośla". Wiosną wytwarza szereg przyziemnych rozetek liściowych, z których potem wyrastają łodygi kwiatostanowe.
- Łodyga
- Bruzdkowana, z czasem jej nasada drewnieje, silnie rozkrzewiona, tworząca kępy, dorasta do około metra wysokości. Łodyga i liście mają srebrno-szare, filcowate owłosienie.
- Liście
- Liście odziomkowe mają długie ogonki i są potrójnie pierzastodzielne. Wyższe liście łodygowe są siedzące, pierzastodzielne, o tępych odcinkach, najwyższe i wyrastające na łodyżkach kwiatonośnych równowąskolancetowate. Wierzchnia warstwa liści jest popielatozielona, spodnia srebrzystobiaława.
- Kwiaty
- Koszyczek - drobny, kulisty, zwisający, zawierający wyłącznie kwiaty rurkowate, drobne i żółte. Koszyczki zebrane są w boczne grona, a te z kolei tworzą rozłożystą wiechę złożoną. Kwitnie od lipca do września. Kwiaty są wiatropylne.
- Owoce
- Drobna, brązowo paskowana niełupka, bezżeberkowa.
- Biotop, wymagania
- Dobrze rośnie w miejscach suchych i nasłonecznionych, porasta słoneczne i kamieniste zbocza, przydroża, rumowiska. Chamefit. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla O. Onopordetalia, Ass. Potentillo-Artemisietum [1]
[edytuj] Zastosowanie
Jest to od dawna znana jako roślina lecznicza oraz przyprawa - znano ją już w starożytnym Egipcie, Grecji i Rzymie.
- Sztuka kulinarna: ze względu na intensywny gorzki smak i silny aromat jako przyprawę stosuję się go rzadko i w małych ilościach. Służy głównie do sporządzania gorzkich likierów żołądkowych i wermutów oraz do aromatyzowania wódek. Najbardziej znanym alkoholem wyrabianym z piołunu jest absynt.
- Roślina lecznicza:
- Surowiec zielarski: ziele piołunu (Herba Absinthii), liść piołunu (Folium Absinthii). Piołun zawiera olejek lotny składający się głównie z tujonu i tujolu oraz azulenu, ponadto związki goryczkowe, flawonoidy i garbniki.
- Przetwór: nalewka (Tinctura Absinthii), wyciąg alkoholowy (Tinctura amara)
- Działanie: pobudza funkcje wydzielnicze przewodu pokarmowego, zwiększa apetyt, działa żółciopędnie i odkażająco oraz jest środkiem przeciwrobaczym. Odwar z ziela można także stosować zewnętrznie przy zwalczaniu pasożytów skóry (wszy, świerzbowce), gdyż działa na nie toksycznie. Stosowany jako lewatywa zwalcza owsicę. Ma silne działanie.
- Nie zaleca się amatorskiej uprawy i zbioru bylicy piołun, ponieważ stosowanie bez zaleceń lekarza może przy przedawkowaniu prowadzić do silnych zatruć i zaburzeń czynności mózgu. Działa porażająco na ośrodkowy układ nerwowy. Może prowadzić do ustania oddychania.
- Uprawy: uprawy piołunu spotkać można we Francji, Włoszech i Niemczech, także w Stanach Zjednoczonych i Brazylii. W Ameryce Północnej i Południowej gatunek zdziczał i zadomowił się.
[edytuj] Ciekawostki
- W XIX wieku w kręgu cyganerii francuskiej modne było picie likieru z piołunu - absyntu.
- Jeden ze znanych obrazów Edgara Degasa pt. Absynt przedstawia zobojętniałą kobietę i pustą butelkę absyntu.
- Absynt używany był dawniej przez kobiety do usuwania ciąży - większe jego ilości wywoływały poronienia, ale również zatrucie organizmu.
- Używano piołunu z dobrym skutkiem do zwalczania pasożytów zewnętrznych - wszy, pluskiew, pcheł, świerzbowca.
- Dawniej dodawano wyciągów z piołunu do atramentu, by uchronić bardzo drogie wówczas książki przed myszami i owadami, oraz do uli dla ochrony pszczół przed pasożytami.
- Używany był do barwienia wełny na różne odcienie zieleni.
- W poezji jest symbolem goryczy i smutku.
Przypisy
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.