Księga Rodzaju

Z Wikipedii

Stary Testament

Biblia Hebrajska (część wspólna dla judaizmu i chrześcijaństwa) Rodzaju (1 Mojżeszowa) Wyjścia (2 Mojżeszowa) Kapłańska (3 Mojżeszowa) Liczb (4 Mojżeszowa) Powtórzonego Prawa (5 Mojżeszowa) Jozuego Sędziów Rut 1 Samuela 2 Samuela 1 Królewska 2 Królewska 1 Kronik 2 Kronik Ezdrasza Nehemiasza Estery Hioba (Joba) Psalmy Przysłów (Przypowieści) Koheleta (Kaznodziei) Pieśń nad pieśniami Izajasza Jeremiasza Lamentacje (Treny) Ezechiela Daniela Ozeasza Joela Amosa Abdiasza Jonasza Micheasza Nahuma Habakuka Sofoniasza Aggeusza Zachariasza Malachiasza

Kanon katolicki, prawosławny, etiopski i syryjski Tobiasza Judyty 1 Machabejska 2 Machabejska Mądrości Syracha Barucha List Jeremiasza

Kanon prawosławny 3 Ezdrasza 3 Machabejska Ody Modlitwa Manassesa Psalm 151

Dodatek do kanonu prawosławnego 4 Machabejska

Kanon rosyjski i etiopski 4 Ezdrasza

Kanon etiopski Jubileuszy Henocha 1-3 Mekabiego 4 Barucha

Kanon syryjski Psalmy syryjskie 2 Barucha

Księga Rodzaju [Rdz], Pierwsza Księga Mojżeszowa [1 Mojż] (hebr. בראשית Bereszit (od pierwszych słów Na początku), gr. Γένεσις Genesis) - pierwsza księga Biblii, należąca do Starego Testamentu, zaliczana do Pięcioksięgu (Tory).

Spis treści 1 Autorstwo i czas powstania 2 Gatunek literacki 3 Treść Księgi Rodzaju 4 Wydania samodzielne 5 Linki zewnętrzne

[edytuj] Autorstwo i czas powstania

Autorstwo Księgi Rodzaju tradycja żydowska i chrześcijańska przypisywała Mojżeszowi. Według teorii źródeł proponowanej przez wielu współczesnych biblistów, księga ta została zredagowana z kilku źródeł, stąd niektóre wydarzenia są opisane na kilka różnych sposobów (np. wg 6,17 Noe miał zabrać na arkę po parze zwierząt każdego gatunku, zaś wg 7,2 po siedem par zwierząt czystych i 1 parze nieczystych (rozróżnienie zwierząt czystych i nieczystych pojawia się w Księdze Liczb).

Według tradycyjnej teorii przyjmującej autorstwo Mojżesza, księga została napisana w XIII-XII wieku p.n.e. Według teorii źródeł Księga Rodzaju kształtowała się między IX wiekiem (tradycja jahwistyczna), a V wiekiem (tradycja kapłańska). Niemniej w wielu miejscach (np. opis wyprawy czterech królów w Rdz 14) wykorzystano znacznie starsze źródła ustne lub pisane.

[edytuj] Gatunek literacki

Księga Rodzaju jest księgą historyczną, to znaczy opisuje wydarzenia w sposób chronologiczny, ze związkami przyczynowo-skutkowymi. Na kanwie historii pierwotnej i historii patriarchów osadzone są opowiadania o charakterze ludowym, etiologicznym lub pouczającym. Według większości współczesnych biblistów nie relacjonują one dokładnie faktów, a jedynie zawierają echa pewnych faktów historycznych i doświadczeń dziejowych narodu żydowskiego.^[1] Niektóre opowiadania (np. historia potopu, wieży Babel) mają tworzywo wspólne z kulturalnym dorobkiem starożytnego Wschodu, zostały jednak opracowane teologicznie.

Grecka nazwa księgi (genesis) wiąże się ze słowem "geneza", czyli "początek", staropolski rodzaj (czyli narodziny).

[edytuj] Treść Księgi Rodzaju

Księga składa się z 50 rozdziałów i dzieli na dwie części.

Pierwsza część (rozdziały 1-11) opisuje historię pierwotną, odpowiada m.in. na pytania o początek ludzkości i źródło grzechu. Jest kompilacją dwóch źródeł: jahwistycznego i kapłańskiego, które wykorzystują częściowo materiały mitologiczne.

• Bóg stwarza świat (zob. Stworzenie świata według Biblii oraz pierwszych ludzi, Adama i Ewę)
• Pierwotny stan szczęścia w ogrodzie Edenu, upadek (grzech pierworodny) i wygnanie ludzi z raju;
• Zabójstwo Abla przez Kaina (Kain i Abel);
• Zepsucie ludzkości i potop (Noe);
• Budowa wieży Babel;

Druga część (rozdziały 12-50) poświęcona jest historii patriarchów: od Abrahama do Józefa, oraz ponawianego przymierza z Bogiem. Do źródeł J i P dołączona jest tradycja elohistyczna (E).

• Historia Abrahama i Izaaka:
  • Powołanie Abrama przez Boga;
  • Abram w Egipcie;
  • Błogosławieństwo króla Melchizedeka;
  • Obietnica licznego potomstwa;
  • Narodziny Izmaela, pierworodnego syna Abrama;
  • Przymierze z Bogiem, obrzezanie, zmiana imienia na Abraham;
  • Zniszczenie Sodomy i Gomory;
  • Narodziny Izaaka i oddalenie Izmaela;
  • Ofiarowanie Izaaka Bogu w kraju Moria;
  • Śmierć i pogrzeb Sary, żony Abrahama;
  • Małżeństwo Izaaka z Rebeką;
• Historia Jakuba:
  • Narodziny Ezawa i Jakuba;
  • Jakub oszustwem zdobywa pierworództwo i błogosławieństwo ojca;
  • Jakub w Charanie, praca dla stryja Labana i małżeństwo z jego córkami - Rachelą i Leą;
  • Walka Jakuba z kimś, kto być może był Bogiem;
  • Pojednanie Jakuba z Ezawem;
  • Dwunastu synów Jakuba;
• Historia Józefa:
  • Bracia sprzedają Józefa kupcom izmaelickim;
  • Józef niewolnikiem Potifara;
  • Józef w więzieniu;
  • Objaśnienie snu faraona i powierzenie urzędu zarządcy Egiptu;
  • Pierwsza wizyta braci w Egipcie;
  • Józef ucztuje z braćmi i poddaje ich próbie;
  • Pojednanie i osiedlenie się domu Jakuba w Egipcie;
  • Charakterystyka rządów Józefa w Egipcie;
  • Błogosławieństwo Jakuba dla swoich synów, śmierć Jakuba i Józefa.

Kontynuacją Księgi Rodzaju jest Księga Wyjścia.

[edytuj] Wydania samodzielne

• Chamisze Chumsze Tora - Chumasz Pardes Lauder. Księga Pierwsza Bereszit, ISBN 83-916966-1-8, Kraków 2001. - przekład rabiniczny z hebrajskiego z komentarzami
• Hebrajsko-polski Stary Testament. Księga Rodzaju : wydanie interlinearne z kodami

gramatycznymi, transkrypcją oraz indeksem rdzeni, tłum. i oprac. A. Kuśmirek. Warszawa 2000. Kolejne wydania wchodziły w skład Hebrajsko-polskiego Pięcioksięgu.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Księga Rodzaju w Biblii Tysiąclecia