Groszowice

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy dzielnicy Opola. Zobacz też: Groszowice - wieś w województwie mazowieckim, w powiecie radomskim, w gminie Jedlnia-Letnisko.

Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej

Stacja Kolejowa Opole-Groszowice

Groszowice (niem. Groschowitz) - część Opola, ponad 3150 mieszkańców. W latach 1956-1964 było osiedlem miejskim ^[1], włączonym 1 stycznia 1965 do Opola ^[2]

[edytuj] Transport

Przepływa tędy Czarnka, wpadająca do Odry. Do Groszowic można się dostać autobusami MZK linii nr 12, 14 oraz 18. Biegnie tędy trasa wojewódzka 423 .

[edytuj] Historia miejscowości

Groszowice wzmiankowane były już w 1236 r. jako Grossoviz lub Grossouicz. Nazwa pochodzi od imienia Grosz będącego skróceniem imienia Grodzisław. Wieś ta leżała pomiędzy Nową Wsią Królewską a Grotowicami. Do miasta została przyłączona w 1956 r.

W ostatniej ćwierćwieczu XX w. na pograniczu Groszowic i Grotowic powstało osiedle mieszkalne oraz zakłady Metalchem.

[edytuj] Obiekty na terenie dzielnicy

Znajduje się tu:

Przedszkole Publiczne nr 22 "Bajkowa rodzina",
Publiczna Szkoła Podstawowa Nr 24 im. Przyjaźni Narodów Świata,
parafia św. Katarzyny Aleksandryjskiej,
Instytut Mineralnych Materiałów Budowlanych,
Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Dróg i Mostów,
stacja kolejowa PKP Opole Groszowice,
stacja energetyczna,
urząd pocztowy Opole 10,
2 apteki
Archiwum Państwowe
elektrownia wodna na Odrze (będąca w budowie)
śluza na Odrze,
zalana kopalnia odkrywkowa cementu - kamionka "Bolko",
nieczynna cementownia "Groszowice",
miejskie wysypisko śmieci

[edytuj] Cementownia "Groszowice"

Historia cementowni sięga roku 1872, kiedy to opolski przedsiębiorca - Wattenberger - wybudował tu fabrykę cementu o wydajności 8500 ton, a rok później drugą o wydajności 11300 ton. Trudności finansowe spowodowały, że w roku 1875 zakład został przejęty przez spółkę Groschowitzer Actiengesellschaft fur Portland Cement Fabrikation. Jej prezesami do 1925 roku byli bracia Prądzyńscy: Konstanty i Ferdynand. W 1884 roku wybudowano następną fabrykę, a cementownia weszła w skład nowej spółki - Schlesische Aktien Gesellschaft fur Portland Cement Fabrikation zu Groschowitz bei Oppeln. W 1906 roku wzniesiono czwarty zakład (wydajność 350 ton na dobę), a 4 lata później zrezygnowano z produkcji w trzech poprzednich i w miejscu fabryki nr 2 zbudowano nową - z piecem obrotowym na metodę mokrą - o wydajności 150 ton na dobę. Jednocześniea zainstalowano 2 młyny węgla i surowca.

W roku 1926 cementownia weszła w skład spółki Schlesiche Portland Zement-Industrie A.G. Oppeln. Dwa lata później wybudowano 2 obrotowe piecie o wydajności 200 ton/dobę każdy. W roku 1936 przystąpiono do dalszej rozbudowy stawiając piec obrotowy o wydajności 280 ton/dobę, z wieżą rekuperacyjną, którą w 1938 r. zastąpiono wtryskiem szlamu. Zbudowanie wieży rekuperacyjnych na dwóch pracujących już piecach, spowodowało zmniejszenie zużycia węgla i wzrost wydajności o 40 ton na każdy piec. Wybudowano także młyn surowca cementu oraz młyn susząco-mielący węgla. Po rozbudowie cementownia osiągnęła zdolność produkcyjną 310 ton. W 1941 r. zakład znalazł się w składzie koncernu Verenigte Ost und Mitteldeutsche Zement Aktiengesellschaft.

W styczniu 1945 r. wojska radzieckie przystąpiły do demontażu maszyn i urządzeń, jednak w niejasnych okolicznościach gotowy do odjazdu pociąg z wyposażeniem cementowni nie wyruszył na wschód. Po objęciu zakładu przez administrację polską zdecydowano o szybkim odbudowaniu obiektu, uruchamiając już w grudniu 1945 roku pierwszy piec. W latach 1951-1957 postawiono kolejny piec (firmy Schmidt) o wydajności 600 ton/dobę, zwiększając tym samym produkcję cementu o kolejne 120 tys. ton/rok oraz uruchomiono wydział produkcji tlenku glinu z prażalnikiem i turbokompresorami osiągając wydajność 4 tys. ton/rok. W okresie 1969-1974 zakład wyposażono w elektrofiltry, koncentrator pieca nr 3 i nowy dział węglowy. Zmodernizowano również linię tlenku glinu.

W latach 1945-1984 cementownia Groszowice wyprodukowała 16.016 tys. ton cementu, osiągając szczytową produkcję w roku 1973 w ilości 509 tys. ton. W roku 1997 zakład został przejęty przez cementownię Górażdże. Rok później podjęto decyzję o jego zamknięciu.

Do roku 1968 cementownia dysponowała własną elektrownią, a wytwarzana energia elektryczna wykorzystywana była na własne potrzeby, na potrzeby pozostałych cementowni (Bolko, Grundmann, Giesel, Opole-Miasto, Pringsheim, Odra, Silesia oraz Wróblin), jak i mieszkańców Opola. Do dzisiaj EnergiaPro Opole korzysta z sieci elektrycznej o napięciu 15 kilowoltów, którą wybudowano na potrzeby groszowickiej elektrowni.

[edytuj] Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej

Wiadomo, że już w 1400 roku w Groszowicach istniała parafia; z 1447 roku pochodzi wzmianka w rejestrze świętopietrza. Przed reformacją parafia należała do archiprezbiratu strzeleckiego, natomiast po, do opolskiego, w tym również do kapituły kolegiackiej w Opolu. Obecny, neoromański kościół został wybudowany w latach 1880-1883. W 1980 roku wyłączono z parafii Grudzice, a w 1983 Malinę. W Grotowicach stoi kościół filialny NMP Królowej Polski - przed II wojną światową należący do protestantów, a po 1945 r. przejęty dla katolików.