Erich Fromm
Z Wikipedii
| Erich Fromm | |
| Urodzony | 23 marca 1900 Frankfurt nad Menem |
| Zmarł | 18 marca 1980 Muralto, Tessin |
| Zawód | filozof, socjolog, psycholog i psychoanalityk |
 Kolekcja cytatów w Wikicytatach |
|
Erich Fromm (ur. 23 marca 1900 r. we Frankfurcie nad Menem w Niemczech, zm. 18 marca 1980 r. w Muralto k. Locarno, Tessin w Szwajcarii) – niemiecki filozof, socjolog, psycholog i psychoanalityk pochodzenia żydowskiego.
Spis treści |
[edytuj] Biografia
[edytuj] Młodość
Erich Fromm urodzony w 1900 roku, sam o sobie pisze: "Byłem wychowany w religijnej żydowskiej rodzinie i pisma Starego Testamentu oddziaływały na moją wyobraźnię i kształtowały ją bardziej niż cokolwiek - choć nie wszystkie w tym samym stopniu; byłem znudzony, a nawet zdegustowany historią podboju Kanaanu przez Hebrajczyków, nie trafiała do mnie historia Mordechaja czy Estery i nie potrafiłem jeszcze wtedy docenić Pieśni nad Pieśniami. Ale historia nieposłuszeństwa Adama i Ewy, błaganie Boga przez Abrahama o uratowanie mieszkańców Sodomy i Gomory [...] głęboko mnie poruszyły. Ale najbardziej proroctwa Izajasza, Amosa i Joela.Nie tyle z powodu zawartych w nich ostrzeżeń i przepowiedni nieszczęść, ile z powodu zapowiedzi Dni Ostatecznych, kiedy to narody przekują swoje miecze na lemiesze, a dzidy na sierpy; naród nie podniesie miecza przeciwko narodowi i wszelkie wojny ustaną, kiedy wszystkie narody będą w przyjaźni i kiedy ziemia wypełni się łaską Pana, tak jak woda wypełnia morze. Gdy miałem trzynaście, czternascie lat, wizja uniwersalnego pokoju i harmonii pomiędzy narodami poruszyła mnie głęboko"[1].
Na zainteresowania i postawę Fromma miały wpływ doświadczenia związane z Pierwszą Wojną Światową i śmiercią wielu jego bliskich i znajomych, a także narastające w ówczesnych Niemczech nastroje szowinistyczne i antysemickie. Doświadczenia te spowodowały u Fromma zainteresowanie psychologią, socjologią. A pragnienie znalezienia odpowiedzi na pytania dotyczące prawa społecznego istnienia ludzi, spowodowały jego zainteresowanie poglądami Marksa i Freuda. Co miało bardzo duży wpływ na jego późniejszą twórczość. W swoich książkach bardzo często powołuje się na teorie Marksa, a także dokonuje rewizji teorii Freuda.
[edytuj] Studia
Studiował na wydziale filozofii uniwersytetu frankfurckiego, a także w Monachium, w Heidelbergu gdzie otrzymał tytuł doktora nauk filozoficznych (1922), i w Berlinie gdzie rozpoczął praktykę psychoanalityczną. Bardzo ważny była współpraca Fromma z tzw. szkołą frankfurcką skupiającą wielu ludzi związanych z lewicą społeczną próbujących łączyć niedogmatycznie pojmowany materializm historyczny z psychoanalizą, heglizmem i neokantyzmem. Prowadzono tam również studia nad wpływem formacji kapitalistycznych na kulturę i ludzką osobowość. Fromm miał duży wpływ na te badania ponieważ w latach 1929-1932 był wykładowcą w Instytucie Badań Społecznych istniejącym przy uniwersytecie frankfurckim. Fromm miał również duży udział w opracowaniu teorii osobowości autorytarnej (sadomasochistycznej).
[edytuj] Kariera naukowa
W 1932 roku na zaproszenie Chicagowskiego Instytutu Psychoanalitycznego Fromm wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie po dojściu Hitlera do władzy w styczniu 1933 roku postanowił pozostać. Kontynuacją ośrodka frankfurckiego był Międzynarodowy Instytut Badań Społecznych przy Columbia University, gdzie był on wykładowcą.
W latach (1941-1942) Fromm pracował w Amerykańskim Instytucie Psychoanalitycznym założonym przez Karen Horney, którą poznał w Berlińskim Instytucie Psychoanalitycznym. Od 1943 roku współkierował Instytutem Psychoanalitycznym im Williama A. White'a w Nowym Jorku, którego dyrektorem był jeden z czołowych przedstawicieli neopsychoanalizy Harry Stack Sullivan. W latach 1942-1951 wykładał w Bennington College w stanie Vermont. W 1951 roku został profesorem psychologii Szkoły Medycznej przy Autonomicznym Uniwersytecie w Meksyku, gdzie także założył własny Instytut Psychoanalityczny
[edytuj] Zainteresowanie buddyzmem Zen
Erich Fromm interesował się także buddyzmem zen, w swoich pracach powoływał się często na nauki Buddy jak i na pisma D.T. Suzukiego. Uczestniczył między innymi w warsztatach na temat buddyzmu zen i psychoanalizy pod patronatem Wydziału Psychoanalizy Szkoły Medycznej Autonomicznego Narodowego Uniwersytetu Meksyku w 1957 roku. Na podstawie teorii buddyzmu zen Fromm poszerzał swoje idee dotyczące takich kwestii psychoanalizy jak nieświadomość i przechodzenie treści w niej ukrytych do świadomości, a także celu terapii psychoanalitycznej.
