Flawiusz Aecjusz
Z Wikipedii
Aecjusz Flawiusz (Aëtius Flavius) (ur. ok. 390, zm. w 454) - polityk i wódz rzymski, zwany "ostatnim Rzymianinem".
Urodził się w Durostorum nad Dunajem w Mezji. Matka była Rzymianką z bogatej rodziny z Italii. Ojciec Gaudencjusz zrobił karierę w armii rzymskiej, był m.in. wodzem cesarskiej jazdy (magister equitum), a potem dowódcą (comes) w prowincji Afryka. Dzięki jego pozycji Aecjusz zaczął służbę na dworze cesarskim. W latach 405 - 408 był zakładnikiem u króla Wizygotów Alaryka, potem zaś u Hunów. Nauczył się ich języka, a także świetnie jeździć konno. Nawiązał przy okazji przyjacielskie stosunki z ich władcą i wpływowymi wodzami. Na Zachód wrócił pod koniec rządów Honoriusza. Gdy ten zmarł w 423 roku, wybuchła wojna o tron cesarstwa zachodniego. W tym czasie Aecjusz został wysokim urzędnikiem (curopalatines) na dworze uzurpatora Jana. Na jego rozkaz sprowadził 60 tys. Hunów do Italii, ale przybyli oni zbyt późno, aby zapobiec upadkowi Jana. Aecjusz za cenę stanowiska wodza (comes) Galii przeszedł na stronę nowego cesarza Walentyniana III i jego matki Galli Placydii. Od 425 roku walczył z Wizygotami na południu i Frankami na północy Galii. Ocalił Arles oblegane przez Teodoryka, króla Wizygotów, a w 428 odebrał Frankom rzymskie terytoria nad Renem. Aecjusz w 429 roku został najwyższym wodzem armii Zachodu (magister militum praesentalis). Odniósł wiele sukcesów: pokonał Jutungów w Recji, potem innych barbarzyńców w Noricum, a w 432 roku ponownie rozbił Franków i został konsulem. Rychło musiał jednak uciekać do Hunów, gdy przegrał w starciu o kontrolę nad Italią z wodzem wojsk cesarskich w Afryce Bonifacjuszem. Po śmierci konkurenta wrócił do Italii z Hunami i powrócił do władzy poślubiając wdowę po Bonifacjuszu Pelagię. W 435 roku Aecjusz otrzymał tytuł patrycjusza, a kilka lat potem godność naczelnego wodza. W następnych latach nadal wojował z barbarzyńcami w Galii. W 436 roku pokonał Burgundów i zawarł z nimi pokój, potem jednak nasłał na pokonanych Hunów, którzy dokończyli dzieła zniszczenia. W 438 roku z pomocą Hunów z powodzeniem walczył z Wizygotami. W 439 roku został uhonorowany przez senat i lud posągiem w Rzymie. W 447 lub 448 roku zaprowadził porządki wśród Alanów i Franków w Galii. W bitwie na Polach Katalaunijskich w 451 wojska rzymskie i wizygockie pod jego dowództwem wspólnie pokonały Hunów pod wodzą króla Attyli. Mimo odniesionego zwycięstwa nie zniszczył Hunów lecz pozwolił im się wycofać. Marzył o koronie cesarskiej, w tym celu chciał wydać syna Gaudencjusza za córkę Walentyniana III. Rozwścieczony cesarz zabił wodza 21 lub 22 września 454 roku. W odwecie żołnierze Aecjusza zamordowali cesarza w marcu 455 roku.
Aecjusz był bohaterem dwóch powieści Teodora Parnickiego - Aecjusz, ostatni Rzymianin i Śmierć Aecjusza.
