Dwugłoska
Z Wikipedii
Dyftong, dwugłoska (gr. δίφθογγος diphthongos – "dwubrzmiący") – pojedyncza samogłoska (na ogół długa) o zmiennym przebiegu artykulacji, co sprawia, że ucho ludzkie słyszy dwa dźwięki, mimo że są one zespolone niejako w jeden i mają właściwości pojedynczej samogłoski.
Najczęściej występują dyftongi /AI/, /EI/, /OI/, /UI/, /AU/, /EU/.
W języku polskim przykładami występowania dyftongów są wyrazy: maj = m/AI/, hydraulik = hydr/AU/lik, automat = /AU/tomat, Europa = /EU/ropa i wiele innych, pochodzących z języka greckiego i łaciny.
Dyftong /AI/ występuje np. w niemieckim wyrazie leider (wym. laj-der), gdzie jest oznaczony dwiema literami ei; dyftong /EI/ słychać w angielskim gray itd.
Dyftongi stanowiąc połączenie dwóch dźwięków samogłoskowych są z natury rzeczy niestabilne i zdradzają tendencje do przekształcania się w pojedyczne samogłoski. Proces taki nazywa się monoftongizacją.
Spis treści |
[edytuj] Angielski
| CENTRING | ENDING | ||||||
| kończące się na "ə" (szwa) | kończące się na "ɪ" | kończące się na "ʊ" | |||||
| /ɪə/ jak w beard |
/eə/ jak w air |
/ʊə/ jak w tour |
/eɪ/ jak w pain |
/aɪ/ jak w I, time |
/ɔɪ/ jak w join |
/əʊ/ jak w home |
/aʊ/ jak w house |
W języku angielskim (Received Pronunciation) wyróżnia się 8 dyftongów, które dzieli sie na dwie grupy (patrz tabelka):
Dyftong, to dźwięk składający się z ruchu, "ślizgu" od jednej samogłoski do innej. Pierwsza samogłoska jest:
- dłuższa (trwa ok 3/4 całego dyftongu)
- mocniejsza
- głośniejsza
Nazwy grup związane są z samogłoską, która kończy dyftong:
- CENTRING (center – środek)- ruch w tych dyftongach jest skierowany do ə (szwa), która jest w centrum diagramu głosek.
- ENDING (end – koniec) – dyftongi te kończą się na ɪ lub ʊ
W rzeczywistości produkując dyftong, podczas "ślizgu" – startując z pierwszej samogłoski – nigdy nie powinno się dotrzeć do dźwięku drugiej samogłoski. W przeciwnym razie dyftong ten brzmi nienaturalnie i staje się dwiema, oddzielnymi samogłoskami.
Istnieje tendencja do zmiany dyftongów na długie samogłoski – np. /ʊə/ → /ɔ:/ ( tour: /tʊə/ → /tɔ:(r)/ czy nawet /tʊr/).
[edytuj] Czeski
W języku czeskim istnieją trzy dyftongi:
- /aʊ̯/ jak w auto (niemal wyłącznie w słowach obcego pochodzenia)
- /eʊ̯/ jak w euro (tylko w słowach obcego pochodzenia)
- /oʊ̯/ jak w koule
Grupy samogłosek ia, ie, ii, io oraz iu w obcych słowach nie są uznawane jako dyftongi, wymawiane są jak [ɪja, ɪjɛ, ɪjɪ, ɪjo, ɪju] czyli z /j/ pomiędzy samogłoskami.
[edytuj] Fiński
W języku fińskim występują następujące dyftongi
- /ai/ jak w laiva
- /ei/ jak w keinu
- /oi/ jak w poika
- /ui/ jak w uida
- /yi/ jak w lyijy
- /æi/ jak w äiti
- /øi/ jak w öisin
- /au/ jak w lauha
- /eu/ jak w leuto
- /iu/ jak w viulu
- /ou/ jak w koulu
- /ey/ jak w leyhyä
- /iy/ jak w siistiytyä
- /æy/ jak w täysi
- /øy/ jak w löytää
- /ie/ jak w kieli
- /uo/ jak w suo
- /yø/ jak w yö
[edytuj] Niderlandzki
Dyftongi języka holenderskiego to:
[edytuj] Niemiecki
Dyftongi języka niemieckiego to:
