Czerwionka

Z Wikipedii

Ten artykuł wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdziesz na stronie dyskusji tego artykułu.
Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość.

Czerwionka

Herb Czerwionki

Założono

XIII wiek

Liczba mieszkańców (marzec 2005)
- liczba ludności

8893

Kod pocztowy

44-230

Tablice rejestracyjne

SRB

Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Strona internetowa miasta

Czerwionka - (śl. Čerwiůnka^{[potrzebne źródło]}, niem. Rotenau) - miejscowość w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie rybnickim.

Obecnie Czerwionka jest jedną z czterech dzielnic miasta Czerwionka-Leszczyny. Według danych z marca 2005 r. liczyła ona 8 tysiące 993 mieszkańców.

[edytuj] Położenie i transport

Przez Czerwionkę przebiega 924 Droga wojewódzka nr 924.

[edytuj] Historia Czerwionki

[edytuj] Średniowiecze

Średniowieczna chrzcielnica w Dębieńsku. 2006

Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z wykazu dziesięcin pieniężnych składanych kolegiacie św. Krzyża w Opolu. Czerwionka występowała w wykazie pod nazwą Czyrwonkowitze. Wieś składała dziesięcinę pieniężną, co świadczy, że w drugiej połowie XIII wieku została przeniesiona na prawo niemieckie.

Kolegiata opolska powstała z fundacji biskupa wrocławskiego Tomasza I (1232-1268) w latach 1232-1239, pobierała już wcześniej dziesięciny w pasie od Olzy po Bełk i Bujaków. W 1531 roku roku biskup wrocławski Jakub von Salza (1520-1539) oraz książę opolsko-raciborski Jan II Dobry nałożyli dodatkową dziesięcinę snopową na rzecz kościoła kolegialnego. Dokument biskupa wrocławskiego, który zawiera wykaz około 60 miejscowości potwierdzał także wszelkie przywileje i dziesięciny posiadane na podstawie wcześniejszych nadań z czasu powstania kolegiaty.

[edytuj] Wiek XVI-XVII

Czerwionka podobnie jak wiele okolicznych miejscowości należała do rodu Holly. Podczas wojny trzydziestoletniej (1618-1648) Śląsk został bardzo spustoszony. Z pewnością ucierpiała także tam wieś, gdyż od 1632 roku wojska szwedzkie pustoszyły okoliczne miejscowości. Dużemu zniszczeniu uległy Leszczyny oraz Bełk. Według dokumentu sporządzonego w 1644 r. przez Jana Putzen von Adlerthurm na polecenie cesarza Ferdynanda III dzierżawcą Czerwionki był niejaki Charwat, który występuje także w rybnickim urbarzu jako właściciel Kamienia. W tym okresie (1650) wieś liczyła 8 gospodarstw kmiecych, zamieszkałych przez 20 rodzin. Razem było 93 mieszkańców, z których 13 urodziło się na obszarze dworskim, zaś 80 osób było przybyszami z okolic.

[edytuj] Wiek XVIII

Do końca XVIII wieku Czerwionka znajdowała się w posiadaniu baronów Welczek, spokrewnionych z nimi Paczyńskich oraz Holly, po czym stała się własnością hrabiów Węgierskich. W 1784 roku na terenie wsi gospodarzyło 7 kmieci, 14 zagrodników, w sumie mieszkało 159 osób.

[edytuj] Wiek XIX

Od czasów najdawniejszych do czasu utworzenia w 1818 roku powiatu rybnickiego wieś była związana księstwem raciborskim, zaś po utworzeniu powiatu rybnickiego Czerwionka znalazła się w jego obrębie.

W 1807 roku powstała w Czerwionce kopalnia "Mariane". Jej nadanie w 1807 uzyskał ówczesny właściciel wsi hrabia Węgierski. Kopalnia ta rozpoczęła działalność dopiero w 1821 roku. Jej pole górnicze powiększono w 1826 roku, lecz w 1837 roku Węgierscy odsprzedali ją hrabiemu von Limburg Stirum. W tym czasie roku dokonało się zubożenie miejscowości, gdyż w 1818 r. gospodarzyło już tylko 5 kmieci, 7 zagrodników, 13 chałupników, a łącznie w 32 domach żyło 220 ludzi.

W tym okresie w Czerwionce istniały jeszcze dwie inne kopalnie:

Kopalnia "Harmonia" - została uruchomiona pod koniec 1838 roku. Jej pola górnicze powiększono w latach 1856 i 1867, zaś węgiel wydobywano w latach 1856-1873. Jej właścicielami byli: Antoni Klausa i Wilhelm Schneider później zaś profesor Karol Kuh.

Kopalnia "Helene", której akt nadania pochodzi z 1840 roku należała do "ojca współczesnego hutnictwa" Johna Baildon, który wówczas mieszkał w sąsiednim Bełku. Kopalnię nazwał tak na cześć swojej żony Heleny, która była współwłaścicielką. W 1852 roku syn Johna Baildon - Artur sprzedał kopalnię właścicielowi Bujakowa - Karolowi Godula oraz jego głównemu zarządcy Antoniemu Gemander i jego żonie Emilii. W 1891 roku przypadła ona w spadku Alfonsowi Lucas.

[edytuj] Wiek XX

Zabudowania nieczynnej już KWK "Dębieńsko". 2006

[edytuj] Ludność na przestrzeni wieków

Rok	Liczba mieszkańców
1650	93
1784	159
1818	220
1825	227
1845	304
1855	462
1861	613
1865	507
1880	593
1905	1909
1910	1102 (miejscowość), 1952 (dobra ziemskie)
1931	5100
1961	9189
1998	9624
1999	9458
2000	9279
III 2005	8893

[edytuj] Herb i pieczęć Czerwionki

Pierwszy herb Czerwionki pochodzi z końca XVIII wieku. Przedstawiał on skrzyżowane trzy narzędzia rolnicze: kosę, grabie i siekierę. Wyobrażenie to świadczy rolniczym charakterze miejscowości.

Pieczęć gminy sporządzona po Plebiscycie przedstawia godło trójpolowe: w pierwszym polu widnieją dwie dłonie w braterskim uścisku symbolizujące jedność rolnictwa i przemysłu, w drugim trzy skrzyżowane narzędzia z pierwszego herbu, zaś w trzecim polu zabudowania kopalni "Dębieńsko" (szyb oraz dwa kominy). Pieczęć ta miała 37 milimetrów średnicy i znajdował się na niej napis:"GMINA CZERWIONKA * pow. Rybnik Wojew. Śl. *.".

Herb miejscowości oddany w barwach może mieć białe ręce na niebieskim tle, złote narzędzia o białych żelaziwach na niebieskim tle oraz czarne zabudowania i zieloną murawę na tle białym.

[edytuj] Wybitne osoby związane z Czerwionką

[edytuj] Bibliografia

F. A. Zimmerman, Beyträge zur Beschreibung von Schlesien, Bd. 3, Brieg 1783.
J. G. Knie, Alphabetisch-statistisch-topographische Uebersicht der Dorfer, Flecken, Stadte..., Breslau 1845.
F. Idzikowski, Geschichte der Stadt und ehemaligen Herrschaft Rybnik in Oberschlesien, Breslau 1861.
F. Triest, Topographisches Handbuch von Oberschlesien, Breslau 1865.
M. Gumowski, Herby i pieczęcie miejscowości wojew. śląskiego, Katowice 1939.