Fasciolopsis buski

Z Wikipedii

Fasciolopsis buski
Dorosły osobnik
Systematyka
Domena	eukarioty
Królestwo	zwierzęta
Typ	płazińce
Gromada	Trematoda
Podgromada	Digenea
Rząd	Echinostomida
Podrząd	Echinostomata
Rodzina	Fasciolidae
Rodzaj	Fasciolopsis
Gatunek	Fasciolopis buski
Nazwa systematyczna
Fasciolopsis buski
(Lankester, 1857) Odhner, 1902

Fasciolopsis buski (Lankester, 1857) Odhner, 1902 – gatunek pasożytniczej przywry, największej spotykanej u człowieka; dorosłe osobniki osiągają 7,5 cm długości. Choroba pasożytnicza wywoływana przez Fasciolopsis buski to fasciolopsoza (fasciolopsidosis).

Spis treści 1 Występowanie 2 Historia 3 Charakterystyka gatunku i cykl życiowy 4 Fasciolopsoza 5 Przypisy 6 Bibliografia 7 Linki zewnętrzne

[edytuj] Występowanie

Pasożyt jest rozpowszechniony na Dalekim Wschodzie i subkontynencie Indyjskim. Zachorowania na fasciolopsozę spotyka się w rejonach w których ludzie hodują świnie i spożywają surowe rośliny wodne (orzechy i kasztany wodne).

[edytuj] Historia

W 1843 roku angielski chirurg George Busk w badaniu pośmiertnym pewnego marynarza z wschodnich Indii odkrył 14 osobników przywry w dwunastnicy mężczyzny. Nie opublikował jednak swojego odkrycia. W 1852 roku wspomniał o nim George Budd w swojej monografii Diseases of the Liver^[1]. W 1857 roku w tłumaczeniu dzieła Küchenmeistera On Animal and Vegetable Parasites, E. R. Lankester ponownie odniósł się do odkrycia Buska, honorując go w zaproponowanej przez siebie nazwie pasożyta, Distoma Buskii^[2]. Busk nie chciał się na to zgodzić i zasugerował nazwę Distoma crassum, przez pewien czas stosowaną. Wkrótce okazało się jednak że pod tą nazwą gatunkową opisano już w 1836 roku innego pasożyta. W 1874 roku para misjonarzy z Chin zgłosiła się do angielskiego lekarza uskarżając się na uporczywą biegunkę, błędnie diagnozowaną i bezskutecznie leczoną. Lekarz odnalazł w próbkach kału pacjentów 12 robaków, które pokazał Buskowi; ten rozpoznał opisanego przez siebie ponad trzydzieści lat wcześniej pasożyta. W tym samym czasie angielscy parazytolodzy opisali robaka wydalonego z organizmu 15-letniego chłopca z wymiocinami jako nowy gatunek pasożyta; błąd przez lata powielany był w literaturze specjalistycznej. Dopiero w 1902 roku Odhner zbadał pasożyty uzyskane z wymiocin nastoletniego Chińczyka i określił, że należą do rodzaju Fasciolopsis, przemianowując gatunek na Fasciolopsis buski^[3]. W 1908 roku przedstawiono kolejny opis pasożyta, określonego tam jako przywra Kwana, od nazwiska odkrywcy; potem stwierdzono że jest tożsamy z F. buski. Inną nieużywaną dziś nazwę wprowadził E. Rodenwaldt, który w 1909 roku opisał gatunek F. fulleborni^[4], przemianowany w 1917 roku przez Browna na F. spinifera^[5]. Dwa lata później K. W. Goddard z Christian Hospital w Shaoxing przebadał 400 pasożytów i wyodrębnił gatunki F. buski, F. goddardi i F. rathouisi^[6].

[edytuj] Charakterystyka gatunku i cykl życiowy

Pierwszym żywicielem pasożyta są ślimaki wodne Segmentina nitidella, Segmentina hemisphaerula, Hippeutis schmackerie, Gyraulus, Lymnaea, Pila, Planorbis (Indoplanorbis) i Zebrina, które ulegają zarażeniu gdy do ich organizmu dostaną się miracidia przywry. W ślimaku przywra przechodzi kolejne stadia rozwojowe (sporocysta, redia, cerkaria) po czym opuszcza go i osadza się na wodnych roślinach, często na orzechach Trapa natans i kasztanach wodnych Eliorachis tuberosa. Tam przeobraża się w metacerkarię, która jest przypadkowo zjadana przez świnię albo człowieka. Istnieje możliwość zarażenia się przywrą przez picie wody z metacerkariami, ponieważ mogą one znajdować się na jej powierzchni. W przewodzie pokarmowym larwa przyczepia się do ściany jelita czczego lub dwunastnicy i osiąga dojrzałość. Długość życia dorosłego osobnika Fasciolopis buski wynosi około roku^[7]. Jaja przywry wydostają się z kałem; jeśli dostaną się do zbiornika wodnego, cykl pasożyta zamyka się.

[edytuj] Fasciolopsoza

	Fasciolopsoza
(fasciolopsidosis)
ICD-10:	B66.5
B66.5.0 {{{X.0}}}
B66.5.1 {{{X.1}}}
B66.5.2 {{{X.2}}}
B66.5.3 {{{X.3}}}
B66.5.4 {{{X.4}}}
B66.5.5 {{{X.5}}}
B66.5.6 {{{X.6}}}
B66.5.7 {{{X.7}}}
B66.5.8 {{{X.8}}}
B66.5.9 {{{X.9}}}

Objawy i przebieg

Większość zarażeń przebiega łagodnie i bez objawów klinicznych^[7]. Intensywna infestacja Fasciolopsis buski prowadzi do owrzodzenia błony śluzowej jelita cienkiego, zaburzeń wchłaniania, biegunek, toksemii i odczynów alergicznych. Fasciolopsoza może prowadzić do śmierci człowieka w objawach wyniszczenia i hipoproteinemii, przebiegającej z nasilonymi i uogólnionymi obrzękami (anasarca) oraz wodobrzuszem.

Rozpoznanie

Rozpoznanie choroby stawiane jest na podstawie stwierdzenia jaj pasożyta (rzadziej dorosłych osobników) w kale (badanie koproskopowe) lub wymiocinach chorych. Jaja są elipsoidalne, z cienką błoną i zazwyczaj słabo zaznaczonym wieczkiem (operculum). Wielkość jaj waha się w granicach 130-159 na 78-98 µm. Nie jest możliwe rozróżnienie jaj Fasciolopis buski od motylicy wątrobowej^[7].

Epidemiologia

Szacuje się, że na całym świecie zarażonych tą przywrą może być 10 milionów ludzi^[8]. Stwierdzono obszary w których częstość infestacji Fasciolopis buski jest bardzo wysoka i wynosi 7,1% miejscowej ludności^[9].

Leczenie

Lekiem z wyboru jest prazykwantel^[7]. Zalecana dawkowanie to 25 mg/kg masy ciała p.o. 3 x dziennie przez 1 dzień^[10].

Przypisy

[edytuj] Bibliografia

• Inwazje i choroby pasożytnicze. W: Zbigniew Pawłowski: Choroby zakaźne i pasożytnicze. Zdzisław Dziubek (red.). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2003, s. 498. ISBN 83-200-2748-9. 
• Fasciolopsis buski and fasciolopsiasis. W: David I. Grove: A History Of Human Helminthology. C.A.B International, ss. 127-141. ISBN 0-86198-689-7. 
• Parazytologia i akroentomologia medyczna. Antoni Deryło (red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 187. ISBN 83-01-13804-1. 

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Fasciolopsiasis. CDC Division of Parasitic Diseases. [dostęp 13 października 2007].