Grójecka Kolej Dojazdowa
Z Wikipedii
Grójecka Kolej Dojazdowa, obecnie Piaseczyńska Kolej Wąskotorowa. Aktualnie działająca kolej wąskotorowa w okolicach Warszawy, z prześwitem toru 1000 mm. Posiada czynny parowóz Px48, prowadzi co niedzielę ogólnodostępne planowe pociągi turystyczne.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Budowę kolejki rozpoczęto w 1898. Funkcjonowała nieprzerwanie dla ruchu pasażerskiego do roku 1991, zaś dla pociągów towarowych do 1996.
W roku 2000 rozpoczęto prace nad przywróceniem kolejki do ruchu, przekazano majątek i torowisko Powiatowi Piaseczyńskiemu, zaś w 2004 roku ruszył pierwszy pociąg po generalnym remoncie torowiska na trasie Piaseczno-Tarczyn.
[edytuj] Linia
Kolej docierała z Piaseczna do Warszawy dwoma liniami: tzw. Kolejką Grójecką wzdłuż ulicy Puławskiej, niegdyś do Pl. Unii Lubelskiej, później do Dworca Południowego (na miejscu dzisiejszej stacji Metro Wilanowska) oraz Kolejką Wilanowską, przez Konstancin, Powsin, Wilanów do stacji Warszawa Belweder. Z Piaseczna jedna linia prowadziła na południowy wschód do Góry Kalwarii, a druga - główna - na południowy zachód, przez Grójec, Mogielnicę do Nowego Miasta nad Pilicą, z odgałęzieniem z Grójca do Jasieńca.
W chwili obecnej znaczną część torów rozebrano. W terenie pozostały tory łączące Piaseczno z Nowym Miastem nad Pilicą, z czego przejezdny jest odcinek Piaseczno-Tarczyn.
[edytuj] Stan obecny
W chwili obecnej kolejka prowadzi przewozy turystyczne w każdą niedzielę (ogólnodostępne) oraz pociągi okolicznościowe i na zamówienie. Planowane jest przywrócenie ruchu towarowego oraz uruchomienie szynobusu spalinowego i ruchu do Nowego Miasta (po naprawie uszkodzonego przez drogowców przejazdu) - pociąg będzie dowoził młodzież do szkół i pracowników do pracy (wykazano, że jest to rozwiązanie tańsze i wygodniejsze niż gimbusy).
Kolej posiada sprawny parowóz Px48-3917, który co tydzień wyjeżdża na szlak, a także sprawne lokomotywy spalinowe produkcji rumuńskiej serii Lxd2.
Pociąg rusza w każdą niedzielę o godzinie 11:00, na trasie przejazdu jest kilka stacji, m.in. zwiedzanie mini-zoo ze strusiami, dojazd do stacji Tarczyn i piknik z ogniskiem. Powrót do Piaseczna około godziny 16:00. Stacja Piaseczno Wąskotorowa znajduje się niecały kilometr od stacji Piaseczno kolei normalnotorowej. Godzina wyjazdu i powrotu jest skomunikowana z pociągami z Warszawy i do Warszawy. Istnieje możliwość, aby wsiąść do pociągu na stacji Piaseczno Wiadukt tuż nad dworcem, gdzie kolejka wąskotorowa zatrzymuje się na trasie przejazdu.
[edytuj] Wydarzenia z życia kolejki
- 1895 - pierwsze informacje prasowe o planach budowy kolei
- 17 lipca 1897 - uzyskanie przez Eugeniusza Paszkowskiego koncesji na działalność
- 13 maja 1889 - poświęcenie kamienia węgielnego na placu Keksholmskim
- 18 maja 1889 - pierwsze prace nad budową do Piaseczna
- 30 października 1889 - otwarcie ruchu na linii od placu Keksholmskiego do Piaseczna
- maj 1890 - zakończenie budowy linii do Góry Kalwarii, linii obwodowej w Piasecznie, i podłączenie linii do Gołkowa.
