Dunhuang
Z Wikipedii
Dunhuang - miasto w Chinach, w prowincji Gansu, usytuowane w oazie; 100 tys. mieszkańców. W przeszłości stacja na jedwabnym szlaku.
W pobliżu znajdują się Groty Mogao (Najwyższe Groty) i Qianfotong (Groty Tysiąca Buddów) słynne z zabytków sztuki buddyjskiej.
Cały ten zespół znajduje się na urwisku płaskowyżu Minhsha shan. Groty, a zachowało się ich 492, drążone były od 4 do 14 wieku na pięciu poziomach na długości ok. 1 km. Widoczne są tu wpływy rzeźby indyjskiej, zwłaszcza w grotach wcześniejszych. Freski zajmują ok. 45,000 m kw., a oprócz nich w grotach jest ponad 2400 malowanych rzeźb. W grocie nr 16 odkryto ponad 40,000 zwojów z tekstami buddyjskimi, głównie sutrami (ale także daoistycznymi i konfucjańskimi). Teksty znajdują się obecnie w większej części w zachodnich muzeach. Freski ilustrują historie z sutr, przedstawiają buddów i także sceny z codziennego życia.
Pierwsze freski (z ok. 6 w.) przedstawiają sceny z życia Buddy Śakjamuniego, natomiast te z okresu dynastii Tang w przeważającej części ilustrują Zachodni Raj (skt Sukhawati. Innymi motywami są: budda Maitreja, ilutracje do sutry Awatamsaki), sutry Lotosu i do sutry Wimalakirtinirdeśa. Malarstwo z epoki Tang (618-907) jest bardzo realistyczne. Szaty i biżuteria są niezwykle drobiazgowo oddane przez artystów. W tym okresie pojawiają się także pierwsze malowane mandale.
Rzeźby z gliny i następnie polichromowane przedstawiają buddów, bodhisattwów (zwłaszcza tysiącrękiego Awalokiteśwarę), arhatów (chin. luohan) i inne postacie z buddyjskiej mitologii.
Groty są przeważnie wykute na planie kwadratu lub prostokąta. Najwcześniejsze, czyli z okresu dynastii Wei (poł. 4 w.-poł. 5 w.) składają się z pomieszczeń średniej wielkości; posągi były umieszczone w rodzajach apsyd. Późniejsze podzielone są na kilka dużych pomieszczeń; rzeźby znajdują się przeważnie w ich części środkowej na piedestałach lub przy tylnej ścianie. W okresie dynastii Song groty były ze sobą połączone systemem balkonów i drabin. Posągi z okresu dynastii Wei wykazują silne wpływy sztuki indyjskiej; są płaskie i linearne, twarze są szerokie o długich nosach i bardzo ekspresyjnych łukach brwiowych. Ozdoby są symetryczne, częste są motywy liści i pojawiają się zwierzęta z chińskiej mitologii. W okresie dynastii Sui (581-618) poza figurami buddów i bodhisattwów po raz pierwszy pojawia się posąg Anandy. Jest to okres, w którym zaczęła się sinizacja sztuki grot. Ulega zmiana proporcji rzeźb; głowy i górna część ciała stają się większe. Ich bogata ornamentyka wręcz rzuca się w oczy. Z okresu dynastii Tang pochodzą największe posągi; największa postać buddy sięga 33,25 m.
Dzięki rozpiętości powstawania grot w czasie, można tu prześledzić ewolucję malarstwa chińskiego na przestrzeni wieków.
