Faza falliczna
Z Wikipedii
Psychoanaliza |
Teoria psychoanalizy |
Historia psychoanalizy |
Szkoły psychoanalizy |
Terapia psychodynamiczna |
Koncepcja osobowości |
Faza (okres) falliczna, faza (okres) edypalna – w psychoanalizie freudowskiej jest to trzecie stadium rozwoju psychoseksualnego zachodzące między trzecim a piątym rokiem życia. Występuje w nim eksploracja i stymulacja własnych narządów płciowych. Dziecko, któremu do tej pory we wszystkich stadiach rozwoju seksualnego towarzyszyła matka, także i teraz pragnie ją uczynić obiektem swojej fallicznej rozkoszy. Realizacja popędu skupionego w fallicznej sferze erogennej u dziecka jest ze swej natury perwersyjna, gdyż z powodu niedojrzałości narządów płciowych nie może prowadzić do prokreacji. Obiektem fantazji u obu płci w stadium fallicznym jest zawsze matka.
- U chłopców stadium falliczne kończy się kompleksem kastracyjnym. Chłopiec, u którego rodzice zwalczali wczesnodziecięcą masturbację grożąc mu kastracją, zaczyna brać te groźby poważnie, gdy zauważy brak penisa u dziewczynki. Wnioskuje stąd, że został on jej odjęty. Wówczas następuje wyparcie życzeń kierowanych ku matce oraz rozpoczyna się faza latencji. Następuje wykształcenie się superego oraz identyfikacja z ojcem.
- U dziewczynek stadium falliczne także kończy się kompleksem kastracyjnym. Dziewczynka widząc, że organ tak ważny w tym stadium (w przypadku dziewczynki to łechtaczka, która pełni w tym wypadku funkcję małego fallusa) jest znacznie mniejszy niż u chłopca, czuje się mniej wartościowa i zaprzestaje masturbacji. Istnieje kilka rozwiązań tego kompleksu u dziewczynek. Zwykle dziewczynka zaczyna pragnąć namiastki fallusa w postaci dziecka i z tego powodu zwraca się w kierunku ojca. Tak zaczyna się kształtować kompleks Edypa (zwany u dziewczynek także kompleksem Elektry). Kompleks ten nigdy nie znajduje tak radykalnego rozwiązania jak u chłopców. Dziewczynka może także łudzić się nadzieją, że kiedyś będzie miała fallusa, co może zaowocować ukształtowaniem się kompleksu męskości; dziewczynka, a później kobieta za wszelką cenę chce być lepsza od mężczyzn. Może także zaprzeczyć temu, że nie posiada fallusa, co w przyszłości może okazać się przyczynkiem do psychozy.
Zygmunt Freud podkreślał, że u chłopców kompleks kastracji pojawia się po kompleksie Edypa. Odwrotnie jest u dziewczynek, gdzie kompleks kastracji poprzedza kompleks Edypa.
Zdarza się także, że do głosu dochodzi mechanizm obronny zwany zaprzeczeniem. Chłopiec wtedy, pomimo tego, że odkrył brak penisa u dziewczynki (lub matki), zaprzecza temu faktowi. Skutkiem tego są poważne zaburzenia charakteru: perwersja, psychopatia. W tym przypadku, groźba kastracji jest nieskuteczna i związek chłopca z matką trwa nadal. Nie rozwija się superego, czego skutkiem jest psychopatia.