Figowiec pospolity
Z Wikipedii
| Figowiec pospolity | |
 |
|
| Systematyka wg Reveala | |
| Domena | jądrowce |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | naczyniowe |
| Nadgromada | nasienne |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | Rosopsida |
| Rząd | pokrzywowce |
| Rodzina | morwowate |
| Rodzaj | figowiec |
| Gatunek | figowiec pospolity |
| Nazwa systematyczna | |
| Ficus carica L. | |
| Sp. Pl. 2: 1059, 1753 | |
| Synonimy | |
| Ficus communis Lam. | |
 Galeria zdjęć i grafik |
|
Figowiec pospolity (Ficus carica L.), zwany też figą pospolitą, figą karyjską, drzewem figowym - gatunek drzewa lub krzewu należący do rodziny morwowatych. Prawdopodobnie pochodzi ze środkowo-zachodniej Azji lub Azji Mniejszej. Jest uprawiany w licznych krajach obszaru tropikalnego i subtropikalnego, oprócz okazów uprawianych występują tu także formy zdziczałe.
Spis treści |
[edytuj] Charakterystyka
- Pokrój
- Dwupienne drzewa, osiągające do 15 m wysokości, o szerokostożkowej koronie.
- Pień
- Korowina jasnoszara, gładka. Wszystkie części rośliny zawierają sok mleczny, którego jednym z głównych składników jest kauczuk.
- Liście
- Opadające, jednosezonowe. W zarysie okrągłe, 3-7-klapowe, o średnicy do 13 cm. Z wierzchu ciemnozielone, szorstkochropowate, od spodu gruczołkowato owłosione.
- Kwiaty
- Osadzone są na wewnętrznej ściance dzbankowatej, jakby wydrążonej, mięsistej, zgrubiałej osi kwiatostanowej (na rys. nr 1 to przekrój kwiatostanu). Rośliny żeńskie wytwarzają jedynie żeńskie kwiaty długoszyjkowe o jednym słupku, które są zdolne do wytwarzania nasion po zapyleniu i dają figi jadalne. Rośliny męskie w górnej części "dzbana" zawiązują pięć (najczęściej) kwiatów męskich o 5 pręcikach i 5-działkowym okwiecie, a pod nimi płone, krótkoszyjkowe, kwiaty żeńskie, zwane wyroślami. Służą one błonkówce (osa) Blastophaga psenes jako miejsce do składania jaj. Odwiedzając kwiatostany zarówno drzew męskich jak i żeńskich, jest ona ich jedynym zapylaczem. Sztuczne zapylenie figowca odkryli starożytni Grecy - na drzewach żeńskich zawiesza się wiązki kwitnących gałązek drzewa męskiego zwanego caprificus. Stąd nazwa sztucznego zapylania figowców - to kaprifikacja.
- Owoce
- Owocostany orzeszkowe zawierające liczne orzeszki; to co w języku potocznym nazywamy owocem figi, w rzeczywistości jest owocostanem rzekomym, powstałym w wyniku rozrośnięcia osi kwiatostanu tworzącym osadki owocostanowe, będące celem uprawy i nazywane figami, które powstają na drzewach żeńskich, na drzewach męskich powstają podobne owoce zwane figami kozimi lub kaprifigami, które są niejadalne. Owoc ma kształt gruszkowaty. Jest owocem jadalnym, zarówno na surowo jak i po przetworzeniu.
- System korzeniowy
- Mocno rozwinięty.
[edytuj] Odmiany
Obecnie w uprawie są dwie grupy odmian:
- dalmatyńskie - zawiązujące owocostany bez nasion, nie wymagające zapylenia
- smyrnieńskie - wymagające zapylenia naturalnego lub kaprifoliacji i tworzące pestkowce, będące rzeczywistymi owocami z botanicznego punktu widzenia.
[edytuj] Zastosowanie
- Roślina uprawna: uprawiane na terenach śródziemnomorskich, w Gruzji, Armenii, Kalifornii i innych krajach.
- Historia: roślina znana już ludziom neolitu. Pierwsze udokumentowane uprawy w Sumerze, a następnie w Egipcie (zachowały się płaskorzeźby przedstawiające zbiory fig z ok. 2500 r p.n.e.), gdzie figowiec należał do jednej z ważniejszych upraw. W IX w. p.n.e. Grecy rozpoczęli uprawę figowca początkowo na wyspach Morza Egejskiego, a potem rozpowszechnili w całym basenie Morza Śródziemnego. Oni też opracowali sztuczne zapylanie tych roślin.
- Wartości odżywcze: świeże figi zawierają od 12 do 25% glukozy i fruktozy, do 4% pektyny, do 7% celulozy, witaminy C i z grupy B oraz karoten. Są bardzo bogate w sole mineralne, zawierają przeciętnie: potas (1100 mg%), wapń (230 mg%), magnez (120 mg%), fosfor (260 mg%).
- Sztuka kulinarna: figi występują w różnych odmianach, np. ciemnofioletowe są spożywane na surowo, a jasnozielone suszone, (nabierają przy tym charakterystycznej, bursztynowej barwy) i sprasowywane, w której to postaci są najczęściej spotykane w handlu i zaliczane do bakalii. Charakteryzują się one dużą wartością energetyczną, gdyż zawierają 50 - 75% cukrów. Owoce przetwarza się na konfitury, dżemy i konserwy. Są podstawą produkowanego na południu Europy wina figowego. Suszone i podprażone figi stosuje się jako namiastkę kawy, która dzięki substancjom zawartym w bielmie ma lekko orzechowy posmak.
- Figowce często są sadzone w krajach, gdzie rosną jako rośliny wiatrochronne na skrajach plantacji winorośli.
- Drewno figowców jest twarde i zwarte, dzięki czemu w stolarstwie służy do wyrabiania toczonych drobiazgów.
- Medycyna ludowa: w krajach południowych zaleca się figi przy schorzeniach sercowo-naczyniowych i niedokrwistości. Konfitury i odwary z "owoców" medycyna ludowa zaleca na nieżyty żołądka i zaparcia. W Gruzji odwar z liści stosowany jest przy kaszlu i przeziębieniach, a sok mleczny do leczenia ran.
[edytuj] Ciekawostki
- Według Księgi Rodzaju (3.1 - 3.24), gdy pierwsi ludzie przebywając w raju, po skosztowaniu owocu z Drzewa Poznania Dobra i Zła uświadomili sobie, że są nadzy - spletli gałązki figowe i zrobili sobie z nich przepaski. Dlatego określenie "listek figowy" oznacza bardzo skromne, prowizoryczne okrycie, osłaniające coś bardzo wstydliwego.
