Guber

Z Wikipedii

Guber
Lokalizacja	Europa Polska
Źródło	Ryn 126 m n.p.m.
Ujście	Łyna Sępopol 33 m n.p.m.
Długość	73,2 km
Powierzchnia zlewni	1612 km²
Ważniejsze dopływy	Dajna, Sajna, Liwna
Rzeki Polski

Guber - rzeka na terenie województwa warmińsko-mazurskiego, prawy dopływ Łyny. Jest rzeką III rzędu, wg danych WIOŚ z 2006 r. ma długość 80,2 km, a zlewnia ma powierzchnię 1589,1 km². Źródła znajdują się na południowy zachód od jeziora Guber na terenie gminy Ryn, ujście - w Sępopolu. Lewobrzeżne dopływy Gubra: Dajna, Sajna; prawobrzeżne dopływy: Struga Rawa, Runia, Liwna, Mamlak.

Długość Gubra liczy 73,2 km, a powierzchnia jej zlewni wynosi 1612 km². Guber ma swoje źródła w pobliżu miejscowości Ryn. Na początku jej biegu znajduje się jezioro Guber odtworzone przed 1945 z wcześniej już zarośniętego jeziora. Jezioro Guber ze względu na licznie występującą faunę stanowi użytek ekologiczny.

Zlewnia Gubra należy do trzech mezoregionów: Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, Pojezierza Mrągowskiego oraz Niziny Sępopolskiej. Pod względem geologicznym w zlewni (dorzeczu) przeważają gliny morenowe z płatami piasków fluwioglacjalnych i żwirów moreny czołowej, w dolinie rzeki nagromadzone są aluwia i torfy.

W zlewni w strukturze użytkowania przeważają użytki rolne (głównie pola uprawne). Łąki i pastwiska dominują w dolinach rzek, lasy pozostały głównie na ubogich siedliskach lub na terenach z bogatą rzeźbą terenu, a przez to trudno dostępne dla rolnictwa (północna i południowa część zlewni).

Guber przepływa przez tereny powiatów: giżyckiego (gmina Ryn), kętrzyńskiego (gminy: Kętrzyn, Korsze, Barciany) i bartoszyckiego (gmina Sępopol). Wzdłuż rzeki położone są: Salpik, Nakomiady, Karolewo, Kętrzyn, Biedaszki, Linkowo, Garbno, Saduny, Pomnik, Prosna, Sępopol.

Guber w przeszłości musiał być rzeką spławną. Wzdłuż jej biegu rozmieszczonych było kilka grodów pruskich (m.in. Porębek), a później strażnic krzyżackich. Strażnice krzyżackie występowały w Kętrzynie, Garbnie, Równinie Górnej i Sątocznie. Lewobrzeżnym dopływem Gubra w Sątocznie jest rzeka Sajna. Guber w Sępopolu wpada do Łyny. Dzięki stosowanym oczyszczalniom ścieków w znacznym stopniu w rzece odrodziło się życie biologiczne. Na całym jej odcinku występują bobry. Na Gubrze funkcjonuje kilka elektrowni wodnych.

Przepływy charakterystyczne (w m³/s) w latach 1969-1985 powyżej ujścia Gubra do Łyny: SWQ - 56,0, SSQ - 8,97, SNQ - 1,44.

Największe punktowe źródła zanieczyszczeń:

• ścieki z oczyszczalni miasta Kętrzyna w Trzech Lipkach (oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna z chemicznym strącaniem fosforu, oddana do użytku w 1997 r.), w roku 2003 odprowadzano bezpośrednio do rzeki ponad 5400 m³/d ścieków,
• ścieki z mechaniczno-biologicznej oczyszczalni w Karolewie, z której przez rów melioracyjny odprowadzane są ścieki w ilości 170 m³/d (dane z marca 2005 r.),
• ścieki z mechaniczno-biologicznej oczyszczalni w Garbnie, przez rów melioracyjny trafia około 150 m³/d ścieków (dane z września 2004 r.).

Badania jakości wody prowadzone przez WIOŚ w Olsztynie w jednym przekroju pomiarowo-kontrolnym poniżej Garbna, w odległości 37,4 km od ujścia Gubra do Łyny. Od 2003 r. punkt ten znajdował się w sieci europejskiego systemu monitoringu wód śródlądowych EUROWATERNET.

Według kontroli z roku 2005 jakość wód rzeki Guber na punkcie pomiarowym poniżej Garbna była niezadowalająca (wody IV klasy czystości). Na IV klasę wskazywały: barwa, zawartość związków organicznych i fosforany, stan sanitarny był obniżony do V klasy. Z pozostałych wskaźników tylko azot Kjeldahla, azotyny i saprobowość odpowiadały na ogół III klasie, większość jednak mieściła się w granicach norm I lub II klasy.

[edytuj] Bibliografia

• Raport o stanie środowiska województwa warmińsko-mazurskiego w roku 2005. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Olsztyn.