Eryk XIV Waza

Z Wikipedii

Eryk XIV

Eryk XIV, Erik XIV (13 grudnia 1533 - 26 lutego 1577) - król Szwecji od 1560 do 1568.

Syn Gustawa I Wazy i Katarzyny z Saxe-Lauenburgów. Także władca Estonii po jej zdobyciu w 1561 r.

Uważany za zdolnego i inteligentnego monarchę. Prowadził umiejętną politykę. Jednak wkrótce jego nad wyraz bujna ambicja i stany niezrównoważenia psychicznego doprowadziły go do choroby umysłowej i obłąkania.

Dążył do uczynienia ze Szwecji mocarstwa. W przeciwieństwie do swojego ojca, który był zadowolony z już istniejącego status quo i zdobytej niepodległości, Eryk dążył do narzucenia innym państwom hegemonii w obszarze Morza Bałtyckiego. Dążenia te doprowadziły do konfliktu z królem Danii (Fryderykiem I).

W polityce wewnętrznej napotkał na opozycję szlachty wspieraną przez jego przyrodniego brata, późniejszego Jana III. Przez większość czasu jego panowania toczyła się wojna siedmioletnia (znana jako I wojna północna) przeciw Danii, w trakcie której skutecznie odparł wszystkie duńskie próby podboju posiadłości szwedzkich.

Pod koniec życia stan umysłowy Eryka coraz bardziej się pogarszał i prowadził do represji politycznych przeciwników, w tym do zamordowania kilku członków rodziny Sture w 1566 r. W 1568 r. król został usunięty z tronu i uwięziony przez Jana, który przejął władzę.

Umarł w więzieniu, prawdopodobnie otruty arszenikiem. Dokument podpisany przez Jana III i Bengta Gylta dawał strażnikom pilnującym Eryka prawo do jego otrucia, jeżeli ktokolwiek podejmował by próbę jego uwolnienia. Późniejsze analizy jego zwłok wykazały obecność trucizny.

Eryk przed wstąpieniem w związek małżeński był w kilku nieformalnych związkach. Z Agdą Persdotter miał trzy córki: