Faza oralna
Z Wikipedii
| Psychoanaliza |
| Teoria psychoanalizy |
| Historia psychoanalizy |
| Szkoły psychoanalizy |
| Terapia psychodynamiczna |
| Koncepcja osobowości |
Faza oralna – pojęcie zaczerpnięte z psychoanalizy. Jest to jedna z faz rozwoju psychoseksualnego, rozpoczynająca się tuż po fazie autyzmu pierwotnego. W odniesieniu do psychologii rozwojowej faza oralna odpowiada mniej więcej okresowi niemowlęctwa.
W fazie tej dziecko zaczyna wyróżniać pewną rzeczywistość zewnętrzną. Odczuwa to poprzez przykre bodźce, które zakłócają jego wcześniejszą autystyczną doskonałość. Stąd pierwszą reakcją na jakiekolwiek pobudzenie (wywołane głodem, chłodem, dotykiem) jest u dziecka agresja.
Przedstawiając ten problem w terminologii psychoanalitycznej trzeba stwierdzić, że kontakt ze światem zewnętrznym zaczyna się u człowieka od obsadzenia zewnętrznych obiektów popędem agresywnym. Dopiero ta pierwotna agresywna kateksja toruje drogę libidalnemu obsadzeniu w późniejszym okresie życia. Jeżeli dziecko nie obsadzi zewnętrznego obiektu popędem agresywnym, to obsadza nim samego siebie. Agresja skierowana przeciwko sobie (a raczej regresja do tej fazy), będąca jednym ze źródeł depresji, objawia się żałobą i melancholią. Może też doprowadzać do śmierci dziecka[potrzebne źródło].
W fazie oralnej po okresie agresji dziecko czerpie satysfakcję z zaspokojenia potrzeby głodu poprzez drażnienie warg, języka, gardła poprzez pierś i pokarm matki. Obiektem obsadzanym libidalnie jest zatem pierś matki. Pierś matki jest tutaj wzorem jakiegokolwiek późniejszego obiektu miłości. W tym okresie dziecko w stosunku do obiektu jest tylko i wyłącznie pasywne. Dopiero pod koniec fazy oralnej wraz z ząbkowaniem, dziecko rozpoczyna aktywną relację z obiektem. Karl Abraham postulował istnienie subfazy sadystyczno-oralnej, w której dziecko przyjmuje aktywną postawę wobec piersi.
[edytuj] Fiksacja oralna
Objawami fiksacji oralnej, czyli zachowaniami większych dzieci i osób dorosłych, które mają prawdopodobnie swój początek w fazie oralnej może być:
- Palenie papierosów, fajki, cygara. Jest to nieświadome i symbolicznie przeżywane pragnienie ssania piersi matki.
- Szczególne podniecenie w trakcie stosunku oralnego - np. fellatio. Gdy np. penis staje się substytutem piersi.
- Nadmierna skłonność do jedzenia i uzależnienia oralne: jedzenie, picie. Czynności oralne mają zdolność rozładowania napięcia libidalnego. Toteż przy niezaspokojeniu różnych potrzeb (frustracja) mogą pojawiać się zachowania oralne. Dlatego osoby w stresie lub nieszczęśliwe, samotne mogą nauczyć się wiele jeść. Jedzenie nie jest wtedy objawem przeżywania głodu.
- Obgryzanie paznokci. Pojawia się ono (podobnie jak wiele czynności oralnych) jako zachowania uspokajające, co w teorii psychoanalitycznej oznacza zachowania zmniejszające poziom napięcia psychicznego.
- Żucie gumy, dłubanie słonecznika.
- Gadulstwo.
W fazie oralnej tworzą się także podwaliny pewnych cech psychicznych i fizycznych (zobacz też: charakter oralny):
- Zależność. Dziecko, którego potrzeby w okresie oralnym są zaspokajane bez frustracji może nie uczyć się działań, których celem jest samodzielne zaspokajanie potrzeb. Nie uczy się na przykład, że może przyciągnąć matkę poprzez płacz, bowiem przy najmniejszych oznakach niezadowolenia "mama jest pod ręką". W ten sposób wytworzyć się może nieświadome przekonanie o tym, że zaspokojenie własnych potrzeb możliwe jest tylko dzięki innym ludziom i poprzez innych ludzi.
- Skrajna niezależność i brak świadomie odczuwanych potrzeb bliskości, zależności. Bardzo silna frustracja w okresie oralnym może doprowadzić do silnego wyparcia potrzeb oralnych i nieodczuwania ich w dorosłym życiu.
- Skłonność do zachorowań na zapalenia górnych dróg oddechowych (częsty kaszel, trudności z emisją głosu, zapalenia gardła, jąkanie, przeziębienia itp.) Frustracje oralne prowadzą do szczególnej wrażliwości i osłabienia strefy oralnej, co zwiększa jej podatność na zachorowania. Ponadto fiksacje oralne mogą skłaniać do nieświadomego przyjmowania na siebie roli osoby chorej, dzięki czemu potrzeba zależności zostaje zaspokojona.
- Budowa szczęki i twarzy. Fiksacja oralna i emocje z tym związane może doprowadzać do szczególnych napięć w strefie oralnej (szerzej zobacz: bioenergetyka i blok mięśniowy), niedokrwienia itp. Objawem tego mogą być bardzo słabe zęby, niedorozwinięta szczęka, niezdolność do szerokiego otwarcia buzi lub wiotkość mięśni w tej strefie ciała etc.
Przekonania o takich konsekwencjach fiksacji oralnych jest trudno sprawdzić przy pomocy naukowych eksperymentów.
