Hawaii (wyspa)

Z Wikipedii

Współrzędne: 19°34' N 155°30' W19.5666667 -155.5 (Hawaii (wyspa))

Hawaiʻi
Zdjęcie satelitarne wyspy Hawaiʻi
Kontynent	Ameryka Północna
Państwo	Stany Zjednoczone
Akwen	Ocean Spokojny
Powierzchnia	10 432,5 km²
Populacja (2003)  • liczba ludności  • gęstość	158 423 15 os./km²
Wyspy świata

Hawai'i (nazywana również Big Island pl. Wielka Wyspa) – największa wyspa w archipelagu Hawajów, a za razem najmłodszą z nich wszystkich. Jej nazwa wywodzi się od imienia legendarnego bohatera Hawaiiloa, który według lokalnych przekazów był pierwszym człowiekiem, który dotarł do jej brzegów. Zgodnie z inną wersją, nazwa wywodzi się od mitologicznej wyspy Hawaiki - krainy zmarłych z mitologii Polinezejczyków.

Spis treści 1 Środowisko naturalne 2 Gospodarka 3 Ludność 4 Ciekawostki 5 Bibliografia

[edytuj] Środowisko naturalne

Zgodnie z legendami Hawai'i narodziła się w wyniku walki dwóch potężnych bóstw: boga wulkanów Pele oraz półboga Kamapua, odpowiedzialnego za kontrolowanie pogody. Z tego pojedynku powstała wyspa, na zachodzie opanowana przez słońce i wulkany, na wschodzie zaś przez tropikalne deszcze.

Geologicznie wyspa zbudowana jest z pięciu niezależnych gór wulkanicznych, które w większości skrywają aktywne lub drzemiące wulkany, będące wciąż zagrożeniem dla mieszkańców: Kīlauea (czynny), Mauna Loa (czynny), Hualālai (drzemiący), Mauna Kea (drzemiący), Kohala (wygasły). Na szczycie Mauna Kea znajduje się znane obserwatorium astronomiczne (Mauna Kea Observatories, instytut uniwersytetu hawajskiego).

Powierzchnia wyspy wynosi 10 432 km², co jest równe ponad 60% powierzchni wszystkich wysp z archipelagu Hawajów. Z powodu tych proporcji Hawai'i jest również zwana Dużą Wyspą. Wskutek aktywności wulkanicznej na jej terenie, cały czas obserwuje się jej wzrost. Między styczniem 1983 a wrześniem 2002 roku powiększyła się o 2,2 km² dzięki wypływającym z wulkanu Kīlauea strumieniom lawy. Niestety, w międzyczasie, właśnie z powodu tych zjawisk zostało zniszczonych kilka miejscowości: Kapoho (1960), Kalapana (1990) i Kaimū (1990).

W najbliższych okolicach wyspy w kierunku południowym znajdują się Wyspy Line, a na północ wyspa Maui z charakterystycznym wulkanem Haleakala. Około 29 km na południowy zachód od brzegów Hawai'i jest kolejny, tym razem podwodny, wulkan - Loihi. Znajduje się ok. 975 m pod powierzchnią oceanu i wciąż wykazuje aktywność. Wyspę co jakiś czas nawiedzają fale tsunami, również z oddalonych zakątków świata. Ostatnio po trzęsieniu ziemi w Chile (epicentrum oddalone było o 10 tys. km), w nadmorskim mieście Hilo zginęło 61 osób, a straty na całych Hawajach oszacowano na 50 mln dolarów.

Wyspa posiada zadziwiające właściwości przyrodnicze, gdyż na tak małym skrawku lądu można zaobserwować dwanaście różnych stref klimatycznych: począwszy od lasów deszczowych we wschodniej części (roczne opady wynoszą tu 3251 mm), poprzez strefę tundry na stokach Mauna Kei, aż po wypalone słońcem pustynie na południu (roczne opady 254 mm). Na wyspie znajduje się także Narodowy Park Wulkanów (Hawaii Volcanoes National Park).

[edytuj] Gospodarka

Przez ostatnie stulecie na terenie wyspy Hawai'i największe znaczenie gospodarcze miały plantacje trzciny cukrowej. Był to główny, jeśli nie jedyny, produkt eksportowy, dzięki któremu mieszkańcy tej wyspy mogli się utrzymać. Jednak w latach 20. XX wieku uprawy tej rośliny zaczęły maleć, a w roku 1996 zamknięto ostatnią plantację.

Obecnie, Hawai'i utrzymuję się głównie z turystyki, a niemal wszystkie podstawowe produkty są importowane z innych krajów. Nielicznymi rodzimymi produktami są m.in.: owoce tropikalne, kawa i orzeszki makadamii. Niemniej dzięki sprzyjającym warunkom klimatycznym na wyspie można znaleźć liczne plantacje storczykowatych i anturium, będące chlubą Hawai'i. Na jej terenie znajdują się również liczne hodowle rogacizny.

[edytuj] Ludność

Według danych z 2003 roku, populacja wyspy wynosi 158 423 osób. Największym miastem Hawai'i, zwanym "mokrym miastem", jest Hilo położone we wschodniej części. Liczy ono 40 759 mieszkańców (dane z 2000 roku). Jest to zarazem drugie pod względem ludności miasto w całym stanie Hawaje. Znajduje się tu siedziba hrabstwa Hawai'i oraz uniwersytet (University of Hawai'i).

Drugą pod względem wielkości miejscowością na wyspie jest Kailua-Kona i tu znajduje się główna baza turystyczna z licznymi hotelami i klubami dla zagranicznych gości.

[edytuj] Ciekawostki

• Pierwszym Europejczykiem, który dopłynął na wyspy Hawajów, był najprawdopodobniej James Cook. Jednak w czasie podróży został zabity niedaleko Kona w zatoce Kealakekua w 1779.
• Oficjalnym kwiatem Hawai'i jest kwiat lehua - symbol boga Pele.
• Co roku w październiku na wyspie Hawai'i odbywają się mistrzostwa świata w triatlonie (Ironman Triathlon World Championships), które przyciągają setki zawodników i ogromne rzesze kibiców.
• W listopadzie ma miejsce festiwal kawy w Kona (Kona Coffee Cultural Festival)
• Na wyspie znajduje się największe na świecie prywatne ranczo bydła.

[edytuj] Bibliografia

• Volcanoes in the Sea, G. A. MacDonald, A. T. Abbott, 1970, University of Hawai‘i Press, Honolulu.
• Hawaje archipelag magiczny, Bożena Jarnot, Robert Andrzej Dul, 2003 (ISBN 83-904964-1-0)