Don Budge

Z Wikipedii

John Donald Budge, Don Budge (ur. 13 czerwca 1915 w Oakland, Kalifornia, zm. 26 stycznia 2000 w Scranton, Pensylwania) - tenisista amerykański, pierwszy zwycięzca Wielkiego Szlema - czterech najważniejszych turniejów tenisowych w ciągu roku.

Był synem szkockiego emigranta, byłego piłkarza. Uprawiał kilka dyscyplin sportu, m.in. baseball i koszykówkę, rozpoczął studia na University of California w Berkeley; przerwał naukę w połowie lat 30., by skoncentrować się na karierze tenisowej. Wychowany na kortach o nawierzchni twardej, miał początkowo trudności z grą na trawie, ale wkrótce przebił się do czołówki krajowej. W 1934 był już klasyfikowany w najlepszej dziesiątce tenisistów amerykańskich, a rok później w czołowej dziesiątce świata. Spotykał się kilkakrotnie z ówczesnym liderem amatorskiego tenisa Brytyjczykiem Perrym, przegrywając z nim m.in. na Wimbledonie i mistrzostwach USA w 1936; zdołał pokonać utytułowanego rywala w nieco mniej prestiżowym turnieju Pacific Southwest.

W 1937 Perry zakończył karierę amatorską, co otworzyło Budge'owi drogę na szczyt list rankingowych. Amerykanin wygrał w t.r. Wimbledon i mistrzostwa USA, a także poprowadził zespół narodowy do pierwszego po kilkunastu latach triumfu w Pucharze Davisa. Budge był wyjątkowo skuteczny w zespole narodowym, w 29 meczach poniósł jedynie cztery porażki. Jako lider rankingu światowego zdobywał pewne punkty w grze pojedynczej, a także tworzył bardzo silną parę deblową z Gene Mako. Do historii tenisa przeszedł pojedynek Budge'a z Niemcem Gottfriedem von Crammem w finale rundy all commers Pucharu Davisa 1937 (odpowiednik współczesnego półfinału). Niemiecki tenisista prowadził początkowo 2:0 w setach, a w piątym secie 4:1, jednak Budge odwrócił losy spotkania i wygrał ostatecznie 6:8, 5:7, 6:4, 6:2, 8:6. Był to piąty mecz spotkania Niemcy-USA, przy stanie 2:2 decydujący o awansie do meczu finałowego z broniącymi trofeum Brytyjczykami. W meczu z osłabioną odejściem Perry'ego Wielką Brytanią Budge zadecydował o sukcesie swojej drużyny, zdobywając punkty zarówno w grze pojedynczej (przeciwko Charliemu Hare i Henry'emu Austinowi), jak i w deblu wspólnie z Mako.

Efektowne sukcesy w turnieju wimbledońskim (oprócz singla wygrał także debel z Mako i mikst z Alice Marble) oraz w Pucharze Davisa zadecydowały o przyznaniu Budge'owi kilku prestiżowych nagród - Nagrody Jamesa Sullivana dla najlepszego amatorskiego sportowca amerykańskiego oraz tytułu Sportowca Roku Associated Press. Otrzymał on także propozycję przejścia do grona tenisistów zawodowych, ale nie przyjął jej i kontynuował występy w turniejach amatorskich. Rok 1938 okazał się jeszcze lepszy dla Budge'a, który jako pierwszy zawodnik w historii wygrał cztery najważniejsze turnieje, kompletując Wielkiego Szlema.

W finale mistrzostw Australii pokonał Johna Bromwicha 6:4, 6:2, 6:1, w mistrzostwach Francji okazał się lepszy od Rodericha Menzela 6:3, 6:2, 6:4. Powtórzył swój wielki sukces na Wimbledonie, triumfując we wszystkich trzech kategoriach; w finale gry pojedynczej pokonał łatwo reprezentanta gospodarzy Henry'ego Austina 6:1, 6:0, 6:3, nie stracił seta ani w singlu, ani w deblu, ani w mikście. Do tych sukcesów dołożył wygraną w mistrzostwach USA, gdzie jedyny set w grze pojedynczej stracił w finale ze swoim wieloletnim partnerem deblowym Mako (6:3, 6:8, 6:2, 6:1).

