Ghaznawidzi

Z Wikipedii

Największy zasięg państwa Ghaznawidów pod koniec panowania Mahmuda w roku 1027.

Ghaznawidzi – muzułmańska dynastia pochodzenia tureckiego, panująca od 977 do 1186 roku na terenach dzisiejszego Afganistanu i północnych Indii, a w okresie największej potęgi także we wschodnim Iranie i Azji Środkowej.

Założycielem dynastii był Sebüktigin (977–997), turecki niewolnik w służbie perskich Samanidów, który został rządcą Ghazny, od której wywodzi się nazwa dynastii, po swym teściu, Alptiginie, i usamodzielnił się. Najwybitniejszym władcą Ghaznawidów był Mahmud z Ghazny (998–1030), syn Sebüktigina, który rozszerzył granice państwa prowadząc liczne kampanie wojenne, przede wszystkim w Indiach, ale także Iranie i Azji Środkowej. Podbił on m.in. Chorasan, Chorezm i Pendżab. Był pierwszym władcą, który przyjął tytuł sułtana, a bogactwa uzyskane z łupieżczych wypraw na Indie inwestował w spektakularny rozwój stolicy swego imperium, Ghazny.

Po śmierci Mahmuda, w roku 1040 jego syn Masud I (1031 - 1041) poniósł katastrofalną klęskę z rąk Turków Seldżuckich w bitwie pod Dandankanem i utracił większość swoich zachodnich posiadłości. Terytorium Ghaznawidów uległo ograniczeniu do prowincji w Afganistanie i Indiach. Musieli oni walczyć o przetrwanie z Seldżukami działającymi pod przywództwem Czaghri Bega, jednak w roku 1059 udało im się zawrzeć z nim pokój i osiągnąć względną stabilizację. Schyłek dynastii rozpoczął się wraz z panowaniem Bahramszaha (1118 - 1152), który zawdzięczał tron interwencji Wielkiego Seldżuka Ahmeda Sandżara i musiał mu płacić wysoki trybut. W roku 1149 wdał się on w wojnę z afgańską dynastią Ghurydów, która mimo początkowych sukcesów skończyła się dla niego katastrofalną klęską i splądrowaniem Ghazny w roku 1150 lub 1151. Ostatecznie Ghaznawidzi utracili Ghaznę ok. roku 1160 i musieli przenieść stolicę do Lahaur. Od tego momentu panowali już tylko w Pendżabie, zanim ich terytoria nie zostały całkowicie wchłonięte przez Ghurydów w roku 1186.

[edytuj] Dynastia Ghaznawidów

Pierwsi czterej władcy to kolejno wybierani spośród stronników Alptigina gubernatorzy Ghazny.

• Alptigin (962-963)
• Abu Ishak Ibrahim (963-966)
• Bilgetigin (966-974/975)
• Böri (975-977)
• Sebüktigin (977-997)
• Ismaʾil Ibn Sebüktigin (997-998)
• Jamin ad-Daula Mahmud (998-1030)
• Dżalal ad-Daula Mehmed (Muhammad) (1030-1031)
• Szihab ad-Daula Masud I (1031–1041)
• Dżalal ad-Daula Mehmed (Muhammad) /po raz drugi na tronie/ (1041)
• Szihab ad-Daula Mawdud (1041-1050)
• Masud II (1050)
• Baha ad-Daula Ali (1050)
• Izz ad-Daula Abd al-Rashid (1053)
• Kiwam ad-Daula Tughril (1053)
• Dżalal ad-Daula Farruchzad (1053-1059)
• Zahir ad-Daula Ibrahim (1059-1099)
• Ala ad-Daula Masud III (1099-1115)
• Kemal ad-Daula Szirzad (1115)
• Sultan ad-Daula Arslanszah (1115-1118)
• Jamin ad-Daula Bahramszah (1118-1152)
• Mu'izz ad-Daula Chosrowszah (1152-1160)
• Tadż ad-Daula Chosrow Malik (1160-1187)