Góra Puławska
Z Wikipedii
Współrzędne: 51°24' N 21°55' E
| Góra Puławska | |
| Województwo | lubelskie |
| Powiat | puławski |
| Gmina | Puławy |
| Sołtys | Marek Woszczyk |
| Położenie | 51° 24' N 21° 55' E |
| Liczba mieszkańców (2006) • liczba ludności |
2098 |
| Strefa numeracyjna (do 2005) |
81 |
| Kod pocztowy | 24-122 |
| Tablice rejestracyjne | LPU |
|
Położenie na mapie Polski
  Góra Puławska
|
|
Góra Puławska – miejscowość w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie puławskim, w gminie Puławy.
Spis treści |
[edytuj] Położenie geograficzne
Góra Puławska leży w zachodniej części województwa lubelskiego, na granicy oddzielającej Wyżynę Lubelską od Niziny Mazowieckiej, nad lewym brzegiem Wisły. Wieś położona jest 3 km od Puław, 8 km od Końskowoli, 54 km od Radomia, 48 km od Lublina i 110 km od Warszawy. Przez Górę Puławską przebiega droga krajowa nr 12.
[edytuj] Historia
Początki Góry Puławskiej sięgają przełomu XV i XVI wieku. Pierwotna nazwa tej miejscowości brzmiała Góra Lassoty. Mieszkał tu zapewne rycerz o imieniu Lasota, który jednak sprzedał lub przekazał część wsi dziedzicom pobliskiego Jaroszyna, Jarockim. W spisie podatkowym powiatu radomskiego z 1508 roku odnajdujemy informacje o tym, że dziedzicom części wsi Góra Laspptha był Jan Jarocki z Jaroszyna herbu Rawicz. Po Janie Jarockim dziedzicem wsi został Mikołaj Jarocki, który w 1538 roku tytułuje się dziedzicem Jaroszyna i Gór. Następne informacje można odnaleźć w lustracji dóbr królewskich województwa sandomierskiego z 1564 roku. Wymienia się tam miejscowość Gora Jarosky w parafii Jaroszyn. W tym czasie ta miejscowość liczyła 3 łany obszaru, a płacono od nich 6 groszy podatku. W końcu XVIII wieku Góra Puławska przeszła na własność Czartoryskich. W tym czasie wzrosła rola Góry Puławskiej, która leżała tuż przy Puławach, siedziby Czartoryskich. Tracił, jako ośrodek religijny pobliski Jaroszyn i właściwe do Góry Puławskiej przeniesiono kaplicę katolicką na początku XVIII wieku zniszczoną przez wylewy Wisły. W 1781 roku z fundacji Augusta Aleksandra Czartoryskiego wojewody ruskiego powstał w Górze Puławskiej kościół istniejący do dziś. Na początku XIX wieku dziedzicem tych dóbr był Adam Czartoryski, który zaangażował się w powstanie listopadowe i musiał wyjechać za granicę. Wyrokiem sądu z 1832 roku Folwark Nasiłów i wieś Góra Puławska stanowiły dobra rządowe Królestwa Polskiego zarządzane przez Komisję Skarbu. W 1863 roku Górę Puławska i Nasiłów nadano generałowi - majorowi Reinthalowi. Dochód tych folwarków wyceniono na 1500 rubli rocznie, a liczyły sobie 2192 morgi. Dobra te stanowiły majorat rządowy, czyli dobra nie podlegające podziałowi ani sprzedaży. W 1867 roku ustanowiono gminę Góra Puławska w powiecie kozienickim w guberni radomskiej. Tu też była siedziba urzędu gminy. Według opisu wsi ze Słownika Geograficznego Królestwa Polskiego z 1882 roku wieś liczyła 54 domy i 462 mieszkańców. Na przełomie XIX i XX wieku część ziemi rządowej została wyprzedana okolicznym mieszkańcom i w ten sposób powstała osada Góra Puławska kolonia. Po odzyskaniu niepodległości nadal istniała gmina Góra Puławska oraz powiat kozienicki, tyle że w 1919 roku należała do województwa kieleckiego. Dawna ziemia carska stała się własnością rządu polskiego. Pierwszy spis powszechny z 1921 roku wykazywał, że w Górze Puławskiej było 155 domów i 929 mieszkańców. Prawie wszyscy mieszkańcy byli Polakami i katolikami, jednak mieszkała tu również grupa Żydów licząca 41 osób. W okresie międzywojennym ta miejscowość była siedzibą urzędu gminy ale też ważnym ośrodkiem handlu i usług. Po II wojnie światowej wieś przestała być ważnym ośrodkiem handlowym z powody zniszczeń wojennych i wysiedleń ludności. Obecnie jest to duża wieś licząca ponad 2000 mieszkańców.
[edytuj] Zabytki
Tradycja spisana w XVII wieku podaje, że św. Wojciech około 995 roku płynąc Wisłą z Krakowa do Gdańska, aby pomiędzy Prusakami szerzyć wiarę świętą, zatrzymał się w Jaroszynie i odprawił Mszę św. Na pamiątkę wzniesiono tam kościół pod wezwaniem św. Wojciecha. Podczas wylewów rzeka zniszczyła świątynię i wówczas tzn. w roku 1687, jej resztki przeniesiono w inne miejsce, stawiając drewnianą kaplicę. Jednak i ta stała się ofiarą Wisły. Następna kaplica stanęła w Górze Jaroszyńskiej (dziś Góra Puławska) i przetrwała 30 lat. Na jej miejscu w latach 1767-1781 wystawiono obecny kościół, ufundowany przez księcia Augusta Aleksandra Czartoryskiego. Na patrona świątyni obrano św. Wojciecha. Kościół konsekrował 7 czerwca 1885 roku ks. bp Sotkiewicz, sufragan sandomierski.
-
- Dzwonnica murowana z końca XVIII w.
- Plebania murowana z końca XVIII w.
- Cmentarz kościelny otoczony murowanym ogrodzeniem z dwoma klasycystycznymi bramkami.
