Gółka długoostrogowa

Z Wikipedii

Gółka długoostrogowa
Systematyka wg Reveala
Domena	jądrowce
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	naczyniowe
Nadgromada	nasienne
Gromada	okrytonasienne
Klasa	jednoliścienne
Rząd	storczykowce
Rodzina	storczykowate
Rodzaj	gółka
Gatunek	gółka długoostrogowa
Nazwa systematyczna
Gymnadenia conopsea (L.) R. Br.
Synonimy
Gymnadenia conopsea R. Br.
Galeria zdjęć i grafik

Gółka długoostrogowa, koślarek (Gymnadenia conopsea) – gatunek byliny należący do rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Występuje na terenie całej Polski. Jest pospolity w Karpatach i Sudetach, na niżu jest rośliną rzadką.

Spis treści 1 Charakterystyka 2 Zagrożenia i ochrona 3 Zmienność 4 Przypisy 5 Bibliografia

[edytuj] Charakterystyka

Pokrój

Tworzy pojedyncze pędy o wysokości do 60 cm. Występuje przeważnie pojedynczo.

Łodyga

Prosta, wzniesiona, soczysta, dość gruba, naga, ulistniona.

Liście

Równowąskolancetowate, jasnozielone, lśniące, grube, całobrzegie. Obejmują pochwiasto łodygę, wyrastając na niej naprzemianlegle aż pod sam kwiatostan. Dolne liście duże, stopniowo zmniejszają się ku górze łodygi, pod kwiatostanem przechodzą w przysadki kwiatowe.

Kwiaty

Kwiaty zebrane w pojedynczy, walcowaty i bardzo gęsty kłos na szczycie łodygi. Kwiaty grzbieciste, o kolorze od lilioworożowego do fioletowopurpurowego, składające się z 6 niejednakowych działek. Dolna największa, tzw. warżka posiada cienką, długą ostrogę (11-18 mm). Jej środkowa klapa jest tępa i nie dłuższa od bocznych działek. Wewnątrz kwiatu 3 pręciki zrośnięte z szyjką słupka w tzw. prętosłup, tylko jeden z nich jest płodny. 3 pozostałe pręciki są zmarniałe. Kwiaty pachnące, kwitną od maja do lipca, zapylane są przez motyle.

Owoc

Torebka z bardzo drobnymi nasionami. Do ich kiełkowania niezbędna jest obecność w glebie pewnego gatunku grzyba, z którym nasiona tworzą symbiozę. Dopiero po kilku latach następuje ich kiełkowanie.

Część podziemna

Pod ziemią, dość głęboko występują dwie bulwy. Jedna z nich ciemniejsza jest starsza, druga, jasnożółta jest młodsza. Ze starszej bulwy wyrasta pęd nadziemny, w młodszej gromadzą się substancje zapasowe na wytworzenie pędu w przyszłym roku. Tuż ponad bulwami wyrastają mięsiste korzenie.

Biotop, wymagania

Łąki, hale górskie, zarośla, przydroża, widne lasy, wśród skał, w kosodrzewinie, na trawiastych zboczach. W górach częściej niż na niżu. Występuje zarówno na podłożu wapiennym, jak i granitowym. Geofit ryzomowy.

[edytuj] Zagrożenia i ochrona

W Polsce gatunek objęty ścisłą ochroną gatunkową. Zagrożona jest wyginięciem głównie na niżu.

[edytuj] Zmienność

Występuje w Polsce w dwóch podgatunkach^[1]:

• Gymnadea conopsea ssp. conopsea. Roślina o wysokości 20-30 cm, liściach ze stępionym wierzchołkiem i szerokości 5-8 mm. Kwiatostan luźny i krótki, ostroga dwukrotnie dłuższa od zalążni.
• Gymnadea conopsea ssp. densiflora. Roślina o wysokości 30-65 cm, o liściach zaostrzonych, o szerokości 10-20 mm. Kwiatostan gęsty, o długości do 20 cm, ostroga ok. 1,5 raza dłuższa od zalązni. Ten podgatunek spotykany jest na torfowiskach węglanowych.

Tworzy mieszańce z gółką wonną, koślaczkiem stożkowatym, kukułką bałtycka, kukułką Fuchsa, kukułką krwistą, k. plamistą, k. Traunsteinera, ozorką zieloną, podkolanem białym^[1]

Zobacz też: rośliny tatrzańskie.

Przypisy

[edytuj] Bibliografia