Osiedle typu miejskiego
Z Wikipedii
Osiedle typu miejskiego – typ jednostki osadniczej, której cechy lokują ją między wsią a miastem.
Spis treści |
[edytuj] ZSRR
W ZSRR termin ten stosowany był na określenie miejscowości, które nie posiadały formalnych praw miejskich, a posiadały pewne cechy szczególne. Ze statusem tym wiązały się pewne przywileje i obowiązki. Osiedle typu miejskiego w RFSRR było pojęciem zbiorczym, obejmującym:
- osiedla fabryczne, zlokalizowane przy dużych zakładach przemysłowych lub usługowych, gdzie co najmniej 85% ludności pracowało poza sferą rolnictwa. Osiedla takie winny były mieć powyżej 3 tysięcy mieszkańców, górna granica nie była określona. Niektóre osiedla miały nawet po kilkanaście tysięcy mieszkańców,
- osiedla kurortowe, powstałe przy ośrodkach wypoczynkowych; spełniony musiał być jeszcze warunek 2 tysięcznej populacji,
- osiedla-dacze, obejmujące prywatne posiadłości, gdzie nie więcej jak jedna czwarta ludności stałej zajmowała się rolnictwem.
[edytuj] Ukraina
Селище міського типу. W Ukraińskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej obowiązywały inne przepisy. Tu za osiedle miejskiego typu uważano jednostkę osadniczą niebędącą miastem, skupiającą nie mniej jak 2 tysiące mieszkańców, z których jednocześnie nie mniej jak 60% pracowało poza rolnictwem. W sytuacji, gdy odsetek ten był wyższy, status taki mógł być przyznany również osiedlu, jeśli liczyło tylko 500 mieszkańców. Liczba osiedli typu miejskiego: 1940 — 459, 1950 — 478, 1960 — 823, 1970 - 861, 1973 — 896.
1 stycznia 1991 na Ukrainie znajdowało się 921 osiedli tego typu, co stanowi 68 % ogólnej liczby osiedli miejskich.
[edytuj] Białoruś
Zobacz więcej w osobnym artykule: osiedla typu miejskiego na Białorusi.Гарадскі пасёлак (Гарадзкі пасёлак)
[edytuj] Rosja
Посёлок городского типа. W Rosji jest obecnie (2005) 1461 osiedli typu miejskiego. Kryteria kwalifikacji do tej kategorii określają poszczególne podmioty federacji. 11 z takich osiedli ma poniżej 100 mieszkańców, a za to Goriaczewodskij liczy 35 000 mieszkańców i jest to najludniejsze z takich osiedli.
[edytuj] Polska Rzeczpospolita Ludowa
W PRL podczas reformy administracyjnej z 1954 wprowadzono wzorem radzieckim nową jednostkę podziału terytorialnego: "osiedle typu miejskiego". Jej status był pośredni między wsią a miastem. Do tej kategorii zaliczano miejscowości przyfabryczne (np. Sitkówka-Nowiny, Jelcz), większe ośrodki wypoczynkowe (Dziwnów), i inne miejscowości, które posiadały pewne cechy miejskie, a nie zdecydowano się na nadanie im praw miejskich. Kategorię taką wprowadziła Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o osiedlach i radach narodowych osiedli; Dz. U. Nr 43 poz. 192.
Osiedla typu miejskiego funkcjonowały do 1972 roku, kiedy to zostały zniesione na mocy Ustawy z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych; Dz. U. Nr 49 poz. 312.; ustawa ta likwidowała również gromady. Po wprowadzeniu jej w życie części dotychczasowych osiedli typu miejskiego nadano prawa miejskie, część przyłączono do sąsiednich miast, a część zaliczono do wsi.
Zobacz więcej w osobnym artykule: Dawne osiedla typu miejskiego w Polsce.[edytuj] Litwa
Miesto tipo gyvenvietės - jednostka osadnicza zlikwidowana w 1989 roku. W ich miejsce powstały m.in. miasta i miasteczka. Osiedli typu miejskiego było na Litwie 22, z czego 13 obecnie jest miastami, 3 straciły status miasta w latach 2001-2003, 6 uzyskało status miasteczka w latach 90.ych XX wieku.
