Cmentarz katolicki w Żelechowie

Z Wikipedii

Cmentarz katolicki w Żelechowie nr rej. 51
Kaplica św. Krzyża - grób rodziny Ordęgów
Miejsce	Żelechów
Wybudowany	1800
Wpisany do rej. zabytków	28 marca 2000

Nagrobek z 1895 roku

Cmentarz katolicki w Żelechowie to zabytkowe miejsce pochówku wiernych z tutejszej parafii. Znajduje się tam wiele zabytkowych nagrobków. Pochowani są m.in. Ignacy Wyssogota Zakrzewski, pierwszy prezydent Warszawy i Ludwik Pudło, przedwojenny burmistrz Żelechowa.

[edytuj] Historia cmentarza

Powstanie cmentarza w 1800 roku zostało wymuszone przez władze austriackie. Decyzja związana była z problemami higienicznymi przy prowadzeniu pochówków w centrum miasta (na tyłach kościoła parafialnego). Cmentarz umiejscowiono na wzniesieniu pomiędzy obecnymi ulicami Długą i Wilczyską przy ówczesnym trakcie Warszawskim. Jako jeden z pierwszych parafian, w 1802 roku, pochowany tu został dziedzic żelechowski Ignacy Wyssogota Zakrzewski. Zadłużonych Zakrzewskich nie było stać na kaplicę. Obecnie miejsce pochówku Zakrzewskiego jest ogrodzone i upamiętnione tablicami. Na cmentarzu istniało oddzielne miejsce dla pochówku nieochrzczonych dzieci, a później także prawosławnych wojskowych, tzw kładobizna.

W 1834 roku cmentarz otoczono parkanem wykonanym z polnych kamieni. Z lat 40. i 50. XIX wieku pochodzą najstarsze , zachowane nagrobki: Katarzyny z Bielasów Moreszowej (zm. 1845), rodzeństwa Nowackich (zm. 1850, 1859). W 1852 roku, ówczesny dziedzic Żelechowa, Jan Ordęga wybudował na osi głównej alei cmentarza kaplicę pw. św. Krzyża. Pochowana została tam jego żona Karolina, mimo iż była ona luteranką. Zmarła ona w 1851 roku. Władze kościelne wymusiły jednak na Ordędze przeniesienie ciała żony. Później, także inni członkowie rodziny zostali pochowani w tym miejscu. Kaplica jest budynkiem klasycystyczny, na planie prostokąta. Front zwieńczony jest trójkątnym szczytem z tympanonem wypełnionym dekoracją z herbem Ordęgów - Łodzia. Znajdują się tam epitafia Karoliny z Danglów Ordężyny i Tereni Ordęga (zm. 1859). Ordęgowie, aż do czasów kryzysu gospodarczego w 1932 roku, opłacali specjalną subwencję dla parafii na rzecz utrzymania kaplicy.

W 1854 roku na cmentarzu pochowano dużą liczbę żołnierzy zmarłych z powodu epidemii tyfusu. W latach 70. XIX wieku powiększono cmentarzu. W 1882 otoczono go murem w cegły. W 1896 roku ponownie pojawiły się problemy z pochowaniem protestanta - tym razem kalwina Michała Karasia - właściciela dóbr zadybskich, który z racji swoich przekonań nie opłacał składek na rzecz parafii. W latach 90. XX wieku ponownie powiększono cmentarz. Miejsce to znajduje się w rejestrze zabytków pod numerem 51 z dnia 28 lutego 2000 roku.

[edytuj] Pochowane osoby

Grób rodziny Zakrzewskich

Ignacy Wyssogota Zakrzewski - na jego grobie znajduje się napis zwierający dwa błędy. Podana jest błędna data jego śmierci (powinno być 1802, a nie 1801). Zakrzewski nigdy nie był prezesem Rady Nieustającej tylko Rady Tymczasowej.
wielu członków rodziny Ordęgów
Ludwik Pudło - przedwojenny burmistrz Żelechowa.^[1]
uczestnicy kampanii wrześniowej.