Hayari Miyake

Z Wikipedii

Hayari Miyake (jap. 三宅速, Miyake Hakari^?, ur. 16 marca 1866 w Anabuki Machi, zm. 29 czerwca 1945 w Okayamie^[1]) – japoński chirurg.

[edytuj] Życiorys

Hayari Miyake urodził się 16 marca 1866 w Anabuki Machi w prefekturze Tokushima na wyspie Sikoku. Był najstarszym synem małżeństwa lekarzy Gentatsu i Tomo Miyake. W rodzinie Miyake tradycja lekarska sięgała niemal dziesięciu pokoleń^[1]. Hayari Miyake w wieku 12 lat wyjechał do Tokio ze swoim stryjecznym dziadkiem i tam otrzymał podstawowe wykształcenie. W Tokio uczył się w Szkole Języków Obcych, następnie ukończył kurs przygotowawczy do Uniwersytetu Tokijskiego i zdał na wydział medyczny tej uczelni. Z najlepszym wynikiem w swojej grupie ukończył studia w 1891 roku^[1]. Od razu został asystentem Juliusa Scriby (1848–1905), profesora chirurgii na Cesarskim Uniwersytecie Tokio. Scrina zasłynął przeprowadzeniem pierwszej w Japonii kraniektomii: przypadek pacjenta ze złamaniem lewej kości skroniowej i porażeniem połowiczym prawostronnym, który uległ poprawie po usunięciu wgniecionych do środka odłamów czaszki, opisał właśnie Miyake na łamach "Tokyo Medical Journal" w 1893 roku^[2].

Następnie powrócił w rodzinie strony i otworzył praktykę chirurgiczną w Tokushima. Nie był jednak usatysfakcjonowany działaniem służb medycznych w mieście i zdecydował się wyjechać na dalsze studia do Niemiec, jak wielu innych japońskich lekarzy w tym okresie. Przybył do Berlina w 1898 roku. Tam usłyszał o Janie Mikuliczu-Radeckim, uczniu Theodora Billrotha, więc pojechał pociągiem do Wrocławia (wówczas Breslau), aby z nim pracować. Niemal od razu został przyjęty do pracy w klinice. W 1901 został doktorem medycyny. Miyake był jednym z ulubionych uczniów Mikulicza, gdy jego dwuletni staż dobiegł końca, zaproponował mu pozostanie w klinice. Według słów żony Mikulicza: "kochał Miyakego jak własnego syna"^[3]. Ojciec Miyake prosił go jednak o powrót, dlatego propozycja Mikulicza pozostała niewykorzystana. Polak dał mu bardzo pochlebny list polecający. Po niedługim czasie w 1904 roku Miyake ponownie zawitał do kliniki Mikulicza, łącznie spędził w Breslau ponad pięć lat.

Niedługo po wyjeździe Japończyka, profesor Mikulicz zmarł na raka żołądka, sam wcześniej rozpoznając u siebie nieuleczalną chorobę. Miyake o śmierci nauczyciela dowiedział się z nekrologu w "Schlesischer Zeitung" z 16 czerwca 1905 roku. Henriette von Mikulicz-Radecki trzy lata po pogrzebie, w 1908 roku, podarowała Miyakemu maskę pośmiertną męża, jego portret pędzla Läwena oraz rękopisy. Po wojnie maskę odnalazł syn Hayari Miyakego, Hisroshi, który sporządził kilka jej kopii, a oryginał wysłał pocztą dyplomatyczną do wnuka Mikulicza, F. Anschütza. W liście z 27 kwietnia 1976 roku Hiroshi napisał, że kopie maski trafiły do klinik chirurgicznych w Japonii, gdzie będą przechowywane "na pamiątkę praojca naszej chirurgii" ("als das Andenken an den Urvater unserer Chirurgie"). Jedna z kopii maski została przekazana Klinice Chirurgicznej AM we Wrocławiu w 2002 roku na ręce Bogdana Łazarkiewicza przez prawnuczkę profesora Miyake, Sumiko Hiki^[4].

W 1904 roku Miyake powrócił do Japonii. Tam otrzymał katedrę w Szkole Medycznej Kiusiu (obecnie wydział chirurgii Uniwersytetu Kiusiu). W 1913 roku został prezesem założonego w 1901 roku Japońskiego Towarzystwa Chirurgicznego i został nim wybrany ponownie w 1926.

Podczas trzeciej z podróży z Europy do Japonii w październiku 1922 roku poznał Alberta Einsteina. Einstein w podróży zachorował i żona uczonego, Elsa, poprosiła doktora Miyake o pomoc, której ten udzielił; od tej pory Einstein i Miyake byli przyjaciółmi^[1]. Gdy statek dopłynął do Kobe, Einstein obiecał odwiedzić chirurga w jego domu w Fukuoce i wywiązał się z obietnicy 25 grudnia tegoż roku^[5]. Podczas wizyty Einstein zagrał na pianinie przywiezionym przez Japończyka z Wiednia^[2]. Uczeni wymieniali też listy^[6].

