Eugeniusz Romer
Z Wikipedii
Eugeniusz Mikołaj Romer (ur. 3 lutego 1871 we Lwowie, zm. 28 stycznia 1954 w Krakowie) – polski geograf i kartograf.
W 1889 ukończył gimnazjum klasyczne w Nowym Sączu. Studia uniwersyteckie w zakresie historii, geologii, geografii, meteorologii odbył w Uniwersytecie Jagiellońskim, studiował też w Halle n/S i we Lwowie. W 1894 obronił doktorat z filozofii na Uniwersytecie Lwowskim.
Odbył też dodatkowe studia w Wiedniu: glacjologię, geologię i w Berlinie – meteorologię, gdzie miał półroczną praktykę w Państwowym Instytucie Meteorologicznym. Habilitował się w 1899 we Lwowie i będąc już profesorem Uniwersytetu Lwowskiego zdecydował się zostać ponownie studentem w zakresie tektoniki i morfologii u profesora Lugeona w Lozannie.
Profesor uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie (od 1911) i Uniwersytetu Jagiellońskiego (od 1946), honorowy profesor uniwersytetu lwowskiego (od 1931). Doktor honoris causa Uniwersytetu Poznańskiego (od 1934) i Uniwersytetu Jagiellońskiego (od 1947). Członek Polskiej Akademii Nauk (od 1952) oraz wielu towarzystw naukowych w kraju i na świecie.
W 1909 prowadził badania lodowców alpejskich w Szwajcarii, a w 1910 wziął udział w wyprawie E. Dunikowskiego w góry Sichote Aliń w Azji. W 1913 prowadził badania na Alasce – jego imieniem nazwano jeden z lodowców w Górach Eliasza.
W 1916, przebywając w Wiedniu przystąpił do opracowania wielkiego atlasu geograficzno-statystycznego, przedstawiającego obraz całej Polski pod każdym względem: fizjograficznym, narodowościowym, gospodarczym i kulturalnym, co miało ogromne znaczenie dla przyszłych pertraktacji pokojowych w sprawie granic odrodzonej po zaborach Polski. Uczestniczył jako członek delegacji polskiej przy ustalaniu zachodniej granicy Polski w traktacie wersalskim.
W 1921 założył instytut kartograficzny Atlas (Książnica – Atlas).
W 1929, mając 58 lat, przeszedł na przedwczesną emeryturę, koncentrując się na pracy w Książnicy Atlas. Do wybuchu II wojny światowej utrzymywał jednak żywe kontakty z Uniwersytetem Jana Kazimierza, prowadząc wykłady a także uczestnicząc w komisjach przewodów doktorskich, habilitacyjnych i innych.
Po zajęciu Lwowa w 1941 r. przez Niemców ukrył się w klasztorze Ojców Zmartwychwstańców przy ulicy Piekarskiej we Lwowie. Uniknął w ten sposób losu kilkudziesięciu lwowskich profesorów bestialsko zamordowanych przez hitlerowców. Organizacja podziemna przeniosła go konspiracyjnie do Warszawy, gdzie oczekiwał na przerzut do Anglii, by tam służyć jako ekspert rządu emigracyjnego. Lekarze nie wyrazili jednak zgody na tę ryzykowną podróż. Pozostał w Warszawie pod nazwiskiem Edmund Piotrowski, przeżył powstanie warszawskie i gehennę obozu pruszkowskiego, skąd wydostał się przy pomocy swojej bratanicy.
Po wojnie osiadł w Krakowie, gdzie objął katedrę geografii na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz kierownictwo krakowskiego Instytutu Geograficznego. Był współzałożycielem reaktywowanej w 1946 roku spółki akcyjnej Książnica Atlas we Wrocławiu, która wydała pod jego redakcją szereg atlasów Polski i świata.
Twórca czasopism: Prace Geograficzne (redaktor 1918-1939) i Polski Przegląd Kartograficzny (redaktor 1923-1934). Jako pierwszy wydzielił regiony klimatyczne w Polsce.
Autor licznych prac z zakresu kartografii, klimatologii, geomorfologii i dydaktyki geografii, m.in.: Atlas geograficzny (1908), Geograficzno-statystyczny atlas Polski (1916), Polski atlas kongresowy (1921), Powszechny atlas geograficzny (1928), Ziemia i państwo (1929), Pogląd na klimat Polski (1938), Regiony klimatyczne Polski (1949).
Od roku 1899 był żonaty z Jadwigą Rossknecht, córką współzałożyciela i dyrektora browaru w Okocimiu. Z małżeństwa tego urodziło się dwóch synów: Witold Romer (1900-1967), od 1946 r. profesor Politechniki Wrocławskiej i Edmund Romer (1904-1988), po II wojnie światowej profesor Politechniki Śląskiej w Gliwicach.
Pochowany został na krakowskim Cmentarzu Salwatorskim.
