Geniza

Z Wikipedii

Geniza (hebr. גניזה, schowek) - to w judaizmie specjalne pomieszczenie, schowek, rodzaj składnicy, w którym umieszcza się zniszczone, nieużywane bądź wycofane z obiegu święte księgi. Konieczność istnienia takiej składnicy wynika z ogromnego szacunku, którym Żydzi otaczają teksty święte tj. Tanach, księgi liturgiczne i modlitewniki, ze względu na obecność w nich Imienia Boga.

Zniszczonego zwoju Tory nie wolno wyrzucić, ale należy sprawić mu pogrzeb lub umieścić właśnie w genizie, którą posiadają niektóre synagogi. Zawartość genizy także powinna być pogrzebana po pewnym okresie. Takim uroczystościom towarzyszy specjalny ceremoniał pogrzebowy. W genizach często składano także księgi uznane za heretyckie. We wczesnym średniowieczu w synagogach Bliskiego Wschodu, w genizach umieszczano teksty uznane za niekanoniczne, a także liczne apokryfy judeochrześcijańskie oraz literaturę midraszową.

Szczególnie znana jest geniza kairskiej synagogi Ben Ezra, tzw. geniza kairska, w której w 1897 roku Salomon Schechter odkrył wiele cennych tekstów religijnych m.in. Dokument z Cambridge - list nieznanego Chazara konstantynopolitańskiego do Hasdaja ibn Szapruta oraz tzw. dokument damesceński, który rzucił pierwsze światło na wspólnotę, którą poznano później lepiej dzięki rękopisom z Qumran. Podobnego odkrycia dokonał także, uczony karaimski Abraham Firkowicz w synagodze w Kaffie na Krymie. W Polsce geniza znajduje się m.in. na strychu krakowskiej synagogi Remuh.

[edytuj] Bibliografia

• Alina Cała, Hanna Węgrzynek, Gabriela Zalewska, Historia i kultura Żydów polskich, Warszawa 2000, ISBN 83-02-07813-1