Miyake był przewodniczącym japońskiej filii Międzynarodowego Towarzystwa Chirurgicznego (obecnie International Society of Surgery/ Société Internationale de Chirurgie), założonego przez Emila Theodora Kochera w 1901 roku. W 1918 roku Towarzystwo zdecydowało o wykluczeniu Austrii i Niemiec, ponieważ oba kraje ponosiły odpowiedzialność za wybuch I wojny światowej. Miyake nie zgadzał się z bojkotem chirurgów z powodu narodowości i dołożył starań, aby kraje na nowo miały delegatów w organizacji; zwiedził w tym celu kliniki chirurgiczne w Europie i Ameryce, zbierając podpisy pod petycją o zmianę decyzji Towarzystwa. Uzyskał poparcie m.in. braci Mayo (Williama Jamesa i Charlesa Horace'a) z kliniki w Rochester, Evartsa Ambrose'a Grahama z St. Louis i Harveya Cushinga z Bostonu. 10 września otrzymał telegram, w którym ISS/SIC powiadomiło go o pozytywnym rozpatrzeniu jego petycji.

W 1925 roku podczas 7. Międzynarodowej Konwencji Chirurgów w Rzymie Miyake złożył rewizytę Einsteinowi. Osiem lat później Einstein opuścił Europę i wyjechał do Stanów Zjednoczonych, tracąc kontakt z japońskim przyjacielem.

W 1927 Miyake, Kitasato Shibasaburo i inni japońscy lekarze zostali członkami Deutsche Akademie der Naturforscher Leopoldina. W 1928 został rekomendowany przez Ferdinanda Sauerbrucha, dawnego kolegę z kliniki we Wrocławiu, na stanowisko w redakcji niemieckiego czasopisma "Deutsche Zeitschrift für Chirurgie". Miyake pozostał w kontakcie z innymi pracownikami kliniki Mikulicza, także z jego rodziną. Najstarsza córka Mikulicza poślubiła profesora Willy Anschütza z Kiel, a druga córka wyszła za profesora Walthera Kauscha z Berlina. Anschütz i jego żona opiekowali się wdową Henriettą Mikuliczową aż do jej śmierci. W 1931 roku zagraniczne studia u Anschütza podjął Hiroshi Miyake (1901-1993), syn Hayari Miyake.

W 1935 roku Hayari Miyake przeszedł na emeryturę i zamieszkał w Ashiya, Kobe. Gdy działania wojenne zaczęły zagrażać rodzinie, jego syn Hiroshi zdecydował o ucieczce z Ashiya do Tottori i w maju 1945 roku zabrał rodziców do swojego domu w Okayamie. Jednak w czerwcu 1945 miał miejsce amerykański nalot na Okayamę i w nocy 29 czerwca, dwa dni przed planowanym wyjazdem do Tottori, doktor Hayari Miyake i jego żona Miho zginęli.

Po zakończeniu wojny Hiroshi Miyake, najstarszy syn Hayari Miyake i również chirurg, napisał o śmieci rodziców do Alberta Einsteina, do Princeton. Einstein odpisał, składając kondolencje po niemiecku i angielsku. Rodzina Miyake uwieczniła je na nagrobku, na cmentarzu w Tokushimie:

Cytat:

Hier ruhen Dr. Hayari Miyake und dessen Frau Miho Miyake. Sie wirkten vereint für das Wohl der Menschen, und schieden vereint als Opfer von deren Verirrungen. Albert Einstein Tu spoczywają dr Hayari Miyake i jego żona Miho Miyake. Razem pracowali dla dobra ludzkości i razem odeszli jako ofiary jej wynaturzenia. Albert Einstein

[edytuj] Wspomnienia Miyakiego

Hayari Miyake prowadził pamiętnik, w którym opisał m.in. swoje wrażenia z wizyty w domu Mikuliczów^[3]. Przyjętym zwyczajem było, że profesor zapraszał nowego asystenta na kolację do własnego domu (podobną wizytę odbył Mikulicz w 1875 roku w domu Billrotha)^[4], i wkrótce po przybyciu do Wrocławia Miyake został zaproszony do mieszkania przy Auenstraße (dziś ulica Mikulicza-Radeckiego). Miyake dobrze znał język niemiecki, mniej komfortowo czuł się przestrzegając zachodnich manier, do których nie nawykł. W dodatku żona profesora nagle zadała mu pytanie, czy wie cokolwiek o Fenicji. Profesor szeptem wypomniał jej, żeby nie pytała o takie rzeczy człowieka ze Wschodu, jednak Miyake, którego ulubionym przedmiotem w szkole była historia powszechna, popisał się wiedzą na ten temat. Podobno od tego wieczoru zaskarbił sobie sympatię zarówno Jana jak i Henriette Mikulicz.