W 1938 Budge przyczynił się do skutecznej obrony Pucharu Davisa przez zespół amerykański. W całym sezonie poniósł zaledwie dwie porażki, poza czterema turniejami wielkoszlemowymi wygrywając dwie mniejsze imprezy. W latach 1937-1938 Amerykanin zaliczył efektowną serię 92 pojedynków bez porażki, co przełożyło się na 14 wygranych turniejów. Osiągnąwszy niemal wszystko w tenisie amatorskim zdecydował się ostatecznie na przejście na zawodowstwo; występy w gronie amatorów zakończył porażką z Australijczykiem Bromwichem na turnieju Pacific Coast w Berkeley.

Jako zawodowiec debiutował w 1939 w Madison Square Garden w Nowym Jorku, pokonując dawnego mistrza Wimbledonu Ellswortha Vinesa. W serii pojedynków z tym rywalem w ciągu roku odniósł 21 zwycięstw i poniósł 18 porażek. Nieco skuteczniej grał przeciwko Fredowi Perry'emu - 18 wygranych i 11 porażek. W 1941 Budge okazał się zdecydowanie lepszy od legendarnego Billa Tildena, wygrywając 51 pojedynków z 58; należy zaznaczyć, że Tilden liczył sobie w tym momencie już 47 lat. W 1940 i 1942 Budge zdobywał mistrzostwo USA zawodowców, pokonując w finałąch kolejno Perry'ego i Bobby'ego Riggsa.

W 1942 znalazł się w szeregach armii amerykańskiej. Odniesiona kontuzja ramienia ograniczyła jego powojenne starty i rychło przestał dominować w gronie zawodowców, przekazując pozycję lidera Riggsowi. W latach 1946, 1947 i 1949 Budge przegrywał z Riggsem finały mistrzostw USA zawodowców; w 1953 uległ na tym samym etapie rozgrywek kolejnemu gwiazdorowi tenisa, Pancho Gonzalezowi. Wkrótce zakończył występy zawodowe, poświęcając się pracy trenerskiej z młodzieżą. Powrócił na korty w erze open tenisa, uczestnicząc w deblowej rywalizacji weteranów na Wimbledonie. Wygrał ten turniej w 1973 w parze z Frankiem Sedgmanem.

Don Budge zmarł w styczniu 2000 w wyniku obrażeń odniesionych w wypadku samochodowym miesiąc wcześniej.

W 1964 amerykański zawodnik został uhonorowany miejscem w Międzynarodowej Tenisowej Hall of Fame. Był graczem praworęcznym, wyróżniał się na korcie wysokim wzrostem, ale przede wszystkim słynął z topspinowego bekhendu, uważanego za jeden z najlepszych bekhendów w historii tenisa. Eksperci sportowi umieszczają go w gronie najważniejszych postaci tenisa XX wieku, znalazł się m.in. w gronie dwudziestu najlepszych graczy według pisma "Tennis Magazine". Szczególnie wysoko cenił Budge'a Bill Tilden, który napisał o nim: "Budge u szczytu swojej kariery był najlepszy ze wszystkich... Grałem w ciągu ostatnich dwudziestu pięciu lat przeciwko wszystkim największym zawodnikom i mogę powiedzieć, że w okresie pełnych sześciu lat, kiedy był na wierzchołku, tak jako amator i później jako zawodowiec, Budge grał najrówniej. Nikt tak dobrze jak on nie grał przez 365 dni w ciągu roku!"

Sukcesy wielkoszlemowe:

• mistrzostwa Australii
  • gra pojedyncza - wygrana 1938
• mistrzostwa Francji
  • gra pojedyncza - wygrana 1938
  • gra podwójna - finał 1938
• Wimbledon
  • gra pojedyncza - wygrane 1937, 1938
  • gra podwójna - wygrane 1937, 1938 (oba z Gene Mako)
  • gra mieszana - wygrane 1937, 1938 (oba z Alice Marble), finał 1936 (z Sarah Palfrey)
• mistrzostwa USA
  • gra pojedyncza - wygrane 1937, 1938, finał 1936
  • gra podwójna - wygrane 1936, 1938, finały 1935, 1937 (wszystkie z Gene Mako)
  • gra mieszana - wygrane 1937 (z Sarah Palfrey), 1938 (z Alice Marble), finał 1936 (z Palfrey)

Źródła:

• Zbigniew Dutkowski, T - jak tenis, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1979

[edytuj] Linki zewnętrzne

• sylwetka na stronie Międzynarodowej Tenisowej Hall of Fame