Cerkiew św. Dymitra w Czarnej
Z Wikipedii
Cerkiew pw. św. Dymitra w Czarnej została zbudowana w 1764 r., przekształcona w 1. poł. XIX w (m.in. wydłużono prezbiterium), remontowana w 1930 i w latach 90. XX w.
Jest to cerkiew łemkowska, typ północno-zachodni, wariant starszy, orientowana, drewniana, konstrukcji zrębowej. Trójdzielna: wydłużone prezbiterium, szersza nawa i babiniec na planach kwadratów. We wschodniej, dobudowanej części prezbiterium zakrystia. Wieża konstrukcji słupowo-ramowej o pochyłych ścianach, z lekko nadwieszoną izbicą, przy niej od zachodu przedsionek. Słupy wieży obejmują babiniec.
Ściany obite gontem, izbica wieży szalowana pionowym deskowaniem, dachy blaszane. Dach nad prezbiterium kalenicowy, trójpołaciowy, nad nawą namiotowy, dwukrotnie łamany, z dodatkową kalenicą, która łączy go ze ścianą wieży, nad wieżą namiotowy. Nad wszystkimi częściami jednolite hełmy baniaste (większy nad wieżą, pozostałe mniejsze) z pseudolatarniami i żelaznymi krzyżami.
W nawie i prezbiterium kopuły namiotowe, nad nawa wzmocniona ściągiem krzyżowym. Nad babińcem strop płaski. Polichromia ornamentalna i architektoniczna z 1. poł. XIX w. Kompletny, barokowy ikonostas x XVIII w. Na północnej ścianie ołtarzyk z ikoną Hodigitria z poprzedniego ikonostasu z XVII w. Na klejmach postacie proroków ze zwojami pism, wśród nich, u dołu, św. Anna i św. Joachim.
Obecnie budynek służy jako kościół filialny parafii rzymskokatolickiej w Brunarach pod tym samym wezwaniem. Teren przy cerkwi otoczony murkiem kamiennym z bramką. Powyżej cerkwi na czynnym cmentarzu kilka dawnych nagrobków kamiennych.
Wykorzystane materiały
- Losy cerkwi w Polsce po 1944 roku, - praca zbiorowa, wyd. Reg. Ośr. Studiów i Ochr. Środowiska Kulturowego w Rzeszowie, 1977
- Ryszard Brykowski, Łemkowska drewniana architektura cerkiewna, Ossolineum, Wrocław, 1986
- M.A. Michniewscy, Marta Duda, Cerkwie drewniane Karpat, Rewasz, Pruszków, 2003