Gdy Miyake po dłuższym czasie pracy w klinice został dopuszczony do operacji, Mikulicz był bardzo zadowolony ze sposobu wykonania zabiegu. Miyake zapisał w pamiętniku jego słowa: "możesz operować tak samo prawą, jak i lewą ręką"^[3].

[edytuj] Dorobek naukowy

Miyake zajmował się głównie chirurgią przewodu pokarmowego i ośrodkowego układu nerwowego. W 1928 roku razem ze swoimi studentami, J. Miyagim i K. Taniguchim, napisał monografię poświęconą rakowi żołądka, opartą o 23 lata jego doświadczenia klinicznego. W tym okresie Miyake zoperował 1 670 pacjentów z tym typem nowotworu. W 1905 roku w Kiusiu, jako pierwszy Japończyk, Miyake przeprowadził operację resekcji guza mózgu; guz, umiejscowiony w okolicy lewej bruzdy Rolanda, opisano jako glejaka, ale przypuszczalnie był to oponiak^[2]. W 1908 roku dokonał drugiej ekstyrpacji, tym razem kilaka mózgu. Oba przypadki opisał w artykule na łamach "Archiv für Klinische Chirurgie"^[7]. W 1911 roku przeprowadził pionierski w Japonii zabieg resekcji schwannoma w prawym tylnym sznurze rdzenia kręgowego^[2].

W 1912 roku uczeń Miyakiego, Hakaru Hashimoto, przedstawił opis choroby znanej dziś jako choroba Hashimoto^[8]. Odkrycia dokonał pracując przez cztery lata w klinice w Kiusiu. Zwrócono uwagę, że Hashimoto porównał pewne cechy choroby z odkrytą przez Mikulicza chorobą, znaną niegdyś jako choroba Mikulicza, a obecnie rozpatrywaną zwykle jako postać zespołu Sjögrena^[9].

[edytuj] Prace

• Miyake H. Über die Rattenbißkrankheit. Mitteilungen aus den Grenzgebieten der Medizin und Chirurgie Bd 5, 231-262, 1900
• Miyake H. Zur experimentellen Erzeugung der Gallensteine mit besonderer Berücksichtigung des bakteriellen Verhaltens der Gallenwege. Mitteilungen aus den Grenzgebieten der Medizin und Chirurgie Bd 6, 479-528, 1900
• Miyake H, Miyagi J, Taniguchi K. Gastric cancer (w języku japońskim). Kokuseidou, Tokio 1908
• Miyake H. Morphologische und klinische Beiträge zur Filaria Bancrofti. 1908 DOI:10.1007/BF02217215
• Miyake H. Zur Exstirpation der Gehirntumoren in den motorischen Rindencentren. Archiv für Klinische Chirurgie 88:811–833, 1909.
• Miyake H. Statistische, klinische und chemisch Studien zur Aetiologie der Gassensteine mit berücksichtigung der japanischen und deutschen Verhältnisse. Langenbecks Arch Klin Chir 101:54, 1913
• Murayama C, Miyake H, Akaiwa. Beiträge zur bakteriologie bei cholelithiasis, sowie zu den histologischen veränderungen der leber bei derselben. 1931 DOI:10.1007/BF02793887 PDF
• Miyake H, Ishiyama F. Statistische und klinische Studien auf Grund von 754 Fällen von Cholelithiasisoperationen bei Japanern. 1930 DOI:10.1007/BF02794999 PDF
• Miyake H. Veränderungen des intramuralen nervenapparates bei chirurgischen magenkrankheiten. 1936 DOI:10.1007/BF02811032
• Miyake H, Oda M. Über die klinische bedeutung des ileumdivertikels, mit besonderer berücksichtigung der pathologie des intramuralen nervengeflechts. 1938 DOI:10.1007/BF02796889 PDF

Przypisy

[edytuj] Bibliografia

• Sumiko Hiki. The Friendship of Dr. Albert Einstein. International Medical News PDF
• Sumiko Hiki, Yoshiki Hiki. Professor von Mikulicz-Radecki, Breslau: 100 years since his death. Langenbecks Arch Surg (2005) 390: 182–185 DOI:10.1007/s00423-005-0550-y PDF (Artykuł poświęcony wspomnieniom Mikulicza zachowanym w pamiętniku doktora Miyake, napisany przez jego praprawnuczkę.)
• Waldemar Kozuschek, Jacek Rzeszotnik: Jan Mikulicz-Radecki 1850-1905 : współtwórca nowoczesnej chirurgii. Wrocław: Wydaw. Uniwersytetu Wrocławskiego, 2003, ss. 127, 128, 132, 133, 155-157, 191, 192, 216, 217, 238, 241. ISBN 83-229-2421-6. 
• Sano K. Development of Japanese neurosurgery: from the Edo era to 1973. Neurosurgery. 51, 4, 861-3. 2002. PMID 12234391.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• 世界的外科医・三宅速 (ja)