- 18 sierpnia 1890 - pierwszy ogólnodostępny pociąg do Góry Kalwarii
- 21 czerwca 1912 - rozpoczęcie budowy linii z Gołkowa do Jasieńca przez Grójec
- 10 kwietnia 1914 - przejazd pociągu próbnego z Gołkowa do Grójca
- 15 maja 1914 - otwarcie ruchu publicznego od Gołkowa przez Grójec do Jasieńca
- maj 1915 - uruchomienie linii wojskowej z Grójca do Mogielnicy
- lipiec 1915 - ewakuacja przez Rosjan parowozów, obrabiarek i niszczenie całej infrastruktury kolei grójeckiej
- 1 stycznia 1916 - uruchomienie pociągów z trakcją parową
- 5 lutego 1917 - otwarcie ruchu publicznego do Mogielnicy
- 9 października 1920 - otwarcie ruchu publicznego do Brzostowca
- 20 września 1924 - otwarcie ruchu do Nowego Miasta
- 2 lutego 1935 - wyrok Sądu Okręgowego o usunięciu torów kolei wilanowskiej i kolei grójeckiej z ulic Warszawy
- lipiec 1935 - rozebranie linii dowozowej, rozebranie torów kolei wilanowskiej od Placu Unii Lubelskiej do stacji Belweder, a kolei grójeckiej - od placu Unii Lubelskiej od ul. Odyńca róg Puławskiej
- 1 października 1935 - otwarcie bocznicy przemysłowej normalnotorowej od stacji Piaseczno do Fabryki Papieru "Mirków" w Jeziornie
- październik 1935 - rozpoczęcie budowy stacji towarowej przeładunkowej w Piasecznie, stycznej z torem PKP
- 1936 - przebudowa torów kolei wilanowskiej z szerokości 800 na 1000 mm i włączenie jej do kolei grójeckiej na stacji Iwiczna
- lipiec 1937 - wprowadzenie trakcji spalinowej na linii wilanowskiej
- 1938 - skrócenie linii na ul. Puławskiej do zbiegu ulic Ikara i Bukowieckiej, skrócenie linii do stacji Szopy
- maj 1942 - objęcie powiernictwa z ramienia Kolei Rzeszy nad kolejami prywatnymi przez niemieckiego zarządcę Karla Jurgensa
- 20 kwietnia 1943 - zmiana nazwy stacji Szopy na Dworzec Warszawa Południowa
- 13 kwietnia 1944 - śmierć Kalra Jurgensa w wyniku zamachu
- 12 stycznia 1945 - ewakuacja maszyn, urządzeń i taboru, niszczenie kolei przez Sonderkomando der Wehrmacht
- 6 lutego 1946 - pierwszy pociąg po wyzwoleniu Warszawy z Piaseczna do Dworca Południowego
- 22 marca 1946 - pierwszy pociąg po wyzwoleniu z Iwicznej do Wilanowa
- 1 maja 1946 - pierwszy pociąg po wyzwoleniu z Wilanowa do stacji Belweder
- 1 stycznia 1949 - przejęcie kolei grójeckiej przez PKP
- 1 lipca 1952 - zamknięcie i rozbiórka odcinka Rozjazd Oborski - Konstancin
- 19 lipca 1957 - zamknięcie odcinka Belweder - Wilanów
- 1958 - otwarcie bocznicy wojskowej na lotnisku w Nowym Mieście i bocznicy do stacji paliw MON w Piasecznie
- 1966 - zamknięcie ruchu pasażerskiego na linii Grójec - Jasieniec
- 1 października 1968 - zamknięcie ruchu pasażerskiego na trasie Dworzec Południowy - Dąbrówka
- 1 grudnia 1969 - likwidacja odcinka Dworzec Południowy - Dąbrówka
- 1 lutego 1970 - likwidacja odcinka Grójec - Jasieniec
- 1 sierpnia 1971 - zamknięcie i likwidacja następujących linii: Dąbrówka - Iwiczna - Piaseczno, Wilanów - Iwiczna, Piaseczno - Góra Kalwaria
- 1976 - wprowadzenie do eksploatacji wagonów transporterów
- 1 stycznia 1988 - zamknięcie ruchu osobowego na trasie Grójec - Nowe Miasto
- 1 lipca 1991 - zamknięcie przewozów pasażerskich
- 1994 - wpisanie kolei grójeckiej do rejestru zabytków województwa warszawskiego i radomskiego
- 1 września 1996 - zamknięcie ruchu towarowego
- 19 maja 1998 - powstanie Towarzystwa Restauracji Grójeckiej Kolei Wąskotorowej
- 3 października 1998 - w Piasecznie obchodzono 100-lecie kolei grójeckiej
- 4 października 1998 - uruchomienie parowozu Px48-3917, kupionego od ZNTK Piła
- 2000 - Towarzystwo Restauracji Grójeckiej Kolei Wąskotorowej przekształciło się w Piaseczyńskie Towarzystwo Kolei Wąskotorowej, a następnie w użytkowanie Piaseczyńskiemu Towarzystwu Kolei Wąskotorowej
- czerwiec 2002 - przekazanie przez PKP Grójeckiej Kolei Wąskotorowej władzom samorządowym powiatu piaseczyńskiego
- 2003 - rozpoczęcie remontu kapitalnego torowiska od Piaseczna do Tarczyna ze środków ONZ przyznanych Piaseczyńskiemu Towarzystwu Kolei Wąskotorowej
- 2004 - od początku roku zaczęto używać oficjalnie nazwy PIASECZYŃSKA KOLEJ WĄSKOTOROWA. Zdecydowano się na tę zmianę z uwagi na fakt, że całość obsługi nieruchomości, taboru i wszystkich spraw związanych z administrowaniem obiektu odbywa się w Piasecznie. 30 kwietnia 2004 roku Piaseczyńskie Towarzystwo Kolei Wąskotorowej - operator ww. kolei uzyskało licencję na przewóz osób jako pierwszy operator kolei wąskotorowych w Polsce. Pierwszy pociąg po odtworzeniu funkcjonowania kolejki.
[edytuj] Linki zewnętrzne
[edytuj] Źródła
- Kolej grójecka, Bogdan Pokropiński – Warszawa 2002
- Koleje wąskotorowe przełomu wieków, Marek Malczewski – Świat kolei 11/2005
- "Koleje", Judyta Kurowska-Ciechańska, Ariel Ciechański, Wyd. Carta Blanca, Warszawa 2007, ISBN 978-83-60887-80-6, str. 133-136