[edytuj] Twórczość
Lata czterdzieste i pięćdziesiąte stanowiły najbardziej płodny okres w twórczości Fromma. W 1941 roku, powstała "Ucieczka od wolności" - pierwsza książka, która przyniosła mu międzynarodowa sławę. Inne ważniejsze dzieła to "Niech się stanie człowiek" (1947), "Psychoanaliza a religii" (1950), "Zdrowe społeczeństwo" (1955), "O sztuce miłości" (1956), później pojawiła się dwie książki które zyskały wielki rozgłos "Rewolucja nadziei" (1968), oraz "Mieć czy być" (1976)
Przez cały czas Fromm zajmował się filozofią społeczną, badał relacje i oddziaływania między jednostką a społeczeństwem. Już w najwcześniejszych publikacjach Fromm polemizował z biologizmem w psychoanalizie Freuda w opozycji do którego tworzył własną teorię charakteru i osobowości społecznej. Fromm przez cały okres swojej twórczości próbował znaleźć środki zaradcze na negatywne zjawiska społeczne, zwłaszcza te charakterystyczne dla cywilizacji zachodnioeuropejskiej. Twórczość Fromma charakteryzują wątki moralno-utopistyczne oraz wiara, że ludzkość mogłaby dojść do ukształtowania "zdrowego społeczeństwa" (sane society).
[edytuj] Dzieła (dostępne w języku polskim)
Kolejno podano: tytuł książki, rok wydania oryginału, rok pierwszego polskiego wydania
- Ucieczka od wolności, 1941, 1970
- Niech się stanie człowiek. Z psychologii etyki, 1947, 1994
- Psychoanaliza a religia, 1950, 1966 (w zbiorze Szkice z psychologii religii) oraz 2000 (wydanie osobne)
- Zapomniany język. Wstęp do rozumienia snów, baśni i mitów, 1951, 1977
- Zdrowe społeczeństwo, 1955, 1996
- O sztuce miłości, 1956, 1971
- Psychoanaliza i buddyzm zen (z R. De Martino i D.T. Suzuki), 1960, 1966 (w zbiorze Szkice z psychologii religii) oraz 1995 (wydanie osobne)
- Zerwać okowy iluzji. Moje spotkanie z myślą Marksa i Freuda, 1962, 2000
- Dogmat Chrystusa i inne pisma religioznawcze, 1963, 1992 (jest to zbiór wcześniejszych esejów autora; w polskim wydaniu znalazły się: Dogmat Chrystusa 1930, Szabat 1927, Biblijni prorocy o pokoju 1960 oraz fragmenty późniejszych książek Fromma: Ihr werdet sein wie Gott 1966 i Rewolucja nadziei 1968)
- Serce człowieka. Jego niezwykła zdolność do dobra i zła, 1964, 1996
- Rewolucja nadziei. Ku uczłowieczonej technologii, 1968, 1996
- Kryzys psychoanalizy, 1970, 1995
- Anatomia ludzkiej destrukcyjności, 1973, 1998
- Mieć czy być?, 1976, 1989
Po śmierci Ericha Fromma zebrano jego artykuły oraz eseje i wydano w następujących tomach:
- O sztuce istnienia, 1989, 1997
- Rewizja psychoanalizy, 1990, 1998
- O sztuce słuchania, 1991, 1996
- Miłość, płeć i matriarchat, 1994, 1997
Ponadto w Polsce w 1966 r. ukazał się zbiór Szkice z psychologii religii zawierający wymieniane już wyżej dzieła Fromma: Zdrowe społeczeństwo (fragmenty), O sztuce miłości (fragmenty), Psychoanaliza a religia oraz Psychoanaliza i buddyzm zen.
Inne eseje, artykuły i fragmenty dzieł Ericha Fromma przetłumaczone na język polski zostały opublikowane w piśmie Colloquia Communia nr 3-6(44-47)/1989 oraz nr 1-6(48-53)/1990.
[edytuj] Ciekawostka
Jest wymieniony w piosence zespołu Myslovitz Mieć czy być, w wersie: kolejna strona: mieć czy być/czy Erich Fromm wiedział jak żyć?
Jest wymieniony w piosence zespołu Kazik Na Żywo Las Machinas de la Muerte, w wersie: A psychoanaliza to do Ciebie mnie nie zbliża/Erich Fromm, "Ucieczka od wolności", won! (Fromm krytykował koncepcję freudowską).
[edytuj] Zobacz też:
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Erich Fromm (ang.)
- Erich Fromm Gesellschaft (ang., niem.)
[edytuj] Źródła
- Mirosław Chałubiński słowo wstępne do książki Erich Fromm "Mieć czy być" REBIS 2007.
- Przedmowa do książki "Buddyzm zen i psychoanaliza".
Przypisy
- ↑ Erich Fromm Zerwać okowy iluzji przeł. J. Karłowski, REBIS 2007; na podstawie przedruku zawartego we wstępie "Mieć czy być?", REBIS 2007, przez M. Chałubiński